“Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ
Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh”
Đó là đôi câu đối thân quen khi nói về những nét đặc trưng nhất trong ngày Tết nguyên đán của người Việt. Trong đó, chiếc bánh chưng đã trở thành biểu tượng ẩm thực truyền thống mỗi dịp Tết của cả dân tộc và được bạn bè khắp năm châu biết đến.
Trong tâm thức của người Việt, Tết đến Xuân về là dịp để cả nhà quây quần, đoàn tụ trong tình yêu thương ấm áp. Và Tết, thiếu gì thì thiếu nhưng món bánh chưng thì gia đình nào cũng có.
Là món ăn toàn diện
Từ xưa, nhân dân ta đã biết phối hợp các thực phẩm với nhau một cách khoa học để tạo ra chiếc bánh chưng xanh đậm đà truyền thống dân tộc.
Người Việt ở đồng bằng châu thổ sông Hồng thường gói bánh vuông, người miền Nam gói bánh tét, người Tày, Nùng gói bánh chưng gù… Dù hình dáng bánh có khác nhau, nhưng tựu chung lại đấy vẫn là món bánh được làm nên từ gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn có nhiều mỡ và hành củ tươi.
Bánh chưng thể hiện một nét độc đáo của văn hóa ẩm thực Việt Nam, thể hiện sự sáng tạo ẩm thực không ngừng của người Việt Nam. Ảnh: Giáo dục & Thời đại
Theo Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế, xét về mặt dinh dưỡng, bánh chưng là một món ăn toàn diện. Trong bánh chưng có đầy đủ các chất protid, glucid, lipid, các vitamin và muối khoáng ở những tỷ lệ thích hợp.
Một chiếc bánh chưng trung bình chúng ta gói trong ngày Tết gồm: 500g gạo nếp, 100g đậu xanh, 100g thịt lợn (có nhiều mỡ) và khoảng 5g hành củ tươi.
Thành phần dinh dưỡng của chiếc bánh chưng trên sẽ là: protid 79,55g, lipid 47,20g, glucid 427,84g, muối khoáng 7,13g (canxi 0,233g, photpho 1,025g, sắt 0,016g… ), vitamin A 0,081mg, vitamin B1 1,68mg, vitamin B2 0,43mg, vitamin PP 13,21mg ... cung cấp cho cơ thể được 2.620 kcal. Như vậy, chỉ cần ăn mỗi ngày một chiếc bánh chưng là đủ khẩu phần cho một lao động trung bình và là một khẩu phần cân đối cả về lượng lẫn chất.
Về phương diện vệ sinh, bánh chưng đảm bảo tốt các tiêu chuẩn vệ sinh vì được gói trong lá dong rửa sạch, luộc chín rền nhiều giờ, ăn vừa bổ, vừa sạch sẽ, ngon miệng, dễ tiêu.
Có thể thấy, bánh chưng là loại bánh có truyền thống lâu đời trong lịch sử dân tộc, trải qua hàng nghìn năm bánh vẫn không có nhiều sự thay đổi và vẫn giữ nguyên tinh thần đến ngày nay. Bánh chưng vẫn là nét đẹp trong ẩm thực và nhắc nhở con người về nền văn minh lúa nước.
Nhưng cũng là môi trường thích hợp cho nấm mốc phát triển
Cũng theo Cục An toàn thực phẩm, thực tế có nhiều gia đình gói bánh chưng để dành tới giữa tháng Giêng âm lịch, gặp phải những hôm thời tiết nồm bánh chưng bị thiu chua, meo mốc, ăn vào rất nguy hiểm.
Cẩn trọng khi bánh chưng là môi trường thích hợp cho nấm mốc phát triển.
Do có độ ẩm cao và giầu chất dinh dưỡng nên bánh chưng là môi trường thích hợp cho nấm mốc phát triển. Cũng vì vậy, bánh chưng để lâu gặp trời nồm dễ bị mốc. Từ lớp lá bọc ngoài, nấm mốc phát triển vào bên trong, lan rộng làm hỏng bánh. Mốc làm thay đổi màu sắc, mùi vị của bánh, làm giảm hoặc mất hết giá trị dinh dưỡng của bánh.
Dưới tác dụng của men amilaza của một số nấm mốc, tinh bột chuyển thành đường glucoza. Một số men khác lại chuyển tiếp glucoza thành rượu ethylic làm bánh bị vữa tại nơi nấm phát triển và có vị cay, hăng mùi rượu.
Một số chủng nấm mốc khác có những men có khả năng lên men glucoza, mantoza, tạo thành axit gluconic, axit fumaric, v.v... làm bánh bị chua.
Như vậy, từ một thức ăn ngon, giầu chất dinh dưỡng, bánh chưng đã trở thành có hại cho sức khoẻ, ăn vào không những bị đau bụng tiêu chảy, mà còn có thể bị nhiễm độc nguy hiểm. Cũng vì vậy, chúng ta phải cảnh giác với bánh chưng mốc.
"Những chiếc nào bị mốc nhiều, chua, vữa, đắng... phải kiên quyết bỏ đi. Những chiếc bánh mới bị mốc chút ít bên ngoài cũng phải cắt bỏ rộng ra chung quanh, chỉ lấy phần bánh còn nguyên lành, đem hấp hoặc rán cẩn thận trước khi ăn" - Cục An toàn thực phẩm cảnh báo.
Hoa Tiên - Pháp luật Plus