Vướng mắc về chỉ tiêu vay ODA cho địa phương
Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (Đoàn ĐBQH Thành phố Hà Nội) bày tỏ mong muốn dự án luật sửa đổi lần này sẽ tháo gỡ được những vướng mắc thực tiễn của các địa phương trong quá trình quản lý dự án ODA.
Đại biểu Mai phân tích bất cập tại Điều 49 (quy định mục đích vay của chính quyền địa phương) khi thực tế tại Hà Nội cho thấy, ở đầu kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn, quá trình triển khai các dự án quan trọng chưa đến mức bội chi.
"Tuy vậy, thành phố vẫn được trung ương tính toán và phân bổ việc vay và giao chỉ tiêu vay nợ. Trong lúc chúng tôi bội thu thì vẫn phải có cái chỉ tiêu để vay lại này, chúng tôi thấy cái này cũng chưa thật sự là hợp lý," Đại biểu Mai đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu điều khoản để giải quyết bất cập này.
Cảnh báo rủi ro tài khóa khi "nới" điều kiện vay
Liên quan đến trình tự, thủ tục vay ODA, Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn ĐBQH TPHCM) nhận định quy định tại Điều 29 là sửa đổi "lớn và rất quan trọng". Ông đề nghị bổ sung yêu cầu đánh giá đủ năng lực quản trị dự án của các cơ quan đề xuất vay, đặc biệt là UBND cấp tỉnh và doanh nghiệp nhà nước.
"Thực tiễn nhiều địa phương đề xuất dự án vay ODA nhưng không đủ năng lực quản lý, dẫn tới chậm giải ngân, đội vốn, kéo dài thời gian thực hiện," đại biểu nhấn mạnh, việc quy định rõ năng lực quản trị sẽ giúp sàng lọc dự án và hạn chế rủi ro về nợ công.
Đồng quan điểm, Đại biểu Phạm Trọng Nhân (Đoàn ĐBQH TPHCM) phân tích về cơ chế mới cho phép đơn vị sự nghiệp công lập tự đảm bảo chi thường xuyên và một phần chi đầu tư được vay lại vốn ODA. Đây là một bước mở tích cực về huy động nguồn lực, nhưng lại tiềm ẩn rủi ro.
"Nếu nhìn ở góc độ rủi ro tài khóa thì chúng ta đang nới điều kiện vốn vay, trong khi năng lực quản trị tài chính và khả năng tạo dòng tiền trả nợ của nhiều đơn vị sự nghiệp còn rất hạn chế," Đại biểu Nhân cảnh báo.
Ông Nhân cũng cho rằng cơ chế giám sát hiệu quả sử dụng vốn vay lại ở nhiều nơi vẫn còn yếu. "Nếu không gắn chặt với khuôn khổ đánh giá rủi ro, điều này có thể dẫn đến tình trạng vay thì dễ, chi thì thoải mái nhưng trả nợ lại trông chờ vào ngân sách," đại biểu nhấn mạnh.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình. Ảnh: quochoi.vn
Bộ trưởng Tài chính giải trình về cơ chế cấp phát, cho vay lại
Giải trình vấn đề được các đại biểu đề cập, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, bên cạnh việc kế thừa các nguyên tắc về cho vay lại, luật này đã mở thêm nguyên tắc cấp phát cho đơn vị sự nghiệp công lập và địa phương.
Theo Bộ trưởng, Chính phủ sẽ căn cứ vào mục tiêu điều hành để xác định các nguyên tắc có thể cấp phát từ nguồn vốn vay ODA và vay ưu đãi cho địa phương.
Đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, việc mở thêm cơ chế cấp phát áp dụng đối với các đơn vị chưa đảm bảo ở mức độ tự chủ tài chính là nhằm thực hiện các chủ trương đột phá trong phát triển giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định: "Đơn vị sự nghiệp công lập vẫn phải thực hiện theo cơ chế cho vay lại một phần nhằm không tạo ra sự ỷ lại và chia sẻ trách nhiệm trả nợ với ngân sách."
Bộ trưởng cũng nêu rõ, đối với các trường hợp đã tự chủ được ngân sách, việc cho vay lại vẫn sẽ triển khai như bình thường để nâng cao trách nhiệm của các đơn vị sử dụng vốn ODA.
phapluatplus