Làm sao để thu phí tự động không dừng thực sự đi vào cuộc sống?

Việc đưa hệ thống ETC vào sử dụng sẽ giúp tiết kiệm cho xã hội hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm cũng như mang lại nhiều lợi ích cho người dân, doanh nghiệp và cả cơ quan quản lý Nhà nước. Vậy làm cách nào để phương thức thu phí hiện đại này thực sự đi vào cuộc sống, trở thành thói quen thanh toán văn minh, tiện lợi được nhân dân đón nhận?

Để trả lời cho câu hỏi trên, ngày 29/7, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã tổ chức tọa đàm Thu phí không dừng: Quyền lợi và trách nhiệm” với các khách mời gồm: Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Lê Đình Thọ; Thiếu tướng Lê Xuân Đức, Phó Cục trưởng Cục CSGT (Bộ Công an); Ông Phạm Hồng Quang, Tổng Giám đốc Tổng Cty đầu tư và phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC); Ông Hồ Trọng Vinh, Phó Tổng Giám đốc Công ty thu phí tự động VETC; Ông Bùi Trình, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Giao thông số Việt Nam VDTC.

Nói về quyết tâm chuyển đổi từ thu phí một dừng (thủ công) sang thu phí không dừng trên tất cả các tuyến đường, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ cho biết: Trong bối cảnh số dự án công trình giao thông và số lượng phương tiện tăng nhanh, hình thức thu phí thủ công đã bộc lộ nhiều hạn chế như: Thường xuyên xảy ra ùn tắc giao thông, hạn chế trong việc kiểm soát doanh thu, tăng chi phí xã hội, chưa thuận tiện cho người tham gia giao thông khi qua trạm thu phí, chưa hiện đại hóa được hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông... Trước tình hình đó, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ GTVT nghiên cứu triển khai dự án hiện đại hóa kết cấu hạ tầng giao thông, trong đó có hệ thống thu phí điện tử không dừng.

Hình thức thu phí không dừng (ETC) có nhiều ưu điểm và lợi thế, khắc phục hoàn toàn các bất cập của hình thức thu phí thủ công như: Góp phần hiện đại hoá hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông, thuận tiện cho chủ phương tiện, giảm ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, tiết kiệm chi phí xã hội, tăng cường tính công khai minh bạch trong thu phí BOT, tạo niềm tin cho người sử dụng dịch vụ…

Về tiến độ triển khai, Thứ trưởng Bộ GTVT cho biết, Bộ GTVT đã chỉ đạo chủ đầu tư các dự án, cùng các địa phương triển khai lắp đặt vận hành thu phí không dừng tại 113 trạm thu phí đủ điều kiện. Trong đó, các trạm thu phí trên các tuyến quốc lộ đều được lắp đặt thu phí không dừng tại tất cả các làn thu phí, bảo đảm chỉ duy trì 1 làn hỗn hợp/1 chiều xe chạy. Các tuyến cao tốc sẽ được vận hành thu phí không dừng toàn bộ kể từ ngày 1/8 tới đây theo chỉ đạo của Chính phủ.

“Từ ngày 1/8, tất cả các tuyến cao tốc áp dụng hoàn toàn công nghệ thu phí không dừng, vì thế tất cả các phương tiện đi vào đường cao tốc phải bắt buộc sử dụng dịch vụ thu phí không dừng. Trường hợp phương tiện không đáp ứng, chủ phương tiện có thể lựa chọn đường song hành. Ví dụ như cao tốc phía đông có Quốc lộ 1A, tuyến Hà Nội- Hải Phòng có quốc lộ 5…”, Thứ trưởng cho biết.

Nói về công nghệ ETC đang được triển khai, ông Hồ Trọng Vinh, Phó Tổng Giám đốc Công ty thu phí tự động VETC cho biết: Thu phí không dừng áp dụng ở Việt Nam là công nghệ RFID rất tiên tiến. Nếu so sánh với Singapore cũng không dừng nhưng dùng công nghệ DSRC tức là vẫn dùng thiết bị OBU (On Board Unit) bỏ trên xe, thì Việt Nam dùng công nghệ RFID, cao hơn DSRC.

Đồng hành cùng Bộ GTVT, chủ đầu tư và các địa phương trong việc triển khai đồng bộ hoá hệ thống thu phí không dừng trên toàn quốc, Thiếu tướng Lê Xuân Đức, Phó Cục trưởng Cục CSGT (Bộ Công an) cho biết: Lực lượng CSGT lấy công tác tuyên truyền, vận động người dân qua công tác nghiệp vụ của mình để người dân thấy lợi ích của thu phí không dừng, qua đó nắm bắt được vướng mắc, khó khăn của người dân liên quan đến hình thức thu phí khá mới mẻ này và hỗ trợ lái xe tháo gỡ ngay tại địa bàn cơ sở.

Chia sẻ thêm, lãnh đạo Bộ GTVT cũng nêu quan điểm “những gì tốt nhất cho người dân thì chúng ta làm”. Bộ GTVT đã cùng các đơn vị liên quan tính toán, dự báo tất cả những tình huống có thể xảy ra trong thời gian đầu triển khai đồng bộ thu phí không dừng trên toàn quốc. Do đó, bên cạnh việc tiếp tục tuyên truyền để người dân ủng hộ phương thức thu phí mới này, Bộ GTVT sẽ tập trung xử lý những vấn đề, tình huống xảy ra trong thực tiễn từ lái xe, phương tiện và ngay cả hệ thống máy móc.

“Đến thời điểm này, tuy các chủ phương tiện có thắc mắc, có phản ánh nhưng khi được giải thích, phối hợp thực hiện thì họ rất vui vẻ. Chúng tôi có niềm tin là đã làm được những điều lợi ích cho người dân. Còn những trường hợp cố tình vi phạm, chống đối, gây mất trật tự sẽ có chế tài để xử lý theo pháp luật”, Thứ trưởng nói.

Tỉ lệ dán thẻ tăng từng ngày

 Thông tin tại Toạ đàm, ông Hồ Trọng Vinh cho biết: Số lượng xe cả nước là 4,8 triệu xe thì hiện nay số lượng xe dán thẻ là 3,5 triệu xe (của cả 2 đơn vị VETC và VDTC), chiếm 75% số lượng xe trên toàn quốc. Khu vực phía nam số lượng xe dán thấp hơn so với khu vực phía bắc.

Ông Phạm Hồng Quang, Tổng Giám đốc VEC cũng nhìn nhận có sự phân bố không đồng đều của việc dán thẻ thu phí tự động không dừng giữa các vùng miền trên cả nước.

“Đối với phía bắc là dự án Cầu Giẽ-Ninh Bình, ghi nhận được tỉ lệ sử dụng dịch vụ thu phí tự động không dừng cho đến thời điểm này là khoảng 77%. Còn tại dự án TP HCM-Long Thành-Dầu Giây thì trong 2 ngày đầu số lượng phương tiện sử dụng thu phí không dừng chỉ rơi vào 31-37%. Với sự tuyên truyền rộng rãi của báo chí trong những ngày vừa qua, tỉ lệ xe dán thẻ đã tăng lên đáng kể. Cho đến 18h ngày 28/7, tỉ lệ sử dụng dịch vụ thu phí tự động không dừng tại TP HCM đã tăng lên đến 59% và còn tiếp tục tăng nữa”, ông Quang thông tin.

Nếu như VETC có nhân viên túc trực sẵn sàng hỗ trợ lái xe dán thẻ ngay tại trạm thu phí trong những ngày này thì Công ty cổ phần Giao thông số Việt Nam VDTC có thể triển khai dán thẻ cho lái xe tại 63 chi nhánh của Viettel trên cả nước với lực lượng bán hàng trực tiếp các kênh và các siêu thị của Viettel phục vụ.

Ông Bùi Trình, Tổng Giám đốc VDTC, cho biết: Từ khi có quyết định bắt đầu từ 01/8 triển khai thu phí không dừng trên các tuyến cao tốc, số lượng cuộc gọi tăng nhiều. VDTC đã tăng cường lực lượng, xây dựng callbox, chatbox và tổng đài AI tự động để trả lời khách hàng. Doanh nghiệp cũng tính tới phương án đăng ký online trên hệ thống và trên web cũng như phục vụ tại nhà khi khách hàng có nhu cầu.

Tăng cường tuyên truyền, chỉ xử phạt khi cố tình vi phạm

 Thông tin về việc xử phạt, Thiếu tướng Lê Xuân Đức cho biết: Lực lượng cảnh sát giao thông là lực lượng thực thi quy định pháp luật. Bộ Công an đã chỉ đạo lực lượng CAND nói chung, trong đó có lực lượng CSGT là lấy người dân làm trung tâm. Do vậy, đối với việc xử phạt vi phạm hành chính đối với vi phạm ở trạm thu phí, Bộ Công an đặt công tác tuyên truyền lên trên hết.

“Lực lượng CSGT tập trung tuyên truyền cho người dân hiểu được quyền lợi của mình khi đi trên cao tốc với dịch vụ thu phí không dừng, đồng thời gắn với trách nhiệm của họ. CSGT chỉ xử phạt những hành vi cố tình vi phạm”, Thiếu tướng khẳng định.

Theo quy định tại Nghị định 100/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực trật tự an toàn giao thông đường bộ, đường sắt, được sửa đổi, bổ sung theo Nghị định 123 có 3 loại hành vi sẽ bị xử phạt gồm: Không dán thẻ đầu cuối khi đi vào trạm thu phí không dừng; Số tiền trên tài khoản giao thông không đủ để thanh toán; Điều khiển phương tiện đi vào trạm thu phí không dừng.

Trong khuôn khổ Toạ đàm, nhiều vấn đề được người dân gửi câu hỏi đến Cổng Thông tin điện tử Chính phủ như: Vì sao không tích hợp tài khoản giao thông vào tài khoản ngân hàng thay vì phải nạp tiền ra một tài khoản giao thông riêng biệt hoặc trong trường hợp người điều khiển xe tuân thủ các quy định về thu phí tự động không dừng nhưng Trạm ETC xảy ra sự cố thì ai sẽ chịu trách nhiệm…. Những câu hỏi trên đều đã được các vị khách mời giải đáp trực tiếp tại Toạ đàm.

Bùi Cử - TTTĐ