Dịch Covid-19 ảnh hưởng lớn đến tiến độ giải ngân nguồn vốn vay nước ngoài trong 6 tháng đầu năm. Đó là một trong những nguyên nhân được Bộ Tài chính chỉ ra tại hội nghị trực tuyến sơ kết và thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn vay nước ngoài năm 2020, do bộ này tổ chức ngày 25-6.
Có tiền nhưng không tiêu được
Bộ Tài chính cho biết các dự án sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ do đại dịch Covid-19. Bởi hầu hết hoạt động liên quan đến các dự án đều gắn với yếu tố nước ngoài từ khâu nhập máy móc, thiết bị cho đến huy động chuyên gia, nhân công, nhà thầu, tư vấn giám sát, thống nhất với nhà tài trợ (đặc biệt là Ngân hàng Thế giới)...
Dự án đường sắt đô thị Bến Thành - Suối Tiên, đoạn qua quận Thủ Đức, TP HCM. Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Theo ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại, tính đến hết ngày 24-6, số liệu giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2020 nguồn vốn nước ngoài của các bộ, ngành, địa phương là 7.427 tỉ đồng, đạt 13,1% so với dự toán được giao. Giải ngân của các địa phương đạt 4.611 tỉ đồng, đạt 11,98% dự toán. Đáng chú ý, có 10 địa phương chưa giải ngân phần vốn cấp phát đầu tư công là Bắc Giang, Hải Dương, Nam Định, Đà Nẵng, Ninh Thuận, Bình Thuận, Bình Phước, Đồng Nai, Tiền Giang.
Riêng đối với TP HCM, tỉ lệ giải ngân là 4,13%. TP đang có vướng mắc về việc hoàn ứng cho 3 dự án: Đường sắt đô thị 1 Bến Thành - Suối Tiên; Cải thiện môi trường nước giai đoạn 2 và Vệ sinh môi trường TP HCM. Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp Bộ Tài chính giải quyết dứt điểm việc xác định giá trị cấp phát cho tuyến đường sắt số 1 Bến Thành - Suối Tiên và hoàn thành các thủ tục hoàn ứng thì tỉ lệ giải ngân chung của TP sẽ nâng lên mức khoảng 40%.
Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà lo ngại với tốc độ giải ngân như hiện nay và việc nền kinh tế tiếp tục chịu tác động tiêu cực từ dịch Covid-19, nếu các cấp, ngành, địa phương và chủ dự án không có giải pháp quyết liệt, khắc phục khó khăn thì sẽ khó có thể hoàn thành được nhiệm vụ đã được Quốc hội và Chính phủ giao đối với nguồn vốn vay ODA và vay ưu đãi của năm 2020.
Hai "đầu tàu" kiến nghị gỡ vướng
Tại đầu cầu TP HCM, bà Phạm Thị Hồng Hà, Giám đốc Sở Tài chính, cho biết TP đang thực hiện 9 dự án sử dụng vốn vay ODA và vốn vay ưu đãi của nước ngoài với tổng vốn đầu tư 122.567 tỉ đồng. TP cũng gặp khó khăn trong việc giải ngân nguồn vốn vay nước ngoài do đại dịch Covid-19. Đặc biệt, TP chưa thể hoàn tất các thủ tục cho các chuyên gia nước ngoài vào làm việc tại TP HCM, nhất là đối với các gói thầu ngắn hạn cần phải có sự tham gia của các chuyên gia châu Âu và Nhật Bản.
TP HCM kiến nghị Bộ Tài chính tiếp tục hỗ trợ vận động nguồn vốn vay ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ, cho phép ưu tiên đầu tư vào các lĩnh vực phát triển cơ sở hạ tầng, giao thông, môi trường có quy mô đầu tư lớn; tham mưu cấp có thẩm quyền quyết định tổng mức vay và bội chi ngân sách TP hằng năm cho chi đầu tư phát triển phù hợp với tình hình thực tế của dự án ODA và tiến độ cam kết giải ngân với nhà tài trợ. TP HCM cũng kiến nghị Bộ Tài chính có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc thống nhất giá trị vốn vay ODA cấp phát từ ngân sách trung ương chưa giải ngân cho dự án đường sắt đô thị Bến Thành - Suối Tiên là 17.814 tỉ yen và quy đổi ra Việt Nam đồng theo tỉ giá tại thời điểm cấp phát.
Trong khi đó, ông Nguyễn Doãn Toản, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội, cho biết dự án tuyến đường sắt đô thị 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo, còn vướng mắc về thủ tục điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án và liên quan đến quy hoạch ga ngầm C9 sát hồ Hoàn Kiếm nên không thi công được các gói thầu xây lắp. Bên cạnh đó, dự án tuyến đường sắt thí điểm đoạn Nhổn - ga Hà Nội còn một số vướng mắc về thủ tục tạm ứng gói thầu số 9 - hệ thống thẻ vé do chưa ký được Hiệp định vay bổ sung 20 triệu euro với chính phủ Pháp nên chưa ký được hợp đồng vay lại.
Ngay lập tức, Thứ trưởng Trần Xuân Hà yêu cầu Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại gửi Hiệp định vay bổ sung với chính phủ Pháp để chuyển cho TP Hà Nội làm căn cứ thực hiện; đồng thời, khẩn trương làm việc với TP về các vướng mắc trong hợp đồng để sớm ký cho vay lại, bảo đảm tiến độ của tuyến đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội.
Minh Chiến