Sau 5 năm triển khai Nghị quyết số 55-NQ/TW (ngày 11/02/2020) về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia, ngành năng lượng đã duy trì được mức tăng trưởng ổn định, cơ bản đáp ứng yêu cầu về an ninh năng lượng.
Hệ thống cung ứng năng lượng đã phục vụ tốt phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và góp phần nâng cao đời sống nhân dân.
Tuy nhiên, ngành năng lượng vẫn tồn tại nhiều hạn chế.
Một số vấn đề đã được chỉ ra trong Nghị quyết 55 đến nay chưa được xử lý triệt để; nhiều chỉ tiêu khó đạt được.
Công tác thể chế, chính sách, quản lý còn bất cập; nhiều dự án điện triển khai chậm; tiềm năng năng lượng chưa khai thác hiệu quả; nguồn cung vẫn phụ thuộc lớn vào nhập khẩu; nguy cơ thiếu điện trong giai đoạn tăng trưởng cao hiện hữu.
Hạ tầng năng lượng còn thiếu đồng bộ, hệ thống điện chưa thông minh, kết nối hạn chế giữa nguồn và lưới.
Công nghệ đổi mới chậm, nội địa hoá thiết bị còn thấp, năng suất lao động ở một số lĩnh vực chưa cao, thị trường năng lượng cạnh tranh chưa hoàn thiện, chính sách giá chưa theo sát cơ chế thị trường, vẫn tồn tại tình trạng bù chéo giá điện.
Trước bối cảnh đó, Bộ Chính trị yêu cầu coi bảo đảm an ninh năng lượng là nền tảng và tiền đề quan trọng để phát triển đất nước, là bộ phận cấu thành an ninh quốc gia.
Năng lượng phải đi trước một bước, đáp ứng đầy đủ nhu cầu tăng trưởng kinh tế, bảo đảm quốc phòng, an ninh và nâng cao đời sống nhân dân.
Đảng giữ vai trò lãnh đạo toàn diện; Nhà nước kiến tạo thể chế, chính sách đột phá; nhân dân và doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể phát triển năng lượng, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo và khu vực tư nhân là động lực quan trọng.
Nghị quyết đặt yêu cầu phát triển năng lượng phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, gắn liền tiến bộ, công bằng xã hội, an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và thực hiện các cam kết quốc tế về giảm phát thải.
Thị trường năng lượng phải đồng bộ, minh bạch, cạnh tranh; đa dạng hóa hình thức sở hữu; áp dụng cơ chế giá thị trường; xóa bỏ bù chéo giữa các nhóm khách hàng.
Đồng thời, khuyến khích khu vực tư nhân tham gia phát triển năng lượng, bảo đảm môi trường cạnh tranh bình đẳng.
Ngành năng lượng phải phát triển đồng bộ, đa dạng hóa các loại hình, ưu tiên năng lượng tái tạo, năng lượng sạch; khai thác hợp lý nguồn năng lượng hóa thạch; phát triển điện khí, điện hạt nhân; có lộ trình giảm điện than phù hợp.
Nghị quyết cũng nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm dự trữ năng lượng quốc gia, ổn định cung ứng, đồng thời khuyến khích đầu tư, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả, coi đây là trách nhiệm xã hội.
Công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số phải trở thành động lực then chốt, tiến tới làm chủ công nghệ năng lượng hiện đại, bao gồm cả công nghệ điện hạt nhân và công nghệ sản xuất thiết bị năng lượng phục vụ trong nước và xuất khẩu.
Về mục tiêu, đến năm 2030, bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia; cung cấp năng lượng đầy đủ, ổn định, chất lượng cao, giảm phát thải, bảo vệ môi trường sinh thái; từng bước chuyển đổi năng lượng phù hợp với cam kết quốc tế.
Ngành năng lượng đạt trình độ tiên tiến trong khu vực ASEAN, thị trường cạnh tranh minh bạch, hiệu quả.
Tầm nhìn đến 2045, Việt Nam bảo đảm an ninh năng lượng bền vững; thị trường năng lượng vận hành minh bạch, bình đẳng; ngành năng lượng phát triển đồng bộ, thân thiện với môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu; hạ tầng thông minh, hiện đại, kết nối quốc tế; nguồn nhân lực, công nghệ, quản trị đạt trình độ ngang với các nước công nghiệp phát triển.
 |
| Nghị quyết số 70-NQ/TW yêu cầu khẩn trương triển khai các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1& 2. |
Đáng chú ý, Nghị quyết yêu cầu khẩn trương triển khai các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 với các đối tác phù hợp, đưa vào vận hành giai đoạn 2030 – 2035.
Song song, xây dựng Chương trình phát triển điện hạt nhân với quy mô linh hoạt, ưu tiên mô hình lắp ráp module nhỏ.
Việt Nam cần đầu tư mạnh cho nghiên cứu, phát triển công nghệ năng lượng nguyên tử, lựa chọn công nghệ tiên tiến, bảo đảm an ninh – an toàn tuyệt đối, đồng thời khuyến khích cả doanh nghiệp nhà nước và tư nhân tham gia.
phapluatplus