Đó là nhấn mạnh của ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội tại hội nghị “Đẩy mạnh công tác xây dựng văn hóa học đường”.
Hội nghị do Bộ GD&ĐT phối hợp với Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến với 64 điểm cầu trong cả nước.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn và Chủ tịch Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh chủ trì hội nghị tại điểm cầu Bộ GD&ĐT.
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn phát biểu tại hội nghị
Dự hội nghị có đại diện lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội; Bộ Công an; Bộ Thông tin và Truyền thông; Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; Các chuyên gia, nhà khoa học; Lãnh đạo, chuyên viên, giáo viên thuộc các sở GD&ĐT.
Chuyển biến tích cực trong công tác xây dựng văn hóa học đường
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết: Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất vào năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định vị trí, ảnh hưởng của văn hóa nghệ thuật trong việc giáo dục thế hệ trẻ, xây dựng con người Việt Nam yêu nước, độc lập, tự cường, tự chủ.
Văn hoá nói chung và văn hóa học đường nói riêng là vấn đề luôn được Đảng, Quốc hội và Chính phủ quan tâm, chỉ đạo.
Trong công cuộc đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thành tựu tư duy lý luận của Đảng ta về văn hóa, vị trí vai trò của văn hóa, phương hướng mục tiêu, quan điểm chỉ đạo, nhiệm vụ, giải pháp xây dựng và phát triển văn hóa con người Việt Nam trong thời kỳ mới được thể hiện tập trung trong Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII (xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc) và Nghị quyết Trung ương 9 khóa XI (xây dựng và phát triển văn hóa con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước).
Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII khẳng định: “Văn hóa là một trong bốn trụ cột của quá trình phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam”, trong đó “lấy nhân tố con người làm trung tâm”.
Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 đánh giá việc triển khai đường lối, chủ trương, các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng về công tác văn hóa, văn nghệ đã tác động toàn diện, mạnh mẽ đến sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam; Đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, trong đó có GD&ĐT.
Những chuyển biến tích cực trong công tác xây dựng văn hóa học đường thời gian qua đã được khẳng định rất rõ trong nhiều văn bản của Thủ tướng Chính phủ như: Quyết định số 1299/QĐ-TTg ngày 3/10/2018 ban hành đề án “Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học giai đoạn 2018-2025”, Quyết định số 1895/QĐ-TTg ngày 11/11/2021 ban hành chương trình “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống và khơi dậy khát vọng cống hiến cho thanh niên, thiếu niên, nhi đồng giai đoạn 2021-2030”.
Bộ trưởng khẳng định: Đây là những quyết định quan trọng nhằm thực hiện thành công Nghị quyết 29 của Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT. Xây dựng và phát triển văn hóa học đường phải được coi là một trong những nhiệm vụ lớn, trọng tâm và quan trọng của toàn ngành Giáo dục, tại mỗi địa phương và ở từng cơ sở giáo dục, đào tạo. Ở đó, con người phải là trung tâm và phát triển con người phải được quán xuyến trong tất cả các hoạt động của nhà trường.
Ngành Giáo dục đang triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018, tập trung phát triển phẩm chất và năng lực của người học, lấy việc dạy người làm nội dung trọng tâm. Việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới là giải pháp toàn diện để củng cố, gia tăng tố chất văn hóa và phát triển con người. Trong đó, văn hóa học đường là môi trường quan trọng để rèn luyện nhân cách và giáo dục người học trở thành những con người phát triển toàn diện đức - trí - thể - mỹ; Có lòng yêu nước, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc; Có ý thức và trách nhiệm cao với đất nước, với gia đình và cộng đồng.
Toàn cảnh hội nghị
Với vai trò quản lý nhà nước, Bộ GD&ĐT đã và đang tích cực tham mưu chính sách cho Chính phủ và trực tiếp ban hành nhiều chính sách nhằm từng bước thực hiện tốt công tác văn hóa học đường, hướng tới giải quyết các vấn đề về hệ giá trị và các nguyên tắc ứng xử căn bản trong học đường một cách lâu dài. Đặc biệt, ngày 1/6/2022, Bộ GDĐT đã đề xuất để Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Chỉ thị số 08/CT-TTg về việc tăng cường triển khai công tác xây dựng văn hoá học đường. Chỉ thị là cơ sở, căn cứ tạo ra để những chuyển biến tích cực về văn hóa học đường trong thời gian tới.
Đồng hành, giám sát xây dựng văn hóa học đường
Khẳng định sẽ đồng hành, giám sát việc xây dựng văn hóa học đường, ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội đồng thời đưa ra những lưu ý để xây dựng, phát triển văn hóa học đường trong thời gian tới.
Trong truyền thống văn hóa của dân tộc Việt Nam, người thầy luôn được xã hội ghi nhận, tôn vinh, coi là tấm gương về trí tuệ, đạo đức, lối sống. Ảnh hưởng của người thầy đối với học trò là vô cùng lớn. Do đó, chúng ta phải yêu cầu, quy định sự chuẩn mực, gương mẫu; Đề cao sự tâm huyết, trách nhiệm với nghề và giỏi phương pháp sư phạm. Giáo viên thiếu gương mẫu phải được xử lý nghiêm.
Ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội
Học sinh, sinh viên phải được rèn luyện, bồi dưỡng trong các giờ học, hoạt động của nhà trường để hình thành những phẩm chất đạo đức, nhân cách: Yêu nước, trung thực, chủ động, sáng tạo; Năng lực tự học, tự chủ, tự trọng, tự chịu trách nhiệm; Bản lĩnh chính trị, tư duy phản biện, phong cách làm việc khoa học… Rèn luyện bắt đầu bằng những việc nhỏ hằng ngày như ứng xử lễ phép, đúng mực, đúng giờ, học tập nghiêm túc…
Đối với người lao động trong cơ sở giáo dục (nhân viên hành chính, văn thư, văn phòng, lao công, bảo vệ…) cần được chuẩn hóa theo các chuẩn mực, bộ quy tắc ứng xử trong nhà trường.
Ông Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh: Xây dựng văn hóa học đường phải gắn với chất lượng dạy và học trong nhà trường. Xây đi kèm với chống, kiên quyết chống lại các biểu hiện phi văn hóa, phản văn hóa trong nhà trường và ngoài xã hội.
Xây dựng văn hóa nói chung và văn hóa học đường nói riêng đòi hỏi một quá trình lâu dài, sự kiên trì. Để thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra, theo ông Nguyễn Đắc Vinh, công tác tổ chức thực hiện đóng vai trò quan trọng nhất. Cần chú trọng phát huy dân chủ trong tổ chức thực hiện xây dựng văn hóa học đường.
Việc tổ chức thực hiện nên bắt đầu từ những việc cụ thể, hằng ngày. Cấp uỷ quan tâm chỉ đạo cụ thể hóa chủ trương xây dựng văn hóa học đường thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ hằng năm. Chính quyền các cấp, ban giám hiệu nhà trường cụ thể hóa thành kế hoạch, chương trình công tác thường kỳ, phối hợp với các tổ chức Đoàn, hội triển khai thực hiện.
Các nhà trường cần khuyến khích xây dựng mô hình điểm, từng bước nhân rộng; Tuyên dương, khen thưởng, động viên đúng, kịp thời các mô hình, tấm gương tốt; Chú ý tới các mô hình do chính các thầy cô, các em học sinh trực tiếp tổ chức thực hiện.
Xây dựng thiết chế văn hóa học đường
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội đưa ra một số nội dung cụ thể cần lưu tâm.
Theo đó, đầu tiên là hoàn thiện các quy chế, quy định liên quan đến xây dựng môi trường văn hóa học đường; Xây dựng các tiêu chí, bộ quy tắc dễ hiểu, dễ nhớ để thuận lợi cho triển khai, thực hiện. Bộ tiêu chí về môi trường văn hóa học đường, hướng tới các mục tiêu xanh, sạch, đẹp, kỷ cương, an toàn, lành mạnh và thân thiện; Rà soát, xây dựng ban hành các bộ quy tắc, chuẩn mực ứng xử: quy tắc ứng xử của nhà giáo, quy tắc ứng xử của cơ sở giáo dục; Quy tắc ứng xử của nhà giáo, học sinh, phụ huynh trong nhà trường, ngoài nhà trường, trên không gian mạng; Chú ý tới môi trường văn hóa trên không gian mạng trong bối cảnh chuyển đổi số của ngành giáo dục.
Thứ hai, xây dựng thiết chế văn hóa học đường làm cơ sở cho định hình văn hóa trong trường học, nhất là hệ thống thư viện trong trường học gắn với xây dựng văn hóa đọc, tự học.
Thứ ba, chú trọng giáo dục văn hóa, đặc biệt là yếu tố văn hóa truyền thống của dân tộc trong dạy học và các hoạt động của nhà trường. |
Ngọc Minh - TTTĐ