Dù ở vị trí tâm mưa lớn nhất cả nước nhưng sản lượng điện của Thủy điện Sông Tranh 2 vẫn đạt thấp do khô hạn
Sản lượng thủy điện thấp nhất trong 5 năm qua
Trên phạm vi cả nước hiện có 101 nhà máy thủy điện (NMTĐ) vận hành với tổng dung tích hồ chứa ở mực nước dâng bình thường khoảng 35,6 tỷ m3. Đến cuối tháng 12/2019, các hồ chỉ tích được 24,3 tỷ m3 nước, thiếu hụt 11,3 tỷ m3. Trữ lượng nước tích được trong các hồ thủy điện hiện nay quy ra điện chỉ đạt 10,49 tỷ kWh, thiếu hụt 4,82 tỷ kWh.
Năm 2020, theo kế hoạch,Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) sản xuất 72 tỷ kWh từ thủy điện. Đến hết quý I, sản lượng thủy điện huy động được chỉ đạt 8,93 tỷ kWh, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ các năm trước (năm 2019 là 10,8 tỷ kWh) và thấp nhất trong vòng 5 năm trở lại đây.
Công ty Thủy điện Sông Tranh dù ở vị trí tâm mưa lớn nhất cả nước (Trà My) và cán mốc sản xuất điện đạt 5 tỷ kWh vào năm 2019 sau 9 năm vận hành, nhưng tổng sản lượng sản xuất được của Sông Tranh 2 là 480,8 triệu kWh, chỉ đạt 71% so với kế hoạch. Nguyên nhân là trữ lượng nước về hồ thiếu hụt khoảng 930 triệu m3.
Trong khi đó, trữ lượng nước trong hồ đến cuối năm 2019 thiếu hụt hơn 56 triệu m3 so với mực nước dâng bình thường, dẫn đến thiếu hụt khoảng 15 triệu kWh cho kế hoạch sản xuất năm 2020.
Thời điểm cuối 2019, mực nước trong hồ thủy điện A Vương có thời điểm chỉ ở mức 352,8m - thấp hơn mực nước dâng bình thường đến 27,2m. Công ty CP Thủy điện A Vương đã quyết định hạn chế phát điện thông qua xả nước từ ngày 22/11/2019 và dừng phát hoàn toàn từ ngày 1/12/2019 để ưu tiên tích nước để phục vụ điều tiết nước và sản xuất điện trong năm 2020.
Thời gian qua, tại nhiều khu vực của TP Đà Nẵng như Sơn Trà, Cẩm Lệ đã xảy ra tình trạng thiếu nước sinh hoạt, nhất là vào buổi chiều và tối hằng ngày. Nguyên nhân do Nhà máy nước Cầu Đỏ và Nhà máy nước Sân bay sụt giảm công suất cấp nước do nguồn nước thô tại sông Cầu Đỏ bị nhiễm mặn. Đặc biệt, từ đầu tháng 3/2019 đến nay, có 2 ngày liên tục, độ mặn cao hơn 5.000mg/l và cao hơn cùng kỳ năm 2019.
Để đảm bảo cấp nước sinh hoạt cho người dân, UBND TP Đà Nẵng đã yêu cầu chủ các hồ A Vương, Sông Bung 4 vận hành xả nước về hạ du bảo đảm tổng lưu lượng xả xuống hạ du trung bình ngày đối với hồ A Vương là từ 18 - 22m3/s, Sông Bung 4 là từ 25-30m3/s.
Vận hành hồ chứa thủy điện ra sao?
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia dự báo, thời gian tới, khô hạn và cạn kiệt vẫn là chủ đạo, đặc biệt là khu vực Trung Bộ (từ Thanh Hóa đến Bình Thuận) và Tây Nguyên.
Theo đó, Bộ TN&MT vừa có văn bản gửi EVN về việc vận hành các hồ chứa thủy điện trong những tháng còn lại của mùa khô năm 2020. Cụ thể, sau khi nghiên cứu kiến nghị của EVN về việc vận hành các hồ chứa thủy điện và trên cơ sở hiện trạng nguồn nước các hồ, số liệu vận hành các hồ và các quy định của quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông Hồng, Mã, Cả, Vu Gia - Thu Bồn và Sê San, để bảo đảm cấp đủ cho hạ du từ nay đến hết mùa cạn trong điều kiện nguồn nước vẫn đang thiếu hụt như hiện nay và theo dự báo lượng dòng chảy trên các sông trong các tháng cuối mùa cạn có thể thiếu hụt so với trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 15-70%, Bộ TN&MT có ý kiến, đối với các hồ A Vương, Sông Bung 2, Sông Bung 4 và Sông Tranh 2, việc bảo đảm nguồn nước cấp cho hạ du các sông Vu Gia và sông Thu Bồn, nhất là cấp cho sinh hoạt của nhân dân ở các địa phương thuộc tỉnh Quảng Nam và TP Đà Nằng thời gian còn lại của mùa khô là rất quan trọng trong điều kiện nguồn nước và nguy cơ xảy ra hạn hán, xâm nhập mặn trên lưu vực trong thời gian tới rất cao.
Vì vậy, Bộ TN&MT đề nghị EVN chỉ đạo các chủ hồ phối hợp chặt chẽ với các địa phương để bảo đảm việc vận hành xả nước của các hồ chứa phù hợp với yêu cầu sử dụng nước ở hạ du, đặc biệt là bảo đảm cấp nước an toàn TP Đà Nẵng.
Đối với các hồ trên lưu vực sông Sê San, Bộ TN&MT lưu ý trong khoảng thời gian từ nay đến hết ngày 30/6/2020, hàng ngày vận hành hồ Sê San 4 xả nước với lưu lượng trung bình ngày khoảng từ 90m3/s - 195m3/s và phải đảm bảo thời gian ngưng xả giữa hai lần liên tiếp không được vượt quá 9 giờ. Các hồ bậc thang trên lưu vực phải phối hợp vận hành để đảm bảo đủ nước cấp cho hồ Sê San 4.
Bộ TN&MT đề nghị Công ty Phát triển thủy điện Sê San phối hợp với Ủy ban sông Mê Công Việt Nam để thông báo việc điều chỉnh chế độ vận hành xả nước về hạ du sông Sê San đến các bên có liên quan phía Campuchia theo quy định tại Điều 29 của Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Sê San. Trong quá trình vận hành nếu có vấn đề phát sinh, đề nghị phản ánh về Bộ để kịp thời xử lý.