Tổng cục Khí tượng Thủy văn vừa có bản tin nhận định sớm tình hình thiên tai, diễn biến thời tiết trên thế giới và Việt Nam trong năm 2020.
Bản tin đưa ra những dự báo về nắng nóng kỷ lục trên toàn cầu trong năm nay dựa trên phân tích của các cơ quan khí tượng quốc tế. Đồng thời, cơ quan khí tượng Việt Nam cũng cảnh báo về những hình thái thời tiết cực đoan xảy ra trên cả nước từ nay đến cuối năm.
Cơ quan khí tượng nhận định năm 2020, nắng nóng kỷ lục sẽ xuất hiện. (Ảnh: Minh Hoàng)
Nắng nóng kỷ lục toàn cầu
Theo báo cáo của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), nhiệt độ trung bình toàn cầu đạt mức kỷ lục cao nhất trong giai đoạn 2010-2019. Đây là 5 năm liên tiếp có nền nhiệt cao nhất trong 140 năm qua. Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, diện tích băng ở các cực liên tục giảm và nhiệt độ trung bình toàn cầu liên tục tăng.
Cùng lúc, Cơ quan Khí tượng Vương quốc Anh (Met Office) nhận định 2020 là một trong những năm nóng kỷ lục, với nhiệt độ toàn cầu có thể tăng 1,1 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Điều này sẽ kéo dài số năm ấm nhất liên tiếp thêm ít nhất 1 năm nữa, kèm theo đó là tính bất ổn định cao của khí quyển trên toàn khu vực.
"Đây là những dấu hiệu cho thấy khả năng thiên tai năm 2020 sẽ khốc liệt, phức tạp, khó lường", báo cáo nêu rõ.
Ở Việt Nam, từ đầu năm 2020 đến nay, nhiều hiện tượng thời tiết, khí hậu bất thường như mưa to kèm dông lốc, mưa đá liên tục xảy ra ở các tỉnh phía Bắc vào các thời điểm rất hiếm khi xảy ra, thậm chí chưa từng xảy ra. Hạn hán, xâm nhập mặn tiếp tục diễn ra ở Nam Bộ, Trung Bộ.
Vì vậy, Tổng cục Khí tượng Thủy văn cho rằng cần đưa ra bản tin dự báo thiên tai sớm để giúp người dân chủ động phòng tránh các hiện tượng cực đoan.
Mưa lũ bất thường
Hiện, bản tin dự báo xa cho thấy nắng nóng sẽ tập trung tại Tây Bắc Bộ trong tháng 5, tại Đông Bắc Bộ vào các tháng 5-6 và khu vực Bắc Trung Bộ, Trung Trung Bộ vào khoảng tháng 4 đến tháng 8.
Tổng cục Khí tượng Thủy văn nhận định mưa lũ năm 2020 trên các sông sẽ diễn ra rất phức tạp. (Ảnh: Phạm Trường)
Tại Đông Nam Bộ, nắng nóng còn tiếp tục xuất hiện nhiều ngày trong nửa cuối tháng 4 và đầu tháng 5. Mùa mưa ở Tây Nguyên và Nam Bộ có khả năng đến muộn hơn so với trung bình, do vậy tình trạng ít mưa và khô hạn còn tiếp diễn đến khoảng cuối tháng 5.
Cơ quan khí tượng cũng nhận định mùa bão năm 2020 trên Biển Đông có xu hướng hoạt động muộn hơn so với trung bình nhiều năm. Khoảng 11-13 cơn bão và áp thấp nhiệt đới sẽ hoạt động trên Biển Đông, trong đó có khoảng 5-6 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta.
Như vậy, số lượng bão năm 2020 dự báo ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm, tập trung nhiều ở khu vực Trung Bộ và Nam Bộ trong khoảng nửa cuối năm.
Tuy nhiên, các số liệu thống kê về các năm hạn nặng và lũ lớn trong khoảng 20 năm qua cũng cho thông tin ban đầu về diễn biến lũ trong mùa lũ năm nay.
Cụ thể, các thông số ghi nhận được cho thấy mối liên hệ nhất định giữa các năm lũ lớn xuất hiện vào mùa lũ ngay sau năm có hạn hán nặng. Đặc biệt, trong 15-20 năm qua, cả nước xuất hiện 4 đợt hạn nặng với chu kỳ lặp lại khoảng 5 năm và sau đó đều xuất hiện lũ lớn diện rộng là các năm: 2006, 2010, 2016.
Với số liệu thống kê như vậy, cơ quan khí tượng cho rằng có cơ sở để nhận định về tính phức tạp theo hướng lũ lớn trên các hệ thống sông trong mùa lũ năm nay và năm 2021.
Vì vậy, Tổng cục Khí tượng Thủy văn đề nghị Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai chỉ đạo cơ quan các cấp cần sớm rà soát phương án ứng phó bão, mưa, lũ lớn để chủ động hơn trong công tác phòng chống.