Quảng Ngãi: Giải pháp nào để tháo gỡ vướng mắc tại các dự án sau kết luận thanh tra?

Khu kinh tế Dung Quất do Ban quản lý (BQL) Khu kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp Quảng Ngãi quản lý trực tiếp, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch chung xây dựng đến năm 2020 với diện tích 45.332ha.

Từ tháng 4/2007 đến tháng 12/2020, BQL Khu kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp Quảng Ngãi đã cấp chủ trương đầu tư, giấy chứng nhận đăng kí đầu tư (còn hiệu lực) cho 245 dự án, trong đó có 128 dự án đã đi vào hoạt động, 20 dự án đang triển khai xây dựng, 97 dự án đang triển khai các thủ tục liên quan và công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Cũng trong giai đoạn này, BQL đã thu hồi quyết định chủ trương đầu tư, giấy chứng nhận đăng kí đầu tư đối với 91 dự án.

Vừa qua, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã ban hành Kết luận thanh tra số 05/KL-UBND về việc chấp hành pháp luật đối với các dự án đầu tư ngoài ngân sách trên địa bàn Khu kinh tế Dung Quất từ năm 2007 - 2021. Nội dung thanh tra nhằm chỉ rõ trách nhiệm quản lý Nhà nước về đầu tư dự án gắn với xem xét cụ thể đối với 23 dự án có dấu hiệu sai phạm.

Kết luận thanh tra tại 23 dự án cho thấy, chủ đầu tư các dự án đều có vi phạm pháp luật về đất đai, đầu tư, xây dựng, BQL không phát hiện hoặc phát hiện nhưng không kịp thời lập thủ tục xử lý theo thẩm quyền; Hoặc lập thủ tục nhưng lúng túng trong công tác phối hợp, chuyển thông tin đề nghị xử lý vi phạm.

Kết luận thanh tra cũng cho biết, nguyên nhân khách quan của những sai phạm là do chính sách, pháp luật về đầu tư, đất đai, quy hoạch thường xuyên thay đổi, nhiều quy định về giải quyết thủ tục đất đai trên địa bàn khu kinh tế còn rối rắm; Thậm chí còn chưa có quy định cụ thể dẫn đến phát sinh nhiều vướng mắc khiến dự án chậm tiến độ, hoặc không triển khai được.

Bên cạnh đó, do không có nguồn lực đầu tư để BQL giải phóng mặt bằng tạo quỹ đất sạch để chủ động giao, cho thuê thực hiện các dự án và áp lực thu hút đầu tư mong muốn tạo điều kiện thu hút giữ chân nhà đầu tư trên địa bàn Khu kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.

Có dấu hiệu buông lỏng quản lý

 Liên quan đến sai phạm tại các dự án theo Kết luận thanh tra, BQL Khu kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp Quảng Ngãi không thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình đối với công tác quản lý sau khi cấp Giấy chứng nhận đầu tư, Giấy đăng kí đầu tư, chấp thuận đầu tư, quyết định chủ trương đầu tư.

"Thậm chí, BQL có biểu hiện buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm trong thi hành công vụ. Nhiều dự án chậm tiến độ kéo dài trong nhiều năm nhưng BQL không chủ động xử lý mà chờ nhà đầu tư đề xuất hoặc chỉ xử lý khi có nhà đầu tư khác quan tâm; Khi xử lý cũng không kiên quyết, không đúng theo quy định pháp luật", Kết luận thanh tra nêu.

Bên cạch đó, sự phối hợp của các phòng, ban chuyên môn của BQL chưa tốt, chưa kịp thời trong quá trình giải quyết các vướng mắc của các nhà đầu tư đã làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư của tỉnh.

Về trách nhiệm, Kết luận thanh tra chỉ rõ, Trưởng BQL Khu kinh tế Dung Quất các thời kì chịu trách nhiệm người đứng đầu về các vi phạm sai sót trong thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước đối với các dự án có vốn đầu tư ngoài ngân sách. Trưởng các phòng Quản lý đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Quy hoạch xây dựng chịu trách nhiệm chính về các sai phạm trong công tác tham mưu, tổ chức thực hiện thuộc nhiệm vụ quản lý Nhà nước.

Đối với Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Bình Sơn chịu trách nhiệm trong việc khi tiến hành kiểm tra Dự án Khu dân cư Đập Ban phát hiện sai phạm nhưng không lập thủ tục tham mưu Chủ tịch UBND huyện xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai theo quy định.

Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh yêu cầu Trưởng BQL Khu kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp Quảng Ngãi tổ chức chấn chỉnh các thiếu sót trong công tác quản lý đất đai, đầu tư, xây dựng; Chỉ đạo, rà soát, lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng đồng bộ trên địa bàn Khu kinh tế; Thực hiện đúng trình tự, thủ tục trong việc chấp thuận nhà đầu tư theo quy định tại điểm b, khoản 4, Điều 30 Nghị định số 31/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 của Chính phủ (quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư 2020).

Việc giãn tiến độ đầu tư phải bảo đảm theo pháp luật Đầu tư; Kiên quyết xử lý chấm dứt hoạt động dự án đối với nhà đầu tư không triển khai, chậm tiến độ thực hiện theo cam kết nhiều lần…

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh giao Trưởng BQL Khu kinh tế, Chủ tịch UBND huyện Bình Sơn tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của các cá nhân thuộc quyền quản lý trong việc tham mưu liên quan đến các sai sót, vi phạm; Trên cơ sở đó, xem xét hình thức xử lý nghiêm những cá nhân thiếu tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ.

Tại Kết luận thanh tra, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh đã giao Trưởng BQL Khu kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp tiến hành rà soát, phân loại xây dựng kế hoạch lộ trình làm việc cụ thể với từng nhà đầu tư nhằm xem xét, quyết định xử lý đối với từng dự án thuộc thẩm quyền theo quy định hiện hành. Ngoài ra, các Sở, ngành liên quan phối hợp với BQL tổ chức thực hiện việc khắc phục theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay, để giải quyết những vướng mắc của các dự án tại Khu kinh tế Dung Quất là việc không dễ dàng và mất rất nhiều thời gian, công sức. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp đã bỏ vốn đầu tư hoặc kí kết hợp tác đầu tư với đối tác như ngồi trên đống lửa, khi dự án sau nhiều năm vẫn chưa thể triển khai. Nhiều nhà đầu tư rơi vào tình trạng khủng hoảng và đặc biệt ảnh hưởng đến môi trường đầu tư của tỉnh.

Trao đổi với Tuổi trẻ Thủ đô, ông Đàm Minh Lễ - Phó trưởng BQL Khu kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp Quảng Ngãi cho biết, tồn tại, vướng mắc ở các dự án mà Kết luận thanh tra chỉ ra hầu hết về thủ tục đầu tư liên quan đến thực hiện quy định về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, thực hiện pháp luật về đất đai và khó khăn trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng.

“Chúng tôi đang tìm giải pháp nhằm tháo gỡ nhanh các vướng mắc cho các dự án theo Kết luận thanh tra. Trước mắt, đối với các dự án khu dân cư, khu đô thị đang vướng mắc về thủ tục đầu tư liên quan đến công tác đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của pháp luật, sẽ tổ chức đấu và thực hiện quy trình, thủ tục dự án đầu tư từ đầu theo quy định”, ông Lễ thông tin.

Ông Lễ cho biết thêm, trong thời gian đến, BQL sẽ làm việc cụ thể đối với từng nhà đầu tư về vấn đề này và chọn một dự án làm điểm về xử lý vướng mắc. Bên cạnh đó, tỉnh Quảng Ngãi cũng đang xin ý kiến của Chính Phủ, các Bộ, ngành liên quan về cơ chế đặc thủ để nhanh chóng giải quyết vướng mắc đối với các dự án tại Khu kinh tế Dung Quất.

Để giải quyết vướng mắc tại các dự án theo kết luật thanh tra, ngày 21/12/2021, BQL Khu kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp Quảng Ngãi có văn bản số 2703/BQL-QLĐT gửi 10 nhà đầu tư về việc giải quyết các dự án khu dân cư, khu đô thị có vốn đầu tư ngoài ngân sách trên địa bàn Khu kinh tế Dung Quất. Văn bản do ông Nguyễn Phạm Trọng Nghĩa – Phó trưởng BQL Khu kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp Quảng Ngãi kí.

Theo đó, tại điểm 3 của công văn này nêu rõ: “UBND tỉnh ưu tiên xem xét giải quyết các thủ tục tiếp theo đối với các dự án mà nhà đầu tư có văn bản tự nguyện chấm dứt hoạt động dự án theo quy định của pháp luật về đầu tư”.

Qua tìm hiểu của phóng viên, hiện đã có 6 nhà đầu tư tự nguyện chấm dứt hoạt động dự án để thực hiện lại quy trình, thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định tại khoản 1, 4, Điều 108 Nghị định số 31/2021/NĐ-CP hoặc đấu giá quyền sử dụng đất đối với dự án nhà ở thương mại theo quy định tại khoản 12, Điều 1, Nghị định số 148/2020/NĐ-CP.

Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư khác cho rằng, việc thực hiện theo đúng quy định của pháp luật đương nhiên phải chấp hành nhưng không thể chấm dứt hoạt động dự án để thực hiện quy trình lại từ đầu tham gia đấu thầu như khuyến khích của BQL. Việc này rất rủi ro. Bởi, trong trường hợp doanh nghiệp không trúng thầu mà là một nhà đầu tư khác nhảy vào thì hệ lụy là không nhỏ cho doanh nghiệp, có thể dẫn đến phá sản khi đã bỏ tiền bạc, công sức, tâm huyết và theo đuổi thực hiện dự án nhiều năm nay nên không thể mạo hiểm.

“Trước khi đưa dự án ra đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, BQL phải thực hiện các quy trình, thủ tục từ đầu để đủ điều kiện tổ chức đấu thầu, trong khi các dự án hiện tại đã cơ bản được nhà đầu tư hoàn thành thủ tục theo quy định, đủ điều kiện đưa ra đấu lựa chọn nhà đầu tư, hoặc đấu giá quyền sử dụng đất. Tại sao tỉnh Quảng Ngãi không căn cứ vào hồ sơ đó để tổ chức đấu thầu mà lại khuyến khích doanh nghiệp chấm dứt hoạt động dự án. Có hay không việc muốn phủi bỏ hết trách nhiệm đối với nhà đầu tư?

Chúng tôi được biết, đối với các dự án có vướng mắc tương tự như ở Quảng Ngãi, một số tỉnh hiện nay đang làm theo phương pháp để nguyên như vậy tổ chức đấu lựa chọn nhà đầu tư. Phương án này sẽ giải quyết hài hòa về quyền lợi giữa nhà đầu tư và Nhà nước, rút ngắn thời gian xử lý, tạo điều kiện cho nhà đầu tư nhanh chóng triển khai xây dựng và đưa dự án vào hoạt động.

Bùi Ngọc Dương - TTTĐ