Sớm nay, trong ánh nắng nhẹ mẹ lại lật đật dậy sớm giặt quần áo cho cả gia đình, rồi mẹ vội vàng gỡ mái tóc dài. Bao lâu rồi, tôi không nhìn mẹ thật lâu. Bao lâu rồi tôi không thấy mẹ chải tóc. Qua khung cửa mờ nhạt trong nắng, tôi chợt nhận ra tóc mẹ đã bạc đi nhiều. Đó là số ít lần tôi nhìn mẹ thật lâu, cũng là lúc thời gian như tiếng sấm đánh, động lòng tôi khi nhận ra mẹ tôi cũng đang già đi từng ngày.
Ngày trước, mẹ vẫn kể với tôi về những ngày mẹ còn trẻ. Mẹ bị chê là xấu gái nhất nhà lại kém duyên vì cái tật hay ngủ gật. Đúng là tôi để ý thi thoảng mẹ tôi hay thế, hay ngủ gật ngang những câu chuyện dở dang. Có vài lần mẹ cười, bảo chắc vì thế bố mày mới lấy. Mẹ thích thú vì cái nét chẳng giống ai. Tôi chưa bao giờ khen mẹ tôi đẹp, mẹ cũng không nhận về mình những lời hoa mỹ.
Nhiều lúc tôi tự hỏi, đời người có vài lần đẹp nhất. Mẹ tôi đẹp nhất lúc nào? Tôi cũng chưa bao giờ hỏi mẹ về điều đó! Có thể, mẹ cũng có những thời đẹp nhất. Giống như người ta nói, thời 18, đôi mươi là thời đẹp nhất. Thời học sinh là thời mơ mộng nhất. Hay mặc lên chiếc váy cưới là ngày đẹp nhất đời người.
Mẹ bận, đó là điều chưa bao giờ mẹ muốn nói với chúng tôi. Dù rằng, mẹ bận thật nhưng mẹ sẽ không từ chối những giây phút ngắn ngủi ở bên cạnh con mỗi đêm khi con đã ngủ say và buổi sáng khi chúng tôi còn đang ngái ngủ. Dù có vài lần quá mệt, mẹ ngủ quên trong giấc chiêm bao. Có lần, nói mơ gì đó mà tôi và em còn chả hiểu nổi. Rồi chợt giật mình tỉnh dậy, mẹ ngượng ngùng mẹ lại ngủ gật. Những lúc ấy, tôi lại ngắm mẹ, đúng là cái tật vừa thương vừa buồn cười.
Mẹ tôi hay kể cho tôi về chuyện ngày xưa. Ngày mẹ thời con gái, cũng đi cấy lúa làng Đông, bố tôi đóng gạch thuê gần nhà. Cái thời xuân xanh vất vả, quen việc đồng áng nhà lại đông chị em nên chẳng có lấy những kỷ niệm mơ mộng. Mẹ kể hồi ấy nhà đông người, mẹ theo bà đi hàng sáo, đong thóc tận Hải Dương. Về trời sẩm tối, có gạo với rau ăn cho no cái bụng là mãn nguyện lắm rồi.
Thời cả nhà khó nhọc nhưng đầm ấm, hạnh phúc biết mấy. Khoảng thời gian mẹ còn con gái, quây quần bên gia đình, rồi cả chuyện tơ duyên hạnh phúc đặt để từ ông mai bà mối mà nên vợ thành chồng. Cũng từ ngày ấy, mẹ bắt đầu một cuộc sống của những trách nhiệm và vĩ đại hơn là thiên chức làm mẹ của những đứa con.
Từ khi tôi lớn, nhiều lúc tôi hay để ý quần áo của mẹ. Mẹ tôi là người ít chăm chút, tính vốn xuề xòa có gì mặc nấy. Có lần cái áo sờn vai, mẹ tôi vá lại mặc tiếp. Nhìn lôi thôi thật nhưng mẹ chẳng hề bận tâm, nếu là người phụ nữ đẹp có lẽ họ đã khác. Có chiếc áo mẹ mặc vài năm, đến khi chúng lỗi mốt nhưng mẹ vẫn tiếc rẻ vì ngại mua quần áo mới.
Mẹ bảo nó vẫn mặc được, để dành mua quần áo mới cho em. Thế là mẹ lại nhường chúng tôi nhiều lần mặc đẹp. Có thể với những người ưa hình thức là điều không đẹp, nhưng những đứa trẻ như tôi, dù mẹ tôi vẫn quen chiếc áo cũ mặc lại hay những chiếc quần lỗi mốt, nhưng mẹ thật đẹp.
Mẹ tôi là người xuề xòa. Cả đời chưa một lần trang điểm. Mẹ bảo quanh năm bán mặt cho đồng ruộng, nuôi chúng mày ăn học, son phấn làm gì. Thế là, từng ấy năm, qua cái thời đẹp nhất của phụ nữ. mẹ cũng quên mất tuổi xuân của mình. Có lần mẹ đắn đo lắm mới mua chiếc áo mới. Về nhà thử ngay rồi hồ hởi hỏi chúng tôi: “Mấy đứa thấy mẹ đẹp không”.
Lần đầu tiên được thấy mẹ khoe đồ đẹp. Mấy đứa cũng phì cười vì sự lạ lẫm đó của mẹ. Những lúc đó mẹ tôi thật đẹp. Không phải vì chiếc áo mẹ mới mua, mà là vẻ đẹp của mẹ. Sự mộc mạc như chính những thứ tôi vẫn thấy. Mẹ chẳng cầu kỳ, hoa mĩ, chải chuốt trước mặt chúng tôi. Nhưng lại cho chúng tôi một tuổi thơ và cả sự trưởng thành đẹp nhất.
Tôi tự hỏi, thời mẹ đẹp nhất bao giờ và có lần hỏi mẹ như thế! Mẹ chỉ cười: “Thời đẻ ra chúng mày”. Nghĩ cũng lạ, cái thời phụ nữ sợ nhất, khi phải mang nặng đẻ đau cả một hình hài. Rồi cả sự thay đổi ngoại hình như làn da, cân nặng và sức khỏe. Nhưng mẹ lại hạnh phúc với chúng. Có lẽ, nhiều năm sau này tôi mới hiểu. Đó chính là khoảng thời gian mẹ bắt đầu thiên chức mới, sự thiêng liêng của một người phụ nữ thật đẹp trong chính số phận mà ông trời ban cho mẹ. Mẹ thật đẹp, ngay cả trong những vất vả đời thường!
Dù hôm nay mẹ không mua một chiếc áo mới. Hoặc ngày mai mẹ không son phấn bằng người. Thì tôi vẫn luôn thấy mẹ thật đẹp. Đẹp nhất khi ở bên chúng tôi, để ôm những đứa con vào lòng như một sự cao quý.
Tuổi thơ của chúng ta sẽ trôi rất nhanh. Tôi sợ rằng sau này khi ngoảnh lại, trong đống ký ức của mình toàn là những lo toan, tiền bạc… chẳng có bóng hình mẹ ở đó. Vì vậy, hãy dành cho mẹ những câu nói yêu thương khi họ còn bên cạnh chúng ta. “Mẹ bên con là thời mẹ đẹp nhất!”.
Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng đến nôn nao
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao.