Tổng thống Donald Trump từ lâu đã bày tỏ sự quan tâm đặc biệt đối với vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy vào năm 1963. Trong nhiệm kỳ trước, ông đã nỗ lực công bố toàn bộ các tài liệu của chính phủ liên quan đến vụ việc cũng như các cuộc điều tra sau đó.
Vào tối thứ Ba, ông Trump đã công bố thêm hàng chục nghìn trang tài liệu mà ông khẳng định là nguyên bản, không bị chỉnh sửa hay biên tập. Ông tin rằng việc công bố này sẽ giúp làm sáng tỏ mọi nghi vấn xung quanh vụ ám sát Kennedy. Tuy nhiên, nhiều nhà sử học vẫn tỏ ra hoài nghi về giá trị của những tài liệu này, cho rằng chúng không chứa đựng nhiều thông tin mới hoặc đột phá.
Lý do công bố tài liệu vào thời điểm này
Vào tháng 1, Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp yêu cầu các cơ quan an ninh quốc gia lên kế hoạch công khai toàn bộ hồ sơ của chính phủ liên quan đến ba vụ ám sát nổi tiếng: Tổng thống John F. Kennedy, Mục sư Martin Luther King Jr., và Thượng nghị sĩ Robert F. Kennedy. Theo tuyên bố từ Nhà Trắng, chính quyền Trump nhấn mạnh: “Hơn 50 năm sau những vụ ám sát này, gia đình các nạn nhân và người dân Mỹ xứng đáng được biết sự thật.”
Trong kế hoạch công bố tài liệu, ông Trump ưu tiên các hồ sơ liên quan đến vụ ám sát Tổng thống Kennedy. Những tài liệu về Mục sư King và Thượng nghị sĩ Kennedy sẽ được công bố sau đó, nhưng không có thời gian biểu cụ thể cho việc công khai các hồ sơ này.
Quyết định của ông Trump phù hợp với Đạo luật Hồ sơ Ám sát JFK năm 1992, trong đó Quốc hội yêu cầu Cục Quản lý Hồ sơ và Lưu trữ Quốc gia (NARA) tập hợp tất cả các hồ sơ của chính phủ liên quan đến vụ ám sát Kennedy vào một địa điểm duy nhất. Hiện nay, bộ sưu tập này lưu trữ hơn sáu triệu trang tài liệu, bao gồm hồ sơ từ FBI, CIA và các cơ quan thực thi pháp luật khác. Việc tiếp tục công khai những tài liệu mới được kỳ vọng sẽ giúp bổ sung thêm các chi tiết còn thiếu về vụ ám sát và các cuộc điều tra liên quan.
Những phát hiệu từ tài liệu mới
Mặc dù phần lớn các tài liệu liên quan đến vụ ám sát Tổng thống Kennedy đã được công bố trước đó, nhưng hàng nghìn hồ sơ vẫn bị giữ lại hoặc chỉnh sửa để bảo vệ các thông tin nhạy cảm về an ninh quốc gia. Khi thời hạn công bố theo Đạo luật Hồ sơ Ám sát JFK năm 1992 đến gần vào năm 2017, một số tài liệu vẫn chưa được công khai hoàn toàn. Khi đó, ông Trump từng tuyên bố sẽ công bố toàn bộ hồ sơ, nhưng sau đó đã giữ lại một số tài liệu theo yêu cầu của các cơ quan tình báo để bảo vệ danh tính nhân chứng, phương pháp thu thập tin tình báo và các mối quan hệ ngoại giao nhạy cảm.
Từ năm 2017 đến 2023, chính phủ đã thực hiện bốn đợt công bố hồ sơ. Đến năm 2023, Tổng thống Joe Biden tuyên bố rằng quy trình công khai theo luật đã hoàn tất. Tuy nhiên, gần 5.000 tài liệu vẫn chưa được tiết lộ do liên quan đến các vấn đề an ninh quốc gia, bí mật bồi thẩm đoàn hoặc quyền riêng tư cá nhân
Các nhà sử học không hy vọng những tài liệu mới sẽ chứa các phát hiện mang tính đột phá hoặc thay đổi kết luận chính về vụ ám sát. Tuy nhiên, chúng có thể cung cấp thêm thông tin chi tiết về hoạt động của Lee Harvey Oswald trong những tháng trước khi vụ ám sát diễn ra. Một số tài liệu có thể giúp làm sáng tỏ các chuyến đi của Oswald tới Đại sứ quán Liên Xô và Cuba ở Mexico City, cũng như mức độ hợp tác hoặc chia sẻ thông tin giữa các cơ quan tình báo Mỹ về các hoạt động của ông ta.
Bên cạnh đó, một số hồ sơ có thể không liên quan trực tiếp đến vụ ám sát nhưng lại tiết lộ thêm về hoạt động của các cơ quan tình báo trong thời kỳ đó. Chẳng hạn, một số tài liệu có thể đề cập đến các chương trình giám sát của FBI đối với các nhóm cực đoan hoặc các cuộc nghe lén nhằm vào Mục sư Martin Luther King Jr. và các nhân vật chính trị khác.
Triển vọng tương lai
Dù lần công bố tài liệu này là bước tiến lớn, nhưng vẫn còn nhiều hồ sơ chưa được công khai. Vào tháng 2, FBI thông báo họ đã tìm thấy khoảng 2.400 hồ sơ bổ sung sau khi rà soát kho lưu trữ của mình theo lệnh của ông Trump. Những tài liệu này sẽ được chuyển đến NARA để xem xét.
Ngoài ra, một số tài liệu vẫn có thể được giữ bí mật vì lý do khác, chẳng hạn như hồ sơ bị niêm phong bởi bồi thẩm đoàn hoặc tài liệu thuộc sở hữu tư nhân với điều kiện giữ bí mật cho đến một thời điểm nhất định. Điều này có nghĩa là ngay cả khi chính phủ hoàn tất quá trình công bố hồ sơ, vẫn có thể còn những thông tin chưa được tiết lộ.
Nhìn chung, dù việc công khai tài liệu có thể giúp xóa bỏ một số nghi vấn về vụ ám sát JFK, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng điều này khó có thể thay đổi quan điểm chung rằng Lee Harvey Oswald đã hành động một mình. Tuy nhiên, những chi tiết mới có thể giúp công chúng hiểu rõ hơn về bối cảnh lịch sử của vụ việc và cách các cơ quan chính phủ phản ứng với nó.
kinhtedothi