Hình ảnh xương cá mắc trong họng bệnh nhân. Ảnh: Bệnh viện cung cấp.
Các bác sĩ khuyến cáo khi bị hóc dị vật, người dân tuyệt đối không áp dụng cách chữa “mẹo”, vì các thao tác này dễ khiến dị vật cắm sâu hơn hoặc di chuyển sang các vị trí nguy hiểm.
Bệnh nhân N.V.P (60 tuổi, trú tại Hà Nội) nhập viện trong tình trạng đau họng, nuốt rất đau sau bữa ăn cá. Ông cho biết: Trong lúc vừa ăn vừa nghe điện thoại, bất ngờ bị hóc xương cá. Ngay sau đó, ông ngừng ăn và thử ngậm viên vitamin C theo mẹo dân gian với hy vọng xương trôi xuống, nhưng tình trạng không cải thiện mà cảm giác đau tăng dần, nhất là khi nuốt nước bọt.
Tại Trung tâm Khám chữa bệnh theo yêu cầu và Quốc tế - Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Bác sĩ chuyên khoa I Trịnh Thùy Liên (chuyên khoa Tai Mũi Họng) tiến hành nội soi họng - hạ họng và phát hiện một mảnh xương cá dài 4,5 cm, sắc nhọn, nằm ngang ở vùng hạ họng lệch trái, cắm sâu hơn 1 cm vào thành sau.
Đây là vị trí sâu nhất của họng, sát gốc lưỡi – nơi rất dễ gây phản xạ nôn mạnh, khiến thao tác gắp dị vật gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt mảnh xương nằm chắn ngang theo trục trước – sau, nếu kéo thẳng ra sẽ dễ cào rách niêm mạc hoặc mắc kẹt thêm ở đáy lưỡi.
Với những dị vật cắm sâu như vậy, bác sĩ phải giải phóng trước phần đầu xương “ăn” sâu vào thành họng, sau đó mới rút theo hướng trước – sau để hạn chế tối đa tổn thương. Nhờ bệnh nhân chưa tự khạc hay móc họng trước đó, kíp soi đã gắp thành công dị vật mà không cần gây mê. Sau can thiệp, bệnh nhân ổn định, được hướng dẫn theo dõi biến chứng muộn và chăm sóc niêm mạc.
Kịp thời can thiệp, hỗ trợ bệnh nhân. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Theo bác sĩ Trịnh Thùy Liên, xương cá là một dị vật thường gặp ở đường tiêu hóa trên. Ban đầu, chúng có thể chỉ gây cảm giác vướng, đau hoặc khó chịu, nhưng nguy hiểm ở chỗ xương cá có khả năng “di động” - tức là trong quá trình nuốt hoặc khi áp dụng các mẹo dân gian, dị vật có thể cắm sâu hơn hoặc xuyên qua thành ống tiêu hóa, di chuyển sang các vùng lân cận như sàn miệng, vùng cổ, da hay tuyến giáp. Trên đường “di cư” chúng có thể gây ra hàng loạt tổn thương nguy hiểm như nhiễm trùng, áp-xe vùng cổ, áp-xe trung thất, tràn mủ màng phổi, viêm phổi, thậm chí gây tổn thương các mạch máu lớn vùng cổ, đặc biệt là động mạch cảnh - vừa đe dọa tính mạng người bệnh, vừa gây khó khăn cho công tác điều trị.
Không chỉ sắc nhọn và dễ di động, xương cá còn là dị vật hữu cơ, thành phần chủ yếu là protein, collagen và canxi. Khi mắc lại trong cơ thể, đặc biệt ở môi trường ẩm và ấm của đường tiêu hóa, chúng có thể bị phân hủy dần. Quá trình này tiềm ẩn nguy cơ vi khuẩn xâm nhập sâu vào mô, gây viêm mạnh, hình thành ổ áp-xe, tụ mủ và lan nhanh ra các khoang cổ sâu hoặc trung thất. Nếu ổ áp-xe vỡ hoặc viêm lan rộng, người bệnh có thể rơi vào tình trạng tối cấp, đe dọa tính mạng.
Cần đến ngay cơ sở chuyên khoa để được nội soi xác định và gắp dị vật kịp thời khi bị hóc dị vật. Ảnh: Bệnh viện cung cấp.
Bác sĩ Trịnh Thùy Liên khuyến cáo, khi nghi ngờ hóc xương cá, cần đến ngay cơ sở chuyên khoa để được nội soi xác định và gắp dị vật kịp thời. Người dân tuyệt đối không áp dụng các mẹo dân gian như nuốt cơm, nuốt chuối, ngậm viên vitamin C hay tự móc họng, vì các thao tác này dễ khiến xương cắm sâu hơn hoặc di chuyển sang các vị trí nguy hiểm.
Để phòng tránh, trong bữa ăn mỗi người nên tập trung, không vừa ăn vừa nói chuyện hoặc làm việc khác, nhai kỹ và lọc xương cẩn thận. Điều này đặc biệt quan trọng với người cao tuổi hoặc có phản xạ nuốt kém.
Bác sĩ Liên nhấn mạnh: “Xương cá vừa sắc nhọn, vừa dễ gây nhiễm khuẩn. Xử trí sớm, đúng kỹ thuật là chìa khóa phòng ngừa biến chứng nặng. Mọi ‘mẹo’ tại nhà đều tiềm ẩn nguy cơ khiến tình trạng trở nên phức tạp và nguy hiểm hơn”.
hanoimoi