Thị trường bánh kẹo trước Tết Trung thu: Đến hẹn lại… lo!

Tràn lan bánh trung thu “siêu rẻ”


Đến hẹn lại lên, cứ vào mùa Tết Trung thu, trên thị trường bày bán rất nhiều loại bánh nướng, bánh dẻo với vô vàn màu sắc, hình dáng cũng như giá cả. Hiện nay, tại một số con phố ở Hà Nội, bánh trung thu đã bắt đầu được bày bán. Đặc biệt, trên các mạng xã hội như: faceboook, zalo…các hoạt động mua bán đã nhộn nhịp từ nửa tháng nay.


Các mặt hàng đang được nhiều người “săn đón’ là bánh nướng, bánh dẻo handmade hoặc xách tay từ nước ngoài. Trong đó, đáng chú ý là mặt hàng được quảng cáo là bánh trung thu mini Trung Quốc giá “siêu rẻ” chỉ 2.300-3.500 đồng/chiếc được khá nhiều người tiêu dùng ưa chuộng.


den hen lai lo
Một số chợ dân sinh, trên các tuyến phố Hà Nội bánh trung thu đã được bày bán (Ảnh: K.Tiến)
Theo khảo sát của phóng viên, chỉ với một bài đăng bán set 10 chiếc bánh trung thu mini có giá 30.000 đồng của một tài khoản tên N.H đã thu hút được gần trăm lượt bình luận đặt mua.Liên hệ với người bán hàng để mua sỉ số lượng lớn, chị đon đả chào mời: “Thời điểm này nhiều người đang đổ xô nhập về bán, 100 chiếc giá 265.000 đồng, nếu mua càng nhiều giá càng rẻ hơn nữa.


Hạn sử dụng từ 3-6 tháng nữa, em yên tâm về chất lượng”.Theo giới thiệu, bánh này rất dễ bán, có đủ các vị như dâu tây, dưa vàng, đào, lê, cam, hạt dẻ, đậu đỏ... Nhiều người mới nhập về bán thử một thùng đã hết, nay lại đặt thêm. Mặc dù các chủ hàng luôn khẳng định rằng đây là loại bánh trung thu mini hàng nhập nội địa nên vị bánh đặc trưng, dẻo và thơm không giống với các bánh loại rẻ ăn khô khác.


Tuy nhiên, qua quan sát bao bì của sản phẩm được rao bán hoàn toàn không thấy các tem nhãn phụ bằng tiếng Việt theo quy định đối với hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài. Thậm chí không có thông tin về ngày sản xuất cũng như hạn sử dụng, tất cả đều in chữ Trung Quốc.


Lướt qua một số trang mua bán trực tuyến, có thể thấy hiện nay mặt hàng bánh trung thu “mini” Trung Quốc này vẫn rất hút khách đặt mua. “Thấy bánh lạ lại giá rẻ nên tôi mua về ăn cho biết. Bánh nhỏ dễ ăn, có nhiều vị và khá ngon. Đặc biệt, các con của tôi cũng rất thích, một lúc chúng có thể ăn hết cả chục cái mà không chán”, chị Nguyễn Thị Lan (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) nói.


Khi được hỏi liệu chị có lo ngại vấn đề an toàn thực phẩm, sản phẩm có đảm bảo không thì chị Lan vô tư trả lời: “Tôi thấy nhiều người cũng mua ăn nhưng chưa thấy có vấn đề gì cả”. Không chỉ riêng chị Lan mà rất nhiều người mua hàng đều có tâm lý “hàng Trung Quốc nội địa, người Trung Quốc vẫn ăn bình thường thì mình cũng ăn được” nên “vô tư” bỏ qua lo ngại về nguồn gốc cũng như chất lượng sản phẩm.


Trên thực tế, các loại bánh trung thu, bánh được gắn mác “nội địa” Trung Quốc đã xuất hiện trên thị trường Việt Nam từ nhiều năm trở lại đây. Đặc biệt, cứ mỗi dịp trung thu là các mặt hàng này lại được rao bán nhộn nhịp. Tuy nhiên, vấn đề về nguồn gốc xuất xứ cũng như chất lượng sản phẩm vẫn còn nhiều vấn đề cần được nhắc tới.


Ngoài loại bánh trung thu min ni giá rẻ này thì loại bánh Trung thu trứng chảy cũng được rất nhiều người săn lùng vì có giá tương đối rẻ, chỉ với giá từ 150.000-260.000 đồng/hộp 6 bánh, giá nhập vào chỉ rẻ bằng 1/3 giá bán ra. Ngoài giá rẻ, loại bánh này còn được quảng cáo với những hương vị độc đáo, nhân trứng chảy cực hấp dẫn… được bày bán ngoài thị trường, tràn lan trên mạng khó kiểm soát từ những người bán online.


Không chỉ trên mạng xã hội, mà hiện nay ngoài thị trường, các loại bánh trung thu, nguyên liệu làm bánh trung thu, bánh kẹo phục vụ mùa trung thu cũng đã bắt đầu rậm rịch “nóng” trở lại. Theo ghi nhận, tại các chợ dân sinh, chợ đầu mối trên địa bàn Hà Nội, một số loại bánh trung thu được quảng cáo là bánh gia truyền, bánh nhập từ nước ngoài, bánh kẹo bán theo cân cũng đã được nhiều người kinh doanh bày bán phục vụ khách hàng.


Chưa biết chất lượng cụ thể như thế nào, nhưng một số mặt hàng được người bán với giá “giật mình”, thấp hẳn hơn so với giá thị trường. Ví dụ, bánh kẹo cân với giá 20 – 30.000 đồng/kg, bánh trung thu với giá 10-15.000 đồng/ cái…


Cẩn trọng vấn đề an toàn thực phẩm


Khi biết có loại bánh trung thu giá chỉ hơn 2.000 đồng/chiếc, ông Nguyễn Văn Hùng, chuyên làm bánh trung thu truyền thống tại Hà Nội tỏ ra khá ngạc nhiên. Theo ông, để làm ra một chiếc bánh trung thu chuẩn, ngon chất lượng thì không thể có giá bán 2.300-3.500 đồng/chiếc.Chưa kể chi phí nhân công, đóng gói, vận chuyển qua nhiều khâu rất tốn kém.


den hen lai lo
Các loại bánh trung thu giá rẻ được bày bán tràn lan trên mạng xã hội (Ảnh chụp màn hình) 
“Giá bánh bán giá rẻ như vậy thì cần phải xem xét chất lượng, ông bà xưa đã có câu “tiền nào của ấy”. Hơn nữa, bánh trung thu truyền thống hạn sử dụng thường rất ngắn chỉ 7-15 ngày. Việc bánh trung thu “nội địa” Trung Quốc có hạn sử dụng dài như vậy cũng là một vấn đề đáng lưu ý. Tôi hi vọng, người tiêu dùng cần tỉnh táo và xem xét kĩ lưỡng hơn nữa”, ông Hùng phân tích.


Trên thực tế, hàng năm, mỗi dịp Trung thu cận kề, lực lượng chức năng lại thu giữ được một khối lượng lớn các loại bánh không đảm bảo nguồn gốc xuất xứ. Mới đây nhất, chiều ngày 8/8, Phòng Cảnh sát môi trường Công an Thành phố Hà Nội phối hợp với Đội Quản lý thị trường số 17, Cục Quản lý thị trường Hà Nội tiến hành kiểm tra điểm tập kết hàng hoá tại số 27 Trần Duy Hưng, Cầu Giấy do N.H.B (sinh năm 1995; Hộ khẩu thường trú: Chí Linh, Hải Dương) làm chủ.


Theo hướng dẫn của Cục An toàn thực phẩm, khi lựa chọn và sử dụng bánh trung thu để đảm bảo an toàn thực phẩm, người tiêu dùng cần chú ý các tiêu chí sau: Sản phẩm phải có nguồn gốc rõ ràng: Có tên của nhà sản xuất, địa chỉ nơi sản xuất, có hướng dẫn sử dụng, bảo quản; sản phẩm phải ghi ngày sản xuất, thời hạn sử dụng và còn hạn sử dụng; sản phẩm được bày bán ở những địa điểm kinh doanh xác định, đáp ứng các yêu cầu về điều kiện kinh doanh thực phẩm như: có đủ trang thiết bị che đậy tránh bụi bẩn, mưa nắng, côn trùng xâm nhập, bảo quản đúng quy định trên nhãn sản phẩm của nhà sản xuất; người tiêu dùng phải sử dụng cảm quan để đánh giá bảo đảm sản phẩm không bị dập nát biến dạng, bao bì không rách nát, không có màu sắc khác thường, không bị thiu, ẩm mốc, hư hỏng và không có mùi khác lạ; tuyệt đối không lựa chọn, mua sản phẩm trôi nổi, không có nguồn gốc, hàng hết hạn sử dụng, bao bì rách nát, sản phẩm biến dạng, hàng lậu.
Tại thời điểm kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện 8.000 sản phẩm bánh kẹo, tương đương khoảng hơn nửa tấn không có hóa đơn chứng từ, chứng minh nguồn gốc xuất xứ. Các sản phẩm bánh gồm: Bánh trung thu, bánh chuối, bánh pho mai... do nước ngoài sản xuất. Chủ cơ sở khai nhận số hàng hóa trên được thu mua gom, trôi nổi trên thị trường ở các cửa khẩu biên giới phía Bắc, sau đó vận chuyển về Hà Nội để bán cho các đầu mối ở Hà Nội và các tỉnh kiếm lời. Hiện lực lượng chức năng đã thu giữ toàn bộ số hàng để tiếp tục xử lý theo quy định. 


Được biết, trước đó, trong năm 2019, cơ quan chức năng cũng đã nhiều lần kiểm tra, thu giữ và xử lý hàng trăm vụ liên quan đến kinh doanh, buôn bán hàng không rõ nguồn gốc. Ước tính, hàng ngàn sản phẩm bánh Trung thu nhập lậu đã bị thu giữ trong năm 2019, trong đó, phổ biến nhất là loại bánh có tên bánh trung thu trứng chảy.


Khi được biết số lượng lớn những sản phẩm đã được cơ quan chức năng thu giữ trên thị trường, chị Phạm Thị Hồng tỏ ra khá hoang mang: “Hiện nay, số lượng người bán hàng qua mạng online khá lớn. Ngay cả bản thân tôi cũng thường xuyên mua hàng online. Tôi cũng đã từng mua một số hàng bánh trung thu có nguồn gốc nước ngoài, sau đó phát hiện ra rất nhiều nơi khác cũng bán mặt hàng tương tự với mẫu mã y hệt mà giá cả lại rẻ hơn rất nhiều. Tuy nhiên, về chất lượng sản phẩm, ngay bản thân tôi cũng không phân biệt được sản phẩm mình đã mua có đảm bảo chất lượng hay không?”.


Theo ông PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ Sinh học Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, trên thực tế, thực phẩm là nguồn cung cấp năng lượng, chất dinh dưỡng cần thiết để duy trì sức khỏe, sự sống và sự phát triển của cơ thể. Tuy nhiên, thực phẩm cũng có thể là nguồn gốc gây bệnh nguy hiểm và nhiều hệ lụy khác nếu không đảm bảo an toàn. Một thực phẩm được xem là không an toàn khi nó có chứa các tác nhân gây hại cho sức khỏe của người sử dụng.


den hen lai lo
Bánh kẹo cân giá rẻ cũng “hút” người tiêu dùng trước thềm trung thu (Ảnh: K.Tiến)
Các tác nhân đó gồm: Hoá chất, phẩm màu độc hại, chất bảo quản, kim loại, kháng sinh cấm hoặc vượt quá giới hạn cho phép, thực phẩm biến chất, các độc tố tự nhiên trong thực phẩm hay các tác nhân sinh học gây bệnh như vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng, nấm mốc…


Do vậy, đối với sản phẩm bánh trung thu, dù cho là mua loại bánh nào cũng cần được công khai bảng thành phần, tên thương hiệu… đến người tiêu dùng để người tiêu dùng tự kiểm chứng, quyết định mua. Cũng như nhiều loại bánh khác, bánh trung thu sẽ được người sản xuất sử dụng các loại màu thực phẩm. Nếu sử dụng màu thực phẩm được cho phép thì an toàn sức khỏe, tuy nhiên nếu không may, chúng ta sẽ ăn phải bánh sử dụng chất tạo màu không được phép sử dụng trong công nghệ chế biến thực phẩm. Đây là điều vô cùng nguy hiểm cho sức khỏe người tiêu dùng. Do đó không nên mua và ăn những loại bánh trung thu không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không được công khai bảng nguyên liệu thành phần.


PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh cũng khuyên, người tiêu dùng không nên ham rẻ, tránh mang bệnh tật vào người. Hiện nay thị trường bánh kẹo Trung thu nói chung khá loạn về chất lượng nên cần hết sức cẩn trọng khi mua về sử dụng, nhất là với những loại bánh làm từ nguyên liệu giá rẻ, không rõ cơ sở sản xuất, hạn sử dụng “Nên lựa chọn sản phẩm có xuất xứ rõ ràng, không ham rẻ, màu sắc bắt mắt, hấp dẫn vì không đảm bảo sức khỏe cho chúng ta.


Đối với các loại bánh Trung thu nhập ngoại nếu không có nhãn phụ bằng tiếng Việt cũng được coi là không rõ nguồn gốc, xuất xứ, người tiêu dùng nên cẩn trọng khi mua”, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh cảnh báo.


Thiết nghĩ, để trẻ em nói riêng và người dân nói chung được đón Tết Trung thu ý nghĩa, an toàn vui vẻ, cùng với việc thực hiện nghiêm giải pháp của cơ quan chức năng và ngành y tế, các địa phương cần tăng cường tuyên truyền, đào tạo để các cơ sở sản xuất, kinh doanh bánh trung thu nhỏ, lẻ nâng cao hiểu biết và ý thức tự giác bảo đảm vệ sinh trong sản xuất và kinh doanh.


Bên cạnh đó, để tự bảo vệ mình, người tiêu dùng nên mua bánh trung thu ở các cơ sở có tên tuổi đã có sự giám sát, kiểm tra của cơ quan y tế; kiểm tra kỹ ngày sản xuất, thời hạn sử dụng của sản phẩm. Tuyệt đối không mua, không sử dụng bánh trung thu không nhãn mác. Đối với các loại bánh gia truyền cũng cần mua tại các địa chỉ uy tín, khi mua yêu cầu người bán cung cấp các loại giấy tờ chứng minh cơ sở sản xuất bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm./.


Kim Tiến