Năm 2019: Nhìn lại 3 yếu tố then chốt phủ bóng lên thương mại toàn cầu

Sự cố của Boeing

Tháng 3/2019, thị trường hàng không thế giới rung chuyển sau khi chiếc máy bay Boeing 737 Max của hãng hàng không Etopiania bị rơi, khiến toàn bộ 157 người trên máy bay thiệt mạng. Thảm họa này không phải do khủng bố hay do sự cố cơ học thảm khốc gây ra, mà vì các phi công không thể kiểm soát được một phần mềm của 737 Max.

Điều đáng nói là trước đó, phần mềm gọi là Hệ thống Tăng cường tính năng điều khiển bay (MCAS) được xác định là nguyên nhân chính trong vụ tai nạn máy bay Lion 737 Max của Lion Air ở Indonesia vào tháng 10/2018, làm 189 hành khách và phi hành đoàn thiệt mạng.

Nhận định về cả hai vụ tai nạn, Cơ trưởng Dennis Tajer, một trong những phi công giàu kinh nghiệm nhất của American Airlines với kinh nghiệm 27 năm, cho hay ông “cảm thấy phẫn nộ” khi biết Boeing và các cơ quan quản lý ban đầu đã quyết định không nói với các phi công về hệ thống MCAS. “Đây là một sự vi phạm rất rõ ràng về niềm tin và luồng thông tin cho các phi công”, ông nói.

Các cơ quan giám sát đã yêu cầu ngưng khai thác máy bay 737 Max sau vụ tai nạn lần thứ hai, gây ra những vấn đề lớn cho Boeing, bởi chiếc máy bay này chiếm khoảng một nửa doanh số máy bay thương mại của hãng. Trong khi đó, các hãng hàng không đã phải cắt dịch vụ khi họ không thể tiếp tục sử dụng máy bay cho đến khi hoàn thành một chương trình huấn luyện phi công.

Tổng Giám đốc Boeing, Dennis Muilenburg, đã bị buộc rời khỏi công ty vào tuần trước. Boeing trước đó đã công bố một ủy ban để giám sát việc phát triển, sản xuất và vận hành máy bay, dịch vụ của mình.

Thương chiến Mỹ - Trung

Năm 2019, căng thẳng giữa hai siêu cường lại càng gia tăng bởi quyết định của Mỹ nhắm vào công ty công nghệ khổng lồ của Trung Quốc là Huawei. (Nguồn: WSJ)

Khởi đầu từ năm 2018 và cuộc tranh chấp thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục diễn ra đến hết năm 2019, với các chính sách thuế quan mới được đưa ra nhưng sau đó lại có các động thái làm giảm căng thẳng. Cùng với đó, sự căng thẳng giữa hai nước lại càng gia tăng bởi quyết định của Mỹ nhắm vào công ty công nghệ khổng lồ của Trung Quốc là Huawei.

Huawei là tập đoàn hàng đầu thế giới trong lĩnh vực viễn thông; đặc biệt là mạng viễn thông thế hệ thứ năm, hay còn gọi là mạng 5G. Tuy nhiên, Washington đã cấm sử dụng thiết bị của Huawei ở Mỹ và khuyến khích các đồng minh của họ làm điều tương tự.

Mỹ cũng đã ngăn chặn Huawei sử dụng các hệ thống được phát triển bởi các của công ty Mỹ, bao gồm hệ điều hành Android của Google trước đây được cài đặt trên điện thoại di động của Huawei.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump tin rằng những tiến bộ công nghệ của Trung Quốc đã được xây dựng dựa trên việc đánh cắp tài sản trí tuệ và trợ cấp chính phủ có quy mô. Washington cho rằng có nguy cơ rủi ro về bảo mật nếu công nghệ của hãng này tham gia cơ sở hạ tầng truyền thông mới nhất của Mỹ.

Về phía Huawei, tập đoàn này cho biết không có bằng chứng cho thấy hãng tạo ra bất kỳ mối đe dọa nào đối với an ninh quốc gia của Mỹ.

Chính trường Anh

Yếu tố thứ ba tác động mạnh đến các thị trường trong năm 2019 có lẽ là sự xác nhận rằng Vương quốc Anh thực sự sẽ rời khỏi EU. Các cử tri đã đưa ra lựa chọn đó trong một cuộc trưng cầu ý dân năm 2016, nhưng trong ba năm qua, các chính trị gia liên tục tranh cãi về việc liệu nước này có nên cho phép cuộc bỏ phiếu lại hay quyết định rời khỏi EU và tiếp tục áp dụng các quy tắc và quy định của riêng mình.

Chiến thắng đảng Bảo thủ của ông Boris Johnson cuối cùng đã giải quyết được nguyên tắc của những gì sẽ xảy ra. Giám đốc điều hành của Capital Economics ở London Roger Bootle đã chia sẻ rằng ông “rất vui mừng và nhẹ nhõm” với kết quả bầu cử. Ông nhấn mạnh: “Tôi nghĩ rằng sẽ có những rủi ro rất lớn khi ở lại EU”.

Ông lập luận rằng trong những thập niên gần đây, EU là một khu vực thất bại kinh tế tương đối: “Mọi chuyện sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn, chúng ta sẽ ở vào một vị trí rất dễ bị tổn thương”.

Trong khi đó, chuyên gia thương mại, Rebecca Harding, Giám đốc điều hành của Coriolis Technologies, nói rằng bà thất vọng với kết quả vì bà muốn Anh ở lại EU.

“Rất nhiều hoạt động thương mại của chúng tôi có liên hệ với chuỗi cung ứng châu Âu. Vấn đề bây giờ là chúng ta cần phải tự thoát khỏi các quy tắc và quy định của EU theo cách ít gây thiệt hại nhất cho nền kinh tế Anh”, bà Rebecca Harding cho hay.