Sơ cứu sai cách khiến trẻ bị suy hô hấp
Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận và điều trị cho 5 trường hợp bệnh nhi uống phải dầu thắp hương dẫn đến tình trạng suy hô hấp đe dọa tính mạng.
Điển hình là trường hợp bệnh nhi P.D (17 tháng,Quảng Ninh) nhập viện ngày 28/4. Theo lời kể của mẹ bé P.D, dịp nghỉ lễ gia đình có về nhà người thân ở Thái Bình chơi, khi không có người lớn bên cạnh, bé đã uống chai dầu thắp đèn bàn thờ để dưới đất.
BSCKII. Lê Thanh Chương – Trưởng Khoa Hồi sức Hô hấp – Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương trực tiếp thăm khám cho bệnh nhi
“Ngay khi sự việc xảy ra, gia đình chúng tôi rất hốt hoảng, cho cháu uống nhiều nước và móc họng để cháu nôn. Sau đó, gia đình đưa cháu qua tuyến huyện sơ cứu rồi đưa vào bệnh viện tỉnh Thái Bình điều trị 3 ngày vì khó thở, nhưng tình trạng viêm phổi nặng hơn phải lên tuyến Trung ương”, mẹ bé P.D nhớ lại.
Gia đình cũng không ngờ rằng, chính hành động gây nôn đã khiến tình trạng bé trở nên trầm trọng hơn.
Giải thích về vấn đề này, BSCKII. Lê Thanh Chương, Trưởng Khoa Hồi sức Hô hấp, Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: “Biến chứng nặng nề nhất và nguy cơ gây tử vong cao nhất của uống nhầm dầu thắp sáng là suy hô hấp. Việc xử trí uống nhầm dầu thắp sáng không giống xử lý khi uống một số chất lỏng khác: tuyệt đối không được móc họng gây nôn khi đường thở chưa được bảo vệ.
Dầu thắp sáng bản chất là một hydrocarbon dễ bay hơi, có sức căng bề mặt thấp nên rất dễ trào vào đường thở khi uống, đặc biệt là khi gây nôn. Khi vào đường thở dầu sẽ lan rất nhanh trong phổi gây hoại tử niêm mạc, làm xẹp phổi và viêm phổi. Chỉ rửa dạ dày ở trẻ uống số lượng lớn dầu thắp và phải tiến hành tại cơ sở y tế sau khi đường thở của trẻ đã được bảo vệ tránh dầu xâm nhập, ví dụ như phải đặt nội khí quản trước khi rửa.”
Đây có lẽ là thông tin khiến nhiều phụ huynh ngỡ ngàng, bởi lâu nay nhiều người thường lầm tưởng trẻ cần phải nôn để tống chất độc ra khỏi dạ dày sau khi uống nhầm.
Tương tự trường hợp như trên, bé V.A (20 tháng, Bắc Giang) cũng nhập viện ngày 3/5 trong tình trạng tím tái, suy hô hấp, phải thở oxy vì uống nhầm dầu thắp hương. Sự việc diễn ra khi bé trèo lên tầng 2 để chơi và thấy chai C2 để trên cửa sổ cạnh bàn thờ, sau khi uống bé hét lên thì gia đình mới phát hiện đó là dầu thắp đèn. Do chủ quan, thấy cháu không có biểu hiện gì, gia đình chưa đưa cháu bé đến cơ sở y tế. Sau đó vài tiếng, thấy con nôn trớ nhiều, kèm theo ho, gia đình đã đưa trẻ đi khám trong tình trạng mệt lả.
Mẹ bé V.A cho biết: “Sau khi uống khoảng 10ml thì con nôn và ho rất nhiều, xuất hiện tình trạng sốt, nên người nhà đã cho đi khám ở bệnh viện tỉnh Bắc Giang. Sau 3 ngày điều trị, con viêm phổi nặng, khó thở hơn nên được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương”.
Với trường hợp bệnh nhi V.A tại Bắc Giang, may mắn hơn, gia đình đã không tự móc họng gây nôn hay cho bé uống chất lỏng làm loãng dầu. Sau khi thở oxy và dùng kháng sinh trong vòng 7 ngày, tới nay con đã tự thở lại bình thường, nhưng ăn uống còn kém, tình trạng phổi còn tổn thương.
Cách phòng tránh tai nạn đáng tiếc của trẻ
Theo các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương, về cơ bản những trường hợp như bệnh nhi này sẽ có thể phục hồi hoàn toàn. Một số ca sặc dầu có biến chứng nặng có thể sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe sau này, cần được tiếp tục bác sĩ theo dõi.
Mặc dù cả 5 bệnh nhi đều đến viện với tình trạng suy hô hấp phải thở oxy, có nguy cơ đe dọa tính mạng, nhưng sau quá trình điều trị phù hợp, toàn bộ trẻ đã ổn định: hết suy hô hấp, hết nhiễm trùng, tổn thương phổi đã hồi phục, lần lượt đã và sẽ ra viện.
Sặc dầu vào phổi có thể dẫn đến tràn khí phổi, hoại tử, xẹp phổi
Uống nhầm dầu thắp gây sặc vào phổi, viêm phổi là một tai nạn thường đến từ sự bất cẩn của người lớn trong gia đình, do thói quen thắp đèn dầu ở các bàn thờ và đựng dầu thắp đèn trong các vật dụng uống nước như chai nước, cốc, bát…làm trẻ dễ uống nhầm.
Hậu quả của việc này gây ra cũng rất khó lường, có thể khiến trẻ ngộ độc tiêu hóa, rối loạn nhiều chức năng cơ quan trong cơ thể, nhưng đặc biệt nghiêm trọng là tình trạng sặc dầu vào phổi gây hoại tử, xẹp phổi, nhiễm khuẩn dẫn đến suy hô hấp đe dọa tính mạng và có thể để lại di chứng nặng nề lâu dài.
“Khi trẻ uống nhầm dầu thắp, gia đình không được cho uống nước, uống sữa và móc họng để trẻ nôn, mà phải đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất để được khám, tư vấn, cấp cứu và điều trị phù hợp”, BSCKII. Lê Thanh Chương, Trưởng Khoa Hồi sức Hô hấp, Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương khuyến cáo.
Điều quan trọng nhất để tránh tai nạn uống nhầm dầu thắp: Các gia đình có trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 6 tuổi, không nên dự trữ dầu trong nhà; nếu cần phải dự trữ, không đựng dầu trong chai, vật dụng dễ nhầm lẫn như chai đựng nước uống, cốc, bát; Cần phải để dầu thắp ở nơi tránh tầm tay trẻ em để trên cao, trong tủ có khóa…
Phương Thu - TTTĐ