Tổng thống Mỹ Donald Trump
Theo Reuters, tuyên bố trên được ông Trump đưa ra với các phóng viên tại Nhà Trắng. “Chúng tôi đang xem xét việc này rất nghiêm túc, quyền có quốc tịch theo nơi sinh nghĩa là quý vị sinh con trên đất của chúng tôi, quý vị vượt biên vào lãnh thổ chúng tôi, sinh con - chúc mừng, đứa trẻ ấy trở thành công dân Mỹ... Thật nực cười,” Tổng thống Trump nói.
Trên thực tế, ngay từ khi vận động tranh cử Tổng thống năm 2016, ông Trump đã đề nghị chấm dứt việc công nhận quyền công dân mặc định cho những đứa trẻ sinh ra tại Mỹ. Sau khi lên nắm quyền, ông đã thực hiện một số chính sách cứng rắn nhằm hạn chế người nhập cư vào Mỹ. Trong phát biểu với trang tin Axios hồi tháng 10 năm ngoái, ông Trump cũng đã thông báo sẽ dùng sắc lệnh hành pháp để chấm dứt quyền có quốc tịch mặc định.
Hiện nay, vấn đề trấn áp người nhập cư tiếp tục được ông Trump đưa làm trọng tâm của chiến dịch tái tranh cử Tổng thống của ông. Mới đây nhất, hôm 12/8 vừa qua, chính quyền của ông Trump cũng đã công bố một quy định mới có hiệu lực kể từ ngày 15/10 tới, theo đó giới chức Mỹ có thể từ chối đơn xin cấp quyền thường trú và quyền công dân của những người nhập cư không đáp ứng được quy định chuẩn về thu nhập.
Những người nhận hỗ trợ của nhà nước như trợ cấp, phiếu lĩnh thực phẩm, nhà ở xã hội hay chương trình chăm sóc y tế của Chính phủ cũng có thể bị từ chối cấp quyền thường trú và quyền công dân. Quy định này được cho là có thể ảnh hưởng tới khoảng 382.000 người nhập cư ở Mỹ.
Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ được thông qua sau nội chiến đảm bảo người Mỹ da đen có được đầy đủ quyền về quốc tịch, công nhận quốc tịch cho tất cả mọi người sinh ra trên đất Mỹ hay được tuyên thệ nhập tịch ở Mỹ. Kể từ đó, tu chính án này được diễn giải để cấp quốc tịch cho đa số những người sinh ra ở Mỹ, bất kể việc cha mẹ của họ có là công dân Mỹ, có cư trú hợp pháp ở Mỹ hay không. Nếu được thi hành, quy định này sẽ dập tắt hy vọng được cấp quốc tịch của hàng triệu người di cư tới Mỹ.
Các chuyên gia cho rằng đây có thể là biện pháp quyết liệt nhất trong các chính sách chống nhập cư của chính quyền Tổng thống Trump. Tuy nhiên, sau khi ông Trump tuyên bố ý định dùng sắc lệnh hành pháp để chấm dứt quyền có quốc tịch mặc định, các chuyên gia luật đã lên tiếng cho rằng việc này có thể trái với Hiến pháp Mỹ. “Tổng thống Trump không thể chấm dứt quyền công dân ngay lập tức bằng một sắc lệnh hành pháp. Đây là một điều khoản trong Hiến pháp”, Giáo sư luật của Đại học Georgetown Nan Hunter nhận định.
Ông Ilya Shapiro - một thành viên cao cấp tại Viện Nghiên cứu Hiến pháp Cato có trụ sở tại Washington – cũng cho rằng sẽ khó có thể có thẩm phán nào duy trì một sắc lệnh hành pháp như vậy. Ngoài ra, thực tế cho thấy, đến nay, nhiều thay đổi trong các quy định và sắc lệnh hành pháp của ông đã bị kiện ra tòa.