Đường sắt Cát Linh – Hà Đông bao giờ vận hành thương mại?

Chưa xác định thời gian hoàn thành

Thủ tướng Chính phủ vừa có văn bản trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội Bùi Huyền Mai (đoàn thành phố Hà Nội) về các giải pháp tháo gỡ 3 tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội. Đại biểu Quốc hội Bùi Huyền Mai nêu chất vấn: Theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội và Quy hoạch giao thông vận tải Thủ đô năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng phê duyệt, thành phố Hà Nội sẽ xây dựng 9 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 410,8km (trong đó có 342,2km cầu cạn và đi trên mặt đất; 68,8km đi ngầm). Tuy nhiên thực tiễn triển khai rất chậm, cử tri và nhân dân Thủ đô đã nhiều lần kiến nghị, đề nghị xem xét, xử lý trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan.

Trước thực trạng trên, đại biểu Mai chất vấn: Bao giờ tuyến đường sắt đô thị số 2A (Cát Linh - Hà Đông) được đưa vào vận hành thương mại? Trách nhiệm để chậm này thuộc về tổ chức, cá nhân nào? Tuyến số 1 (Ngọc Hồi - Yên Viên) bao giờ được triển khai trong khi dự kiến sẽ phải hoàn thành đoạn tuyến Ngọc Hồi - ga Hà Nội trong giai đoạn 2017 – 2024? Tuyến số 2 đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo bao giờ Chính phủ sẽ phê duyệt điều chỉnh dự án? Giải pháp của Chính phủ để tháo gỡ khó khăn cho các dự án này trong thời gian tới?

Trả lời chất vấn, Thủ tướng Chính phủ cho biết, theo quy hoạch phát triển giao thông đô thị thành phố Hà Nội đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, định hướng trên địa bàn thành phố Hà Nội sẽ xây dựng 8 tuyến đường sắt đô thị nhằm tăng cường loại hình vận tải hành khách công cộng, giảm ùn tắc giao thông.

Về lộ trình đầu tư các tuyến phụ thuộc vào sự cần thiết, nhu cầu vận tải và hiệu quả đầu tư các dự án. Bên cạnh đó, do nguồn lực đầu tư và công tác giải phóng mặt bằng thời gian vừa qua còn nhiều khó khăn, việc điều chỉnh dự án theo đúng trình tự, thủ tục cần thời gian nên việc triển khai đầu tư các dự án theo quy hoạch chưa đáp ứng được kỳ vọng của người dân.

Thủ tướng cho biết, dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến số 2A, Cát Linh - Hà Đông bị chậm tiến độ, phải điều chỉnh nhiều lần, đến nay chưa xác định chính thức thời gian hoàn thành dự án. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo đưa dự án vào vận hành khai thác nếu bảo đảm tuyệt đối an toàn; những sai phạm phải xử lý nghiêm theo đúng quy định pháp luật. Chính phủ đã giao Bộ GTVT báo cáo chi tiết Quốc hội việc này.

Tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV, Chính phủ giao Bộ trưởng Bộ GTVT thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ ký, gửi báo cáo đến Quốc hội về tình hình triển khai thực hiện dự án. Theo đó, tổng thầu chưa đề xuất mốc thời gian hoàn thành cụ thể nhưng dự kiến công tác nghiệm thu, chuyển giao dự án vào ngày 31 tháng 12 năm 2019. Tuy nhiên, do tiến độ tổng thầu đưa ra còn có nhiều nội dung chưa chi tiết nên theo đánh giá của Bộ GTVT mốc thời gian nêu trên là khó khả thi. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GTVT tiếp tục yêu cầu tổng thầu lập kế hoạch chi tiết đối với từng hạng mục còn lại để xác định thời gian hoàn thành dự án.

Theo Thủ tướng, thực tế hiện trường dự án thời gian gần đây đã có chuyển biến tích cực và hiện đang hoàn thiện các thủ tục pháp lý, căn chỉnh đồng bộ hệ thống để triển khai vận hành thử toàn hệ thống.

Liên quan đến trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, Bộ GTVT đã báo cáo: Dự án chậm tiến độ, tăng tổng mức đầu tư ngoài trách nhiệm chính thuộc phía tổng thầu thì chủ đầu tư (Bộ GTVT), Ban quản lý dự án đường sắt chịu trách nhiệm trong công tác quản lý điều hành dự án; tư vấn thiết kế bước lập dự án chịu trách nhiệm về chất lượng lập dự án đầu tư; chủ đầu tư của phần giải phóng mặt bằng (UBND thành phố Hà Nội) chịu trách nhiệm về việc chậm trễ trong công tác giải phóng mặt bằng; tư vấn giám sát chịu trách nhiệm trong công tác chỉ đạo thi công, quản lý tiến độ, chất lượng, giá thành xây dựng...

Hai tuyến đường sắt số 1 và 2 phải điều chỉnh lại

Đối với tuyến số 1 (Ngọc Hồi - Yên Viên), theo quy hoạch phát triển giao thông vận tải thành phố Hà Nội, tuyến đường sắt đô thị số 1 là tuyến chạy chung giữa đường sắt đô thị và đường sắt quốc gia. Dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư từ năm 2004, đến nay đã có nhiều thay đổi phải điều chỉnh dự án; ngoài ra, có một số ý kiến băn khoăn về chủ trương thực hiện và một số vướng mắc liên quan đến cơ chế tài chính của dự án (theo quy định của Luật Quản lý nợ công năm 2017) và trách nhiệm quản lý đầu tư dự án trên địa bàn thành phố Hà Nội (theo quy định của Luật Đường sắt năm 2017).

Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ GTVT chủ trì đề xuất giải pháp xử lý. Bộ GTVT đang báo cáo kế hoạch triển khai dự án. Chính phủ sẽ xem xét có ý kiến chỉ đạo trong đó có việc điều chỉnh dự án, làm cơ sở để Bộ GTVT, UBND thành phố Hà Nội và các bộ, ngành có liên quan triển khai thực hiện.

Còn Dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến số 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo trong quá trình triển khai phải điều chỉnh cả thiết kế cơ sở và tổng mức đầu tư dự án. Tháng 10/2019, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu UBND thành phố Hà Nội khẩn trương tổ chức thẩm định, phê duyệt điều chỉnh dự án theo quy định tại Nghị định số 131/2015/NĐ-CP ngày 25/12/2015 của Chính phủ hướng dẫn về dự án quan trọng quốc gia. UBND thành phố Hà Nội đang hoàn thiện các thủ tục theo quy định.

Sau khi dự án được phê duyệt và căn cứ tình hình thực hiện dự án, Thủ tướng Chính phủ sẽ chỉ đạo báo cáo Quốc hội vào kỳ họp cuối năm để các Đại biểu Quốc hội biết và tiếp tục quan tâm, giúp đỡ, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện dự án.

Thủ tướng nhấn mạnh, để tháo gỡ các khó khăn cho các dự án, Chính phủ đã, đang và sẽ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành có liên quan căn cứ theo chức năng, nhiệm vụ được giao khẩn trương rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến đầu tư trong lĩnh vực đường sắt đô thị để nghiên cứu, hoàn thiện (nhất là trong bối cảnh các dự án đều phải điều chỉnh, gặp nhiều vướng mắc về trình tự, thủ tục); rà soát, cân đối bố trí vốn để triển khai các dự án, đặc biệt ưu tiên bố trí vốn cho công tác giải phóng mặt bằng.

Đồng thời, chỉ đạo các bộ, ngành chủ động làm việc với các nhà tài trợ quốc tế xem xét, sửa đổi các điều kiện vay vốn theo hướng nâng cao tính cạnh tranh trong việc lựa chọn nhà thầu…