Cuộc tranh luận diễn ra trong phiên QH thảo luận tại hội trường về dự thảo bộ luật Lao động sửa đổi sáng nay.
'Tự nguyện' trên cơ sở nào?
“Tôi cảm thấy đây là vấn đề QH cần thảo luận để làm sáng rõ vấn đề. Tôi không biết ĐB Vũ Tiến Lộc vin vào đâu để nói rằng chính sách này trong bộ luật Lao động sẽ hợp lý, nhân văn. Đặc biệt tôi quan tâm đến vấn đề nhân văn và tự nguyện. Nhân văn và tự nguyện trên cơ sở nào?”, bà Tâm nói.
Nữ ĐB TP.HCM băn khoăn: “Nếu nghe từ người lao động mà nói rằng tự nguyện tôi lấy làm lạ, bất ngờ với nhận định này của ĐB Vũ Tiến Lộc”.
Theo bà, khá nhiều công nhân và những người làm công tác công đoàn nói rằng người lao động không muốn làm thêm giờ mặc dù họ cần.
“Vậy chúng ta phải trả lời câu hỏi vì sao công nhân cần làm thêm giờ? Câu hỏi đó quá dễ trả lời, vì tiền lương, thu nhập hiện nay thật sự không đủ trang trải cuộc sống”, bà Tâm phân tích.
ĐB Nguyễn Thị Quyết Tâm: Hãy nghĩ đến trách nhiệm và nghĩa vụ của giới chủ.
Bà khẳng định cần nhìn vào dáng vẻ của người công nhân, tâm thế của người công nhân khi đến làm việc như thế nào. Bà nghẹn ngào khóc: “Hãy nhìn những đứa trẻ phải gửi về quê. Có người mẹ người cha nào muốn xa con mình hay không, thậm chí 1, 2 năm chưa được về thăm con. Ông bà rất già rồi vẫn phải giữ cháu để con đi làm".
Theo bà, những người lao động như thế, họ không cam chịu, không muốn làm gánh nặng của xã hội, phải đi tìm việc làm mà nói rằng họ tự nguyện để làm thêm quần quật suốt ngày. “Tôi cho rằng phát biểu này cần phải tranh luận để làm sáng tỏ. Họ không tự nguyện mà cần làm thêm để có thu nhập”.
Nguyên Chủ tịch HĐND TP.HCM đặt vấn đề vai trò của QH ở đây là gì, là làm chính sách như thế nào để người công nhân có thu nhập đủ trang trải cuộc sống, để họ vẫn có thời giờ học tập, nâng cao tay nghề, giải trí, chăm sóc bản thân, chăm sóc gia đình...
“Đó là quyền con người được Hiến pháp quy định. ĐB phát biểu, ĐB có nghĩ đến các quy định trong Hiến pháp về quyền con người phải được bảo vệ như thế nào không? Hãy nghĩ đến trách nhiệm và nghĩa vụ của giới chủ, người sử dụng lao động và còn cả tình người đối với người lao động nữa. Nhân văn ở đây là gì, nhân văn là bảo vệ quyền con người đã được Hiến định, là tình người trong sử dụng lao động”, bà Tâm nhấn mạnh.
Nữ ĐB muốn nói thêm rằng sức cạnh tranh của nền kinh tế không nên chủ yếu dựa vào sức lao động mà còn là năng lực quản trị, đổi mới công nghệ, điều kiện làm việc…
Đây là sự tiến bộ của xã hội. Sự tiến bộ của xã hội ở đâu khi chúng ta tăng giờ làm và giảm tiền lương của người lao động. “Chúng ta giảm còn 44 giờ có nghĩa là 4 giờ còn lại người lao động có thể làm thêm và sẽ tăng thu nhập. Đó mới là tiến bộ, nhân văn”.
'Rất nhân văn'
Phát biểu trước đó, Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc (ĐB tỉnh Thái Bình) cho rằng vấn đề thời gian làm việc bình thường và đề nghị giữ nguyên theo quy định hiện hành.
“Đây là quy định phù hợp với thực tiễn của nền kinh tế và rất nhân văn. Chúng ta quy định linh hoạt rằng thời gian làm việc tối đa là 48 giờ/tuần và Nhà nước khuyến khích tuần làm việc ít hơn là 44 hay 40 giờ tùy thuộc vào điều kiện cụ thể của DN và sự thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động, quy định này hợp lý, hợp tình”, ĐB Lộc phân tích.
Bởi theo ông Lộc, hầu hết các quốc gia có trình độ phát triển tương tự và đang là đối thủ cạnh tranh trực tiếp của chúng ta đều quy định thời gian làm việc là 48 giờ.
“Chúng ta vừa mới chỉ thoát khỏi ngưỡng nghèo và mới là nước có thu nhập trung bình ở trình đột thấp, năng suất lao động thậm chí còn đang thấp nhất trong khu vực thì áp dụng thời gian lao động như các nước xung quanh là phù hợp.
Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc: Giảm thời gian làm việc đồng nghĩa với giảm thu nhập.
Hơn nữa, thời gian lao động sẽ làm suy giảm cạnh tranh quốc gia, gây trở ngại cho việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng và khó đưa đất nước thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, nguy cơ lớn nhất với tương lai nền kinh tế Việt Nam”, ông Lộc phân tích.
Ngoài ra, giảm thời gian lao động sẽ dẫn tới giảm tiền lương, làm chậm kế hoạch tăng lương.
Đồng thời, do năng suất lao động thấp nên tiền lương và thu nhập của phần lớn người lao động vẫn chưa cao, giảm thời gian làm việc đồng nghĩa với việc giảm thu nhập và người lao động vẫn phải tìm thêm việc làm để có thêm thu nhập, chủ yếu ở khu vực phi chính thức và nhiều hệ lụy.
“Giảm giờ làm trong bối cảnh hiện nay sẽ không mang lại lợi ích cho người lao động, chi phí lao động DN tăng lên, năng lực cạnh tranh doanh nghiệp giảm sút. Nhiều DN sẽ phải thu hẹp sản xuất và người lao động sẽ mất việc làm”, ông Lộc phân tích.
Ngành dệt may, da giày, điện tử, lương thực, thực phẩm, nếu giảm giờ làm 44 giờ/tuần có thể dẫn đến giảm sản lượng, kim ngạch xuất khẩu...