Để phòng chống dịch Covid-19, cần bình tĩnh góp tay chung với cộng đồng ra sao, cần phải khai báo y tế như thế nào, hợp tác cách ly như thế nào, có cần phải hoang mang hay không? Trách nhiệm cá nhân trong việc này ra sao… là những điều dường như không ít người còn nửa vời.
Còn đó những… “lỗ hổng”
Vụ hai vợ chồng một doanh nhân ở Hà Nội đã từng tới Đà Nẵng bị nhiễm Covid-19 nhưng khi trở về lại không khai báo y tế, làm lây bệnh cho nhiều người kéo theo khá nhiều người là F1 của cặp vợ chồng này đã dương tính và thành F0, trở thành nguồn lây lan dịch nguy hiểm trong cộng đồng.
Rất nhiều ý kiến đề nghị cơ quan chức năng khởi tố hình sự đối với họ, bởi đã có đủ bằng chứng về sự gian dối trong khai báo y tế của họ, ngay cả khi đã có dấu hiệu nhiễm bệnh, đến khám tại Bệnh viện Hữu Nghị. Nhìn vào lịch trình dày đặc, phức tạp của người chồng, hẳn ai cũng đều hình dung ra mức độ nguy hại rất lớn mà anh ta có thể gây ra cho cộng đồng và thực tế là đã có những hậu quả không nhỏ.
Sinh viên Đại học Y khoa Hà Nội khoanh vùng, dập dịch giữa đêm, lấy 10.000 mẫu xét nghiệm tại tuyến đầu Bắc Ninh. (Ảnh minh họa)
Mọi sự gian dối trong khai báo y tế đều có thể dẫn tới những mối nguy khôn lường… Cùng lúc, cơ quan chức năng tỉnh Khánh Hòa cho biết, nhiều cán bộ gặp khó khăn trong xác minh, liên hệ với hành khách trong chuyến bay VN1559 có bệnh nhân 3141.
Cụ thể, căn cứ theo danh sách họ tên, địa chỉ, số điện thoại của hành khách đi trên chuyến bay VN1559, cán bộ, nhân viên CDC Khánh Hòa đã liên hệ nhưng lại có những người không thừa nhận mình là người đi chuyến bay đó và cúp điện thoại mà không chịu giải thích gì thêm; khi gọi lại thì có người lại bực bội, chửi luôn cán bộ, nhân viên CDC. Và như thế, đã xuất hiện tình trạng bất hợp tác với cơ quan phòng chống dịch. Mặc dù chỉ là số ít nhưng sự bất hợp tác này có thể dẫn tới những mối nguy khôn lường.
Thực tế đa số người dân đã đồng lòng hợp sức cùng Chính phủ, chính quyền các địa phương thực hiện rất tốt các biện pháp phòng chống, ngăn ngừa dịch bệnh. Nhờ đó mà các dấu hiệu của nguy cơ đều sớm được phát hiện và có biện pháp xử lý kịp thời. Trong đó, việc tự giác khai báo y tế một cách trung thực chính là yếu tố quan trọng nhằm giúp cơ quan chức năng truy vết các đường lây nhiễm một cách hiệu quả, từ đó có thể xác minh, hỗ trợ, xử lý y tế đối với những trường hợp liên quan đến các ca bệnh.
Điều khiến dư luận quan tâm đó là ý thức của mỗi người dân trước dịch bệnh. Ý thức kém của một số người đi từ vùng dịch về, như không trung thực khai báo lịch trình đi lại, để là nguồn cơn làm lây sang người nhà và những người có tiếp xúc. Rồi chuyện những người trốn cách ly. Hay người phải cách ly tập trung đã có những lời lẽ thiếu chuẩn mực khi làm việc với cơ quan chức năng, phàn nàn về điều kiện sinh hoạt ở khu cách ly không như ở nhà…
Ai cũng muốn sớm khôi phục trạng thái bình thường cho xã hội, để còn đi lại, làm việc, học hành, để khỏi mất thu nhập, mất sinh kế. Vậy mà vẫn không ít trường hợp tùy tiện tụ tập ăn nhậu, không chịu đeo khẩu trang, ăn nhậu giữa nơi công cộng, xem thường việc giữ khoảng cách xã hội, bỏ qua yêu cầu rửa tay sát khuẩn, khai báo y tế gian dối, trốn cách ly, nhập cảnh trái phép…
Chỉ sợ những người… “vắng” ý thức
Là chuyên gia y tế dự phòng, có nhiều năm công tác tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh địa phương, TS. BS Nguyễn Lương Tâm, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Tĩnh đã có những chia sẻ trên trang facebook cá nhân: Tôi đã có những nhận định nó biến chủng nguy hiểm như thế nào, nó thay đổi vật liệu di truyền ra làm sao. Nhưng bản chất nó vẫn là con virus có tên: SARS. Không thay đổi!
Tôi đã biết rõ đường lây truyền của nó, qua giọt bắn của người đối diện, qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp bề mặt nhiễm mầm bệnh, qua môi trường lý tưởng về nhiệt độ phòng điều hoà kín dưới 22 độ C và tiếp xúc dưới 2m. Tôi cũng đã biết được tôi sẽ làm gì để cắt đứt đường lan truyền của nó. Nếu bạn chịu khó nghe và thực hiện, bạn cũng nghĩ như tôi: không sợ. Gần một năm rưỡi, dịch vẫn bùng phát ở nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ, Việt Nam cũng không là đất nước ngoại trừ với 4 làn sóng dịch và hiện tại, vẫn tiếp tục đang gặp những ổ dịch trong cộng đồng.
Tại sao tôi nói không sợ? Nếu nói về tỷ lệ tử vong do virus SAR-CoV-2: Việt Nam đang nằm trong những nước thấp nhất thế giới?! Hình như xếp thứ 216/223 quốc gia. Nếu nói về chiến lược chặn nguồn: Triều Tiên là số 1, ta đứng số 2, Trung Quốc xếp hạng 3. Bạn tin không? Dù đại dịch này bắt nguồn ở Vũ Hán của Trung Quốc… Nếu nói về hệ thống y tế nói chung, ta có thể thua nhiều nước phát triển nhưng với hệ thống y tế dự phòng nói riêng, chúng ta không thua kém bất cứ một quốc gia nào.
Nếu nói về kích hoạt cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến tỉnh, huyện thị, xã phường, thôn, tổ dân phố: ta là số 1. Nếu nói về lòng dân: ta cũng số 1. Vậy chúng ta còn sợ gì?
Tôi nói thật, tôi vẫn sợ những người vắng hoặc thiếu ý thức: đó là nhập cảnh trái phép, đó là phớt lờ cảnh báo của cơ quan chức năng, đó là không thực hiện tốt 5K, đó là lơ là, chủ quan mà quên mất nguồn bệnh và đường lan truyền. Thực ra con Covid-19 quái đản này chẳng khác con cúm là bao, cúm cũng là con biến đổi vật liệu di truyền kinh khủng, nhưng sao ta lại không sợ con cúm bằng Covid-19?
Vì ta đã quá quen con cúm, quen với tỷ lệ mắc, chết trong hàng chục năm đã qua. Trái lại, con Covid-19 này mới quá, tỷ lệ chết người ở một số nước cao quá, vì chúng ta chưa hiểu hết biến chủng liên tục của nó, chưa thể sản xuất ra một thứ vắc xin đặc hiệu để có thể chiến thắng hoàn toàn nó trong hiện tại. Nhưng, có một thứ ta vẫn tin để khống chế và quy phục nó được: đó là cắt đứt đường lây truyền bằng sử dụng 5K liên tục. Liên tục! Bạn tin tôi đi. Bạn hãy đưa cái ngộ ý thức cao lên, không gì bằng “vắc xin tự mình hiện tại” đâu bạn. “Vắc xin ý thức” tốt thì chẳng bao giờ cần giãn cách, cứ song song phát triển kinh tế như thường.
Ông nhấn mạnh: Thống kê lại, có khoảng 80% người mắc tự khỏi, 16-18% nặng phải điều trị, 1-2% tử vong tập trung phần lớn người cao tuổi bệnh nền. Một tỷ lệ rất, rất nhỏ nữa là người trẻ bị nặng, có thể liên quan đến hệ thống miễn dịch trong cơ thể của họ?!
Vậy thì hỏi lại lần nữa: Chúng ta có nên sợ nó không? Trả lời luôn: Đừng sợ nhé. Với tôi, người có ý thức cao sẽ quy phục được con Covid- 19 quái quỷ này. Đừng hy vọng con SARS này biến khỏi trái đất. Nó vẫn sẽ luôn tồn tại và chúng ta khó có thể tiêu diệt được nó. Vậy thì mỗi người trong 97 triệu người dân phải nhớ 5K, cùng “vắc xin ý thức” để cắt đứt đường lây truyền của nó đã.
Nhiều loại vắc xin trên thế giới như Moderna, PfizeBiontech, Johnson and Johnson, AstraZeneca... đã được nghiên cứu, sản xuất và tiến hành tiêm chủng nhưng thời điểm hiện tại vẫn chưa thật sự vững bền, cần đánh giá thêm về độ nhạy và độ đặc hiệu. Trước khi có một vắc xin đặc hiệu để tiêm phòng, hãy luôn tạo ra một năng lượng tích cực về ý thức hệ mọi người nhé.
Chuyện quan trọng nhất lúc này chính là kiến thức, niềm tin và tinh thần vì cộng đồng của mỗi người dân. Có những thứ ấy, chúng ta lại sẽ nhanh chóng trở lại cuộc sống yên bình. Tất cả những sai lầm của cá nhân đều làm ảnh hưởng đến cộng đồng, trước tiên và không đâu xa chính là những người thân trong gia đình. Trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay, đừng ai suy nghĩ “chuyện thiên hạ mặc kệ thiên hạ lo”, sự thờ ơ của bất cứ ai cũng có thể phải trả giá bằng sự ân hận suốt đời.
Theo đánh giá từ các cơ quan chuyên môn, cho đến nay các ca nhiễm Covid-19 chiếm đến 80% có nguồn lây từ những thành viên trong gia đình. Do đó, bất cứ ai bước ra giao lưu với cộng đồng (ra nước ngoài) trở về, mỗi người phải hình dung được người đầu tiên có thể bị ảnh hưởng chính là những người rất gần gũi trong gia đình, sau đó mới tới bạn bè, đồng nghiệp, cộng đồng.
Với việc khai báo chưa trung thực của một số người trong thời gian vừa qua chắc chắn là rất đáng trách, bất cứ ai càng muốn giấu giếm những thông tin cần thiết để phòng ngừa dịch bệnh thì hậu quả sẽ càng nặng nề.
Các chuyên gia về sức khỏe cho biết, các loại vắc xin Covid-19 lưu hành hiện tại trên thế giới vẫn chưa thể loại bỏ hoàn toàn virus ra khỏi cơ thể, mà chỉ có tác dụng làm giảm các triệu chứng nặng của bệnh. Nghĩa là làm giảm nguy cơ phải thở máy do suy hô hấp nếu chẳng may chúng ta bị nhiễm.
Nhà báo Hoàng Nguyên Vũ chia sẻ trên trang cá nhân, virus lan nhanh không hẳn là do chúng ta chưa có thuốc chữa mà do chính những thành viên trong cộng đồng chúng ta vô ý thức, vô tâm, thiếu trung thực, ích kỷ đến mức trở thành những kẻ độc ác với cộng đồng.
“Tôi cho rằng, trong cuộc chiến chống “giặc” Covid-19, mọi nỗ lực đều đổ sông, đổ biển nếu mỗi chúng ta thiếu ý thức và trách nhiệm công dân với đất nước. Một lời nói hay, một hành động tốt và ý thức không chủ quan với dịch bệnh lúc này sẽ là một liều “vắc xin” đặc hiệu để ngăn chặn sự lây lan dịch bệnh Covid-19 trong cộng đồng. Mỗi người dân là một liều vắc xin ấy, tại sao không? Ý thức phòng, chống nghiêm túc của người dân là “vắc xin” tốt nhất đẩy lùi Covid-19 .
Và trước khi chúng ta có đủ vắc xin thì ý thức của mỗi người dân, cộng đồng trong phòng chống Covid-19, được xem là yếu tố quyết định đến sự thành bại của cuộc chiến chống covid. Đó chính là “vắc xin ý thức” giúp mỗi người tự cứu chính mình và giúp cộng đồng, quốc gia đẩy lùi dịch bệnh…
Nguyễn Mỹ - Pháp luật Plus