Theo chương trình, Bộ trưởng Trần Hồng Hà sẽ trả lời chất vấn các nội dung: Thứ nhất, việc thực hiện nghị quyết về chất vấn và giám sát chuyên đề của Quốc hội liên quan đến quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị.
Thứ hai, trách nhiệm và giải pháp ngăn chặn tình trạng lợi dụng việc trả giá trong các phiên đấu giá đất với mức giá vượt xa giá trị của thị trường để đẩy giá đất các khu vực lân cận lên cao nhằm mục đích trục lợi cá nhân. Việc thực hiện các hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, hứa mua, hứa bán về đất đai thời gian qua và việc giải quyết các khiếu nại, tố cáo liên quan đến lĩnh vực này.
Thứ ba, việc kiểm soát hoạt động xả thải của các nhà máy; Xử lý chất thải công nghiệp; Vấn đề thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt; chất thải liên quan đến phòng, chống dịch COVID-19; Vấn đề ô nhiễm nước thải, rác thải sinh hoạt và giải pháp đầu tư xây dựng nhà máy xử lý tại các địa phương.
Trong quá trình Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trả lời chất vấn, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành và Bộ trưởng các Bộ: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Y tế, Tư pháp, Khoa học và Công nghệ, Xây dựng, Công an; Tổng Thanh tra Chính phủ cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.
Có hiện tượng thổi giá, làm nhiễu loạn thị trường bất động sản
Trả lời chất vấn của đại biểu về giải pháp ngăn chặn tình trạng "bắt tay ngầm" trong đấu giá đất; "Thổi" giá đất để trục lợi cá nhân, Bộ trưởng Trần Hồng Hà thừa nhận thực tế không chỉ có hiện tượng thổi giá còn có hiện tượng móc ngoặc, dìm giá, làm nhiễu loạn thị trường, gây ra nhiều hệ lụy.
Nguyên nhân là do pháp luật liên quan đến đấu giá đất còn thiếu cụ thể như: Trình tự chưa chặt chẽ; Chưa quy định điều kiện, năng lực của doanh nghiệp tham gia đấu giá; Chế tài đối với người cố tình đẩy giá cao rồi bỏ cọc chưa đủ sức răn đe.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà
Bên cạnh đó, các công cụ pháp luật để ngăn chặn tình trạng quân xanh, quân đỏ, móc ngoặc hoặc đe dọa người tham gia đấu giá quyền sử dụng đất cũng chưa chặt chẽ, thậm chí có sơ hở.
Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng cho biết, để ngăn chặn tình trạng trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền các quy định chặt chẽ để ngăn chặn tình trạng này.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Xuân (đoàn Đắk Lắk) về quan điểm của Bộ trưởng Trần Hồng Hà về việc có nên hình sự hóa hành vi lũng đoạn thị trường bất động sản hay không? Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định có hiện tượng dìm giá và việc này cũng nguy hiểm như đẩy giá, làm biến động thị trường, đầu vào của nền kinh tế không hiệu quả.
Bộ trưởng cho rằng quy trình, thủ tục đấu giá đất phải chặt chẽ hơn, bảo vệ cho những người tham gia đấu giá, bởi có việc gây sức ép, đe dọa ở ngay nơi tổ chức đấu giá rất phức tạp; Rồi còn có cả chuyện móc ngoặc nữa nên cần thanh tra, kiểm tra, xử lý phải có chế tài mạng mẽ hơn; Kể cả hình sự và kinh tế.
Hơn nữa, việc thẩm định hồ sơ phải làm rất căn cơ, thông qua ngân hàng, lý lịch của nhà đấu giá. Hiện nay chỉ quy định 15 ngày thì chỉ tương đương với thời gian đấu giá vật dụng quý thôi, không phù hợp.
"Thổi giá đầu cơ đất đai là hiện tượng có thật. Người dân và doanh nghiệp gửi tài sản vào đất, đất lên giá như ngựa phi, khi đầu tư tiền tài sản vào đất đai thì không hiệu quả, rất không tốt cho nền kinh tế, nên nhà nước phải điều tiết giá. Đất chưa sử dụng nhưng tiếp tục tham gia đấu giá để tăng giá tiếp, đất chưa sử dụng vẫn tiếp tục lên giá.
Vì thế phải xác định lộ trình đưa dự án vào sử dụng; Phải phân biệt phân khúc thị trường, không thể lấy mục tiêu thu được nhiều tiền, điều đó không được; Phải đảm bảo tính toán cung cầu của thị trường bất động sản. Tôi muốn khẳng định quy hoạch sử dụng đất đai và đô thị rất quan trọng", Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói.
Muốn hình sự hóa việc đẩy giá phải bổ sung chế tài xem việc nào lợi dụng cố tình. "Quan điểm của tôi không cần hình sự hóa, chỉ cần giải pháp chế tài về kinh tế là đủ", Bộ trưởng nêu quan điểm.
Cần sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng
Trước phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về lĩnh vực tài nguyên và môi trường tại phiên họp thứ 9, Bộ trưởng Trần Hồng Hã đã có báo cáo số 18/BC-BTNMT gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trong đó có nội dung làm rõ trách nhiệm và giải pháp ngăn chặn tình trạng lợi dụng nâng giá tại phiên đấu giá đất với mức vượt xa giá trị của thị trường để đẩy giá đất các khu vực lân cận nhằm trục lợi cá nhân...
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, việc đấu giá quyền sử dụng đất được điều chỉnh bởi các quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về đấu giá tài sản, pháp luật về quản lý thuế và liên quan đến trách nhiệm quản lý của các Bộ: Tư pháp, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường cùng Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh.
Việc giao đất, cho thuê đất thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất đã hạn chế được tiêu cực, lợi dụng cơ chế xin - cho, chỉ định đối tượng được giao đất, thuê đất để mưu lợi cá nhân, làm thất thoát tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, góp phần bổ sung nguồn thu lớn cho ngân sách địa phương. Hoạt động này ngày càng được thực hiện phổ biến và mở rộng hơn về quy mô, tăng giá trị thu được qua các năm và có đóng góp tích cực trong việc phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương.
Theo báo cáo đánh giá của các địa phương, việc tổ chức thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất được thực hiện công khai, khách quan, trung thực, bình đẳng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia đúng theo quy định của pháp luật, phòng ngừa thất thoát tài sản Nhà nước.
Kết quả trúng đấu giá bình quân ở nhiều địa phương không quá cao so với giá khởi điểm, như: Cần Thơ tối đa cao hơn 53%, Đồng Tháp tối đa cao hơn 24%, Bến Tre bình quân cao hơn 20%, Đắk Nông tối đa cao hơn 50%, Tuyên Quang bình quân cao hơn 34,4%, Phú Yên tối đa cao hơn 17%, Sơn La tối đa cao hơn 85,68%, Lai Châu cao hơn khoảng 20%...
Tuy nhiên, do một số quy định về trình tự, thủ tục đấu giá của Luật Đấu giá tài sản còn chưa chặt chẽ, chưa đảm bảo tính linh hoạt để xử lý các tình huống phát sinh trong đấu giá loại tài sản đặc biệt như đấu giá quyền sử dụng đất. Trước thực trạng trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất cần thống nhất về mặt nhận thức trong công tác định giá đất. Giá đất trúng đấu giá là giá đặc thù, cá biệt. Do đó, cần cân nhắc kỹ khi coi giá đất trúng đấu giá là thông tin đầu vào để xác định giá đất cụ thể.
Cùng với đó, cần tổng kết, đánh giá sửa đổi, bổ sung Luật Đấu giá tài sản, trong đó trú trọng quy định cụ thể về đấu giá tài sản là quyền sử dụng đất. Đặc biệt là cần sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan liên quan. Bộ Tư pháp với trách nhiệm là cơ quan giúp Chính phủ thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về đấu giá tài sản chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về đấu giá quyền sử dụng đất, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về đấu giá, có yếu tố trục lợi trong đấu giá quyền sử dụng đất. Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo rà soát các tổ chức tín dụng cho các nhà đầu tư vay tiền tham gia đấu giá đất để đảm bảo an toàn tín dụng.
Thanh Tùng - TTTĐ