Các đại biểu thảo luận về dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi). Ảnh: quochoi.vn
Sáng 28-5, các đại biểu biểu thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (TAND) (sửa đổi).
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, tại kỳ họp thứ sáu, Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật Tổ chức TAND (sửa đổi). Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý có 153 điều, bố cục thành 9 chương với nhiều chính sách, quy định mới về tổ chức và hoạt động của TAND, liên quan đến tổ chức và hoạt động của một số cơ quan (cơ quan điều tra, viện kiểm sát, cơ quan thi hành án dân sự) và liên quan tới nhiều luật khác (luật tổ chức của một số cơ quan và các luật tố tụng)…
Tham gia thảo luận, nhiều đại biểu góp ý về nội dung tòa án sơ thẩm chuyên biệt (mục 5, chương IV của dự thảo Luật). Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương) cho rằng, quy định về 3 loại tòa án sơ thẩm chuyên biệt, gồm TAND sơ thẩm chuyên biệt hành chính, sở hữu trí tuệ và phá sản là cần thiết và xuất phát từ yêu cầu thực tiễn trong công tác xét xử.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương). Ảnh: quochoi.vn
“Thời gian qua, tỷ lệ giải quyết các vụ án hành chính, phá sản, sở hữu trí tuệ không cao, thậm chí thấp, số lượng vụ việc bị hủy, sửa cao. Vì vậy, đòi hỏi sự chuyên nghiệp, chuyên sâu trong công tác xét xử để đảm bảo hiệu quả xét xử các loại vụ án này”, đại biểu nêu.
Đặc biệt, tòa án sơ thẩm chuyên biệt hành chính nếu được thành lập tách biệt hẳn với đơn vị hành chính địa phương sẽ bảo đảm tính khách quan hơn trong công tác xét xử, hạn chế được tâm lý nể nang, e ngại của thẩm phán khi giải quyết các vụ án hành chính.
Tuy nhiên, đại biểu đề nghị, cần nghiên cứu, quy định rõ điều kiện, tiêu chí thành lập các tòa án chuyên biệt trong dự thảo Luật, chỉ thành lập các tòa án chuyên biệt theo vùng, theo khu vực, tránh việc thành lập tòa án chuyên biệt quá nhiều.
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn Bắc Kạn) cho biết, về cơ sở chính trị, các nghị quyết của Đảng về cải cách tư pháp thời gian qua đã đặt ra yêu cầu tăng cường tính chuyên biệt trong hoạt động xét xử của tòa án. Tuy nhiên, với cách bố trí như hiện nay, sẽ rất khó để đảm bảo tính chuyên nghiệp với một số vụ án đặc thù, trong đó có án hành chính, phá sản và sở hữu trí tuệ.
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn Bắc Kạn). Ảnh: quochoi.vn
Theo đại biểu, các án hành chính là loại rất phức tạp, xảy ra ngày càng nhiều ở các lĩnh vực quản lý nhà nước. Án phá sản và sở hữu trí tuệ là loại án rất khó về mặt chuyên môn. Các thẩm phán được phân công xét xử không chỉ đòi hỏi trình độ chuyên môn sâu về pháp luật mà còn đòi hỏi được đào tạo bài bản về kinh tế hành chính.
Do đó, đại biểu tán thành rất cao về việc thành lập tòa sơ thẩm chuyên biệt và trước mắt chỉ nên thành lập tòa sơ thẩm chuyên biệt ở 3 thành phố lớn là Hà Nội, Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh. Đây là những địa phương có nhiều vụ án, đồng thời nếu bản án của những tòa án này bị kháng cáo, kháng nghị sẽ do 3 tòa án cấp cao ở đây xét xử theo trình tự phúc thẩm.
Giải trình những vấn đề đại biểu quan tâm, còn ý kiến khác nhau, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình nêu, tất cả ý kiến đều ủng hộ việc thành lập tòa án chuyên biệt để tăng tính chuyên nghiệp.
“Tòa án chuyên biệt thành lập thế nào, việc này do Quốc hội quyết định. Nhưng chắc chắn không có việc thành lập tràn lan”, Chánh án TAND Tối cao khẳng định.
Chánh án Tối cao Nguyễn Hòa Bình phát biểu giải trình một số vấn đề đại biểu quan tâm. Ảnh: quochoi.vn
TAND Tối cao dự kiến chỉ thành lập một tòa sở hữu trí tuệ, 2 tòa phá sản và các tòa hành chính chuyên biệt ở Hà Nội, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh và đang cân nhắc thêm một số nơi.
Nói riêng về tòa sở hữu trí tuệ, ông Nguyễn Hòa Bình cho rằng, chúng ta đang đối mặt với thực tế gạo ST25, cà phê Trung Nguyên, bưởi Năm Roi, nước mắm Phú Quốc bị xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ở nước ngoài. Do vậy, rất cần bảo vệ những doanh nghiệp này, khi chúng ta phải đối mặt với việc kiện tụng về quyền sở hữu trí tuệ…
Chánh án TAND Tối cao cũng thông tin thêm về một số nội dung đại biểu Quốc hội trao đổi về đổi mới tòa án theo thẩm quyền xét xử, việc thông tin tại tòa án hay vấn đề thu thập chứng cứ. Về việc thẩm phán thông tin quan điểm đối với vụ án trước khi xét xử, ông Nguyễn Hòa Bình khẳng định đây là điều nghiêm cấm từ trước đến nay, cũng như từ nay về sau.
Bảo Hân - Hà Nội mới