Người chưa thành niên thuộc đối tượng yếu thế cần được pháp luật quan tâm, ưu tiên bảo vệ tại Tòa án nên cần tiếp tục kế thừa quy định về chỉ định luật sư trong trường hợp người chưa thành niên không có người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.
Đây là một nội dung đáng chú ý được thảo luận xung quanh Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh về trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân trong Phiên họp thứ 18 diễn ra sáng nay, 13/12, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Chủ tịch Quốc hội phát biểu khai mạc Phiên họp thứ 18.
Nhiều nội dung có ý nghĩa quan trọng
Phát biểu khai mạc Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, tại Phiên họp thứ 18, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét cho ý kiến đối với 2 nhóm vấn đề:
Nhóm nội dung thứ nhất, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét cho ý kiến và quyết định những nội dung thuộc thẩm quyền theo công việc thường xuyên, theo chức năng, nhiệm vụ đã được giao, gồm có 8 nội dung cụ thể. Trong đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh về trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân; xem xét, quyết định việc lấy ý kiến Nhân dân về dự án Luật Đất đai (sửa đổi); xem xét, thông qua Chương trình công tác năm 2023 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; xem xét, quyết định việc bổ sung kinh phí mua bù gạo dự trữ quốc gia; xem xét báo cáo công tác dân nguyện của Quốc hội tháng 11/2022 (trong đó có công tác dân nguyện tháng 10/2022)…
Quang cảnh Phiên họp thứ 18.
Nhóm nội dung thứ hai, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét cho ý kiến về việc chuẩn bị Kỳ họp bất thường lần thứ 2, Quốc hội khóa XV; cho ý kiến quy hoạch tổng thể quốc gia theo quy định của Luật Quy hoạch; cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi); cho ý kiến về việc tổng kết, đánh giá việc thực hiện Nghị quyết 30/2021/QH15 Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV và đề xuất một số cơ chế, chính sách về y tế; cho ý kiến về nhóm vấn đề về tài chính, ngân sách gồm việc điều chỉnh dự toán kinh phí bảo đảm hoạt động chưa sử dụng hết năm 2021 của Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan, việc bổ sung dự toán ngân sách nhà nước nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của nước ngoài (nguồn chi thường xuyên) năm 2021, về giải pháp xử lý, bất cập tại một số trạm thu phí, dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức BOT và một số nội dung khác cần trình Quốc hội tại Kỳ họp bất thường lần thứ 2 (nếu có).
Nhấn mạnh nội dung Phiên họp có ý nghĩa quan trọng, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghiên cứu kỹ lưỡng, phát biểu trách nhiệm. Các cơ quan hữu quan bố trí thời gian họp đầy đủ để bảo đảm chất lượng phiên họp với tinh thần khẩn trương, kỹ lưỡng.
Nhất trí sửa đổi toàn diện Pháp lệnh 09
Ngay sau phát biểu khai mạc Phiên họp của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành cho ý kiến về Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh về trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung làm việc.
Phát biểu tại Phiên họp, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, năm 2014, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIII đã ban hành Pháp lệnh số 09/2014/UBTVQH13, tuy nhiên, sau 8 năm thi hành đã bộc lộ một số bất cập, cần sửa đổi bổ sung. Tòa án nhân dân tối cao trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự án Pháp lệnh trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân (sửa đổi).
Tiếp đó, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình ủy quyền cho Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến trình bày Tờ trình dự án Pháp lệnh trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân.
Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến trình bày Tờ trình dự án Pháp lệnh.
Phân tích sự cần thiết ban hành Pháp lệnh sửa đổi, Phó Chánh án Nguyễn Văn Tiến nêu các vấn đề cần xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Theo đó, về quy định chỉ định luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người chưa thành niên (khoản 4 Điều 2 dự thảo Pháp lệnh), đa số ý kiến tán thành dự thảo Pháp lệnh và cho rằng: người chưa thành niên bị đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào trường giáo dưỡng mà không có người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp thì Tòa án phải chỉ định người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho họ.
Mặc dù đây là vi phạm hành chính, nhưng người chưa thành niên bị hạn chế quyền tự do theo phán quyết của Tòa án và trình tự, thủ tục áp dụng tương tự như trong thủ tục tố tụng hình sự. Luật Trợ giúp pháp lý cũng mới chỉ quy định đối tượng được trợ giúp pháp lý là trẻ em (dưới 16 tuổi) trong các lĩnh vực pháp luật mà không bao gồm người chưa thành niên từ 16 đến dưới 18 tuổi. Do vậy, ngoài việc bổ sung quy định chỉ định người thực hiện trợ giúp pháp lý, Pháp lệnh này giữ nguyên quy định chỉ định luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người chưa thành niên.
Song cũng có ý kiến đề nghị bỏ quy định chỉ định luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người chưa thành niên mà Pháp lệnh số 09 đang quy định. Vì quy định này không phù hợp với quy định tại điểm c khoản 2 Điều 21 của Luật Luật sư “Luật sư có nghĩa vụ tham gia tố tụng đầy đủ, kịp thời trong các vụ án do cơ quan tiến hành tố tụng yêu cầu”. Theo đó, Luật sư chỉ tham gia tố tụng trong “các vụ án” mà không bao gồm các loại việc khác.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga trình bày báo cáo thẩm tra.
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, Ủy ban nhất trí với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Pháp lệnh 09.
Đối với nội dung chỉ định luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người chưa thành niên, Ủy ban Tư pháp cơ bản tán thành với Tòa án nhân dân tối cao và cho rằng, người chưa thành niên thuộc đối tượng yếu thế cần được pháp luật quan tâm, ưu tiên bảo vệ tại Tòa án. Việc chỉ định luật sư trong trường hợp người chưa thành niên không có người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp đã được Pháp lệnh 09 quy định và thi hành ổn định 8 năm qua không có vướng mắc.
Nếu không quy định việc chỉ định luật sư thì quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi có thể không được bảo vệ đầy đủ. Do đó, cần tiếp tục kế thừa quy định tại Pháp lệnh 09 về chỉ định luật sư trong trường hợp người chưa thành niên không có người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.
T. Uyên - Pháp luật Plus