Theo kết quả thanh tra của Thanh tra Chính phủ, từ năm 2003 đến năm 2013, TP Đà Nẵng đã phê duyệt, chấp thuận giao Chủ đầu tư 18 dự án phát triển du lịch, nghỉ dưỡng trên Bán đảo Sơn Trà, với tổng diện tích khoảng 1.222,5 ha, quy mô lưu trú 1.920 biệt thự, 24 Bungalow và 306 buồng khách sạn (quy đổi tương đương khoảng 5.600 buồng phòng khách sạn).
Ngày 09/11/2016, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 2163/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia Sơn Trà, TP Đà Nẵng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 với diện tích 1.056 ha. Như vậy, trước đó, UBND TP Đà Nẵng đã chấp thuận, phê duyệt giao Chủ đầu tư dự án với diện tích đất khoảng 1.222,5 ha - vượt so với quy hoạch được duyệt 166,5 ha.
Các dự án tại bán đảo Sơn Trà không có hồ sơ đầu tư, đấu giá, thẩm định... theo quy định pháp luật.
Trong 18 dự án, có 04 dự án UBND TP Đà Nẵng quyết định giao đất, cho thuê đất trước thời điểm Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực (Khu du lịch sinh thái biển Tiên Sa; Khu du lịch Bãi Bụt; Khu nhà nghỉ và du lịch sinh thái Bãi Trẹm; Tổ hợp Khu du lịch - dịch vụ cao cấp Sơn Trà);
Còn 08 dự án sau khi Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực (trong đó 01 dự án Khu du lịch sinh thái biển, biệt thự cao cấp Ghềnh Bàn - Bãi Đa sau khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực); 06 dự án chưa có quyết định giao đất, cho thuê đất.
Trong đó, 02 dự án đã xác định, thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất (Khu du lịch sinh thái biển kết hợp nuôi trồng hải sản; Khu du lịch Biển Đông mở rộng).
Qua thanh tra thấy trong quản lý, sử dụng đất đai, bảo vệ và phát triển rừng, bảo vệ môi trường, đầu tư xây dựng đối với các dự án đầu tư tại Bán đảo Sơn Trà đã có những khuyết điểm, vi phạm: UBND TP Đà Nẵng và các sở, ngành chức năng chưa thực hiện công tác xác định rõ các phân khu chức năng (phân khu bảo vệ nghiêm ngặt, phân khu phục hồi sinh thái, phân khu dịch vụ - hành chính và vùng đệm) làm cơ sở cho việc quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trên Bán đảo Sơn Trà là chưa đúng quy định.
Trong tổng số 18 dự án trên Bán đảo Sơn Trà được UBND TP Đà Nẵng phê duyệt, chấp thuận: 09 dự án có một phần diện tích là rừng tự nhiên, với tổng diện tích là 163,32 ha nhưng chưa xác định trong phương án giao quản lý, bảo vệ rừng; 02 dự án UBND TP Đà Nẵng có văn bản lấy ý kiến của Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu 5, nhưng chỉ có 01 dự án Bộ Quốc phòng có ý kiến thống nhất, 01 dự án chua có văn bản trả lời, nhung UBND TP Đà Nẵng vẫn giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án;
Còn lại 16 dự án, UBND TP Đà Nẵng chưa có văn bản lấy ý kiến Bộ Quốc phòng; cũng như không tổ chức rà soát để xử lý vi phạm. Qua rà soát, báo cáo của UBND TP Đà Nẵng, bước đầu xác định có 07 dự án được giao đất, cho thuê đất vi phạm về an ninh quốc phòng.
Giao đất, cho thuê đất đối với 03 dự án (Khu du lịch bãi Bụt; Khu du lịch bãi Trẹm; Khu du lịch sinh thái kết hợp nuôi trồng thủy sản) khi không có hồ sơ dự án đầu tư; không tổ chức thẩm tra Báo cáo NCKT đối các dự án thuộc nhóm A (khu du lịch Bãi Bụt; tổ hợp khu du lịch - dịch vụ cao cấp Sơn Trà) là vi phạm quy định tại Khoản 6 Điều 1 Nghị định số 07/2003/ND-CP ngày 30/01/2003 của Chính phủ.
Không thẩm định về nhu cầu sử dụng đất đối với 04 dự án (Khu du lịch, dịch vụ ven biển và dịch vụ sinh thái cao cấp Hồ Xanh; Khu du lịch nghỉ dưỡng và biệt thự sinh thái cao cấp Ghềnh Đa — Mũi Nghề; Khu du lịch sinh thái biển kết hợp nuôi trồng thủy hải sản; Khu biệt thự Suối Đá) hoặc có thẩm định nhưng không đầy đủ trình tự, thủ tục, vi phạm quy định (Khu du lịch sinh thái biển Bãi Bắc và Khu du lịch sinh thái biển, biệt thự cao cấp Ghềnh Bàn - Bãi Đa)...
Theo Thanh tra Chính phủ cho biết, những vi phạm, tồn tại nêu trên có nhiều nguyên nhân, trong đó chủ yếu là Bán đảo Sơn Trà có hệ sinh thái đa dạng, phong phú, có tầm quan trọng về an ninh quốc phòng, có vị trí tương đối độc lập, địa hình đồi núi dốc, hiện chỉ có một đường duy nhất chạy đến chân bán đảo, khó khăn trong công tác quản lý đất đai, rừng, đa dạng sinh học, đầu tư xây dựng... Các dự án được triển khai từ những năm 2003, thời kỳ này các quy định của pháp luật về đất đai, xây dựng, đầu tư vẫn còn có những nội dung bất cập, chưa đồng bộ.
Nguyên nhân chủ quan từ việc UBND TP Đà Nẵng, Chủ tịch, các Phó chủ tịch thành phố, Giám đốc các Sở chức năng, Chủ tịch UBND quận Sơn Trà qua các thời kỳ chưa thực hiện đúng, đầy đủ trách nhiệm được giao, chưa chấp hành các quy định về quản lý đất đai, môi trường, bảo vệ và phát triển rừng, an ninh quốc phòng, đầu tư, xây dựng...; thiếu kiểm tra, giám sát, xử lý những tồn tại, vi phạm.
Về phía Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm quản lý nhà nước được giao; Chủ đầu tư một số dự án vi phạm quy định của pháp luật về đất đai, đất đai, môi trường, bảo vệ và phát triển rừng, an ninh quốc phòng, đầu tư, xây dựng...; thiếu kiểm tra, giám sát, xử lý những tồn tại, vi phạm.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm quản lý nhà nước được giao; Chủ đầu tư một số dự án vi phạm quy định của pháp luật về đất đai, đầu tư, xây dựng, môi trường...
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao UBND TP Đà Nẵng tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định đối với tổ chức, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm nêu tại Kết luận thanh tra.
Chủ trì, phối hợp với các bộ (Tài nguyên và Môi trường; Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Quốc phòng...) kiểm tra, rà soát các dự án đầu tư tại Bán đảo Sơn Trà, đảm bảo phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch rừng, an ninh quốc phòng, du lịch... đã được phê duyệt;
Kiên quyết xử lý, thu hồi đối với những dự án, diện tích đất không đủ điêu kiện, có vi phạm pháp luật về đất đai, đầu tư, xây dựng, môi trường, quản lý bảo vệ rừng, đa dạng sinh học, an ninh quốc phòng...
Rà soát, xử lý các sai phạm tại các dự án
Đặc biệt là diện tích 364,81 ha đất của 04 dự án và một phần diện tích của 10 dự án có vi phạm phải được rà soát để xử lý; đối với 282,15 ha mặt nước biển của 04 dự án (Khu du lịch sinh thái biển Bãi Bắc: 225,69 ha; Khu Du lịch sinh thái biển Tiên Sa mở rộng: 31,99 ha; Khu du lịch sinh thái biển Tiên Sa: 3,65 ha; Tổ hợp Khu du lịch - Dịch vụ cao cấp Sơn Trà: 20,82 ha), UBND TP Đà Nẵng căn cứ tình hình thực tế, yêu cầu về bảo vệ rừng, an ninh quốc phòng để xử lý theo thẩm quyền, đúng pháp luật. Trong quá trình triển khai, nếu vượt thẩm quyền, phải báo cáo, xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính rà soát, xác định giá đất; tính và thu nộp đầy đủ vào ngân sách Nhà nước các khoản nghĩa vụ tài chính của các dự án, đảm bảo theo đúng quy định của pháp luật, có tính đến yếu tố đặc thù tại Bán đảo Sơn Trà.
Đối với các dự án Chủ đầu tư chưa nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất thì xem xét thực hiện đấu giá theo quy định của pháp luật. Chỉ đạo thu hồi khoản tiền Chủ đầu tư chưa nộp về Qũy Bảo vệ và Phát triển rừng TP Đà Nẵng, tiền chậm nộp tiền sử dụng đất, khoản tiền giảm 10% giá trị đầu tư cơ sở hạ tầng trừ chi phí giải phóng mặt bằng, giảm 10% tiền sử dụng đất không đúng quy định.
Phối hợp với Bộ Quốc phòng kiểm tra, rà soát về yếu tố an ninh quốc phòng đối với các dự án đầu tư trên Bán đảo Sơn Trà để xử lý theo quy định của pháp luật. Rà soát, hủy bỏ các văn bản do UBND TP Đà Nẵng ban hành không đúng quy định của pháp luật (việc giảm, hỗ trợ tiền sử dụng đất, xác định giá đất, giao đất, phê duyệt quy hoạch...); rà soát, điều chỉnh Quyết định số 6758/QĐ-UBND ngày 20/8/2008 và Quyết định số 5924/QĐ-UBND ngày 27/8/2013 phù hợp với diện tích rừng đặc dụng đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt;
Thanh tra Chính phủ kết luận nhiều sai phạm trong quản lý của UBND TP Đà Nẵng và các Sở, ban, ngành của thành phố, cũng như của Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn, các chủ đầu tư...
Kiểm tra, rà soát việc chấp hành quy định pháp luật của các Chủ đầu tư để xử lý theo thẩm quyền đối với các vi phạm, đảm bảo theo đúng quy định pháp luật về đầu tư, xây dựng, đất đai, môi trường, an ninh quốc phòng, bảo vệ và phát triển rừng, đa dạng sinh học..., chỉ đạo xử lý việc xử phạt hành chính đối với Chủ đầu tư Dự án Khu du lịch sinh thái biển Tiên Sa đảm bảo theo đúng quy định của pháp luật; khẩn trương phê duyệt quy hoạch bảo tồn và phát triển bền vững Khu bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà theo quy định.
Chỉ đạo rà soát, điều chỉnh thời hạn sử dụng đất trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho các Chủ đầu tư theo đúng quy định pháp luật. Phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, điều chỉnh diện tích rừng đặc dụng trên Bán đảo Sơn Trà tại Quyết định số 1976/QĐ-TTg ngày 30/10/2014 của Thủ tướng Chính phủ đảm bảo phù hợp, thống nhất với quy hoạch tổng thể bảo tồn đa dạng sinh học, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai...
Giao Bộ Công an, điều tra, xử lý theo quy định đối với các vi phạm tại Dự án Khu du lịch sinh thái biển, biệt thự cao cấp Ghềnh Bàn - Bãi Đa do Công ty CP Xây dựng 79 làm Chủ đầu tư. Khi giao đất, các cơ quan chức năng thẩm định không đầy đủ về nhu cầu sử dụng đất theo quy định tại Thông tư số 30/2014/TT-BTNMT; UBND TP Đà Nẵng xác định tiền chuyển quyền sử dụng đất với diện tích thấp hơn so với quy hoạch chi tiết xây dựng TL 17500 là 13.679 m2.
Chủ đầu tư không thực hiện đúng tiến độ dự án được phê duyệt, vi phạm quy định tại điểm i Khoản 1 Điều 64 Luật Đất đai năm 2013. Sau khi được cấp 33 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với diện tích 194.968 m2, Chủ đầu tư ký hợp đồng góp vốn bằng 33 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, có biểu hiện chuyển nhượng dự án nhưng không thấy doanh nghiệp kê khai, nộp các khoản nghĩa vụ có liên quan vào Ngân sách nhà nước.
Tại Dự án Khu biệt thự Suối Đá, UBND TP Đà Nẵng giao đất, cho thuê đất đối với Lô L09 không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất; phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết đối với Dự án Khu biệt thự Suối Đá, làm giảm tiền sử dụng đất 11.272,5 triệu đồng, có dấu hiệu làm trái quy định pháp luật, gây thất thoát tài sản nhà nước.