Tại sao Phòng thí nghiệm Vũ Hán lại là trung tâm “cuộc chiến virus” Mỹ-Trung?

Dưới đây là một số câu hỏi chính về Viện Virus học Vũ Hán:

- Các nhà nghiên cứu ở Viện Virus học Vũ Hán làm gì?

Các nhà khoa học của phòng thí nghiệm trong Viện Virus học Vũ Hán đã giúp làm sáng tỏ mầm bệnh COVID-19 trong những ngày đầu của vụ dịch ở Vũ Hán.

Vào tháng 2, họ đã công bố công trình kết luận rằng virus mới có nhận dạng chuỗi tới 79,6% giống với  virus corona SARS và nó giống đến 96% bộ gen với một loại virus corona có trong dơi.

Các nhà nghiên cứu của phòng thí nghiệm đã tiến hành các cuộc điều tra mở rộng về mối liên hệ giữa dơi và dịch bệnh ở Trung Quốc, và đã nhấn mạnh sự cần thiết phải chuẩn bị trong trường hợp virus có khả năng lây lan ra khỏi các “hồ chứa” tự nhiên của chúng lan vào cộng đồng người.

Các nhà khoa học nghĩ rằng COVID-19 có nguồn gốc từ dơi và có thể đã được truyền sang người qua một loài động vật có vú khác như tê tê, nhưng cho đến nay vẫn chưa có câu trả lời dứt khoát.

- Viện Virus học Vũ Hán có gì?

Viện Virus học Vũ Hán sở hữu ngân hàng virus lớn nhất châu Á, nơi bảo tồn hơn 1.500 chủng.

Khu phức hợp chứa phòng thí nghiệm bảo mật tối đa đầu tiên của châu Á được trang bị để xử lý mầm bệnh Loại 4 (P4) như Ebola.

Phòng thí nghiệm P4 trị giá 300 triệu nhân dân tệ (42 triệu USD) được khai trương vào năm 2018. Một phòng thí nghiệm P3 đã hoạt động từ năm 2012.

Trong khi cộng đồng tình báo Hoa Kỳ cho biết họ đã kết luận virus corona không phải do con người tạo ra, họ vẫn nói thêm rằng sẽ tiếp tục điều tra liệu dịch bệnh bắt đầu do tiếp xúc với động vật bị nhiễm bệnh hay là do "tai nạn" tại phòng thí nghiệm Vũ Hán.

- Có thể có một rò rỉ nào không? 

Tờ Washington Post thông tin rằng các quan chức lo ngại về các tiêu chuẩn an toàn không thỏa đáng liên quan đến việc xử lý các virus corona giống như SARS trong phòng thí nghiệm bảo mật cao.

Viện này cho biết họ đã nhận được các mẫu virus chưa được biết đến vào ngày 30/12, xác định trình tự bộ gen của virus vào ngày 2/1 và gửi thông tin về mầm bệnh cho WHO vào ngày 11/1.

Shi Zhengli, một trong những chuyên gia hàng đầu của Trung Quốc về virus corona trên dơi đồng thời là Phó giám đốc phòng thí nghiệm Vũ Hán P4, cho biết cô sẽ "đánh cược cuộc sống của mình rằng virus corona chủng mới không liên quan gì đến phòng thí nghiệm", theo truyền thông Trung Quốc.

Và trong một cuộc phỏng vấn với Science American, Shi cho biết trình tự bộ gen SARS-CoV-2 không phù hợp với bất kỳ loại virus corona nào mà phòng thí nghiệm của cô đã thu thập và nghiên cứu trước đây.

- Các nhà khoa học biết gì về virus?

Các nhà nghiên cứu đã lưu ý rằng trong khi không có bằng chứng cho giả thiết tai nạn trong phòng thí nghiệm, thì cũng không có bằng chứng rõ ràng nào cho thấy virus đến từ chợ Vũ Hán.

Một nghiên cứu của một nhóm các nhà khoa học Trung Quốc được công bố trên tờ The Lancet hồi tháng 1 cho thấy, bệnh nhân COVID-19 đầu tiên không có mối liên quan nào với chợ, và 13 trong số 41 trường hợp được xác nhận đầu tiên cũng vậy.

Giáo sư Leo Poon của Đại học Hồng Kông cho biết, cộng đồng khoa học đồng thuận là virus không phải do con người tạo ra.

"Chúng tôi cần xem xét nguồn gốc của loại virus này. Điều này rất quan trọng vì từ quan điểm y tế công cộng, chúng tôi muốn biết nó đã xảy ra như thế nào và chúng tôi có thể nghiên cứu được gì từ điều này", ông nói.

Tuần trước, WHO cho biết họ hy vọng Trung Quốc sẽ mời họ tham gia vào các cuộc điều tra về nguồn gốc động vật của virus.

Nhưng thứ Tư – 6/5, Đại sứ Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc cho biết, Bắc Kinh sẽ không ưu tiên mời các chuyên gia quốc tế điều tra nguồn gốc COVID-19 cho đến khi đại dịch bị đánh bại, và các bên có "bầu không khí đúng đắn".