Tuy mua bán trên mạng rất tiện lợi, song khả năng mua phải sản phẩm kém chất lượng, không đảm bảo an toàn thực phẩm vẫn có thể xảy ra.
Đa dạng hàng hóa trên chợ "ảo"
Đi chợ mua sắm đồ Tết đã trở thành nét đẹp văn hóa truyền thống không thể thiếu của người Việt vào dịp Tết đến, xuân về. Tuy nhiên, trong nhịp sống ngày càng nhanh hiện nay, thói quen này đang dần “chuyển đổi số”. Thay vì mất thời gian đi lại, chen chúc tại các chợ truyền thống, nhiều chị em nội trợ lại có thú vui mua sắm online, “lướt” các chợ "ảo", vào các ứng dụng mua sắm, hay xem các phiên livestream trên TikTok, facebook... để lựa chọn các loại đặc sản, món ăn ngon phục vụ dịp Tết.
Trên các trang mạng xã hội, các trang thương mại điện tử hiện có nhiều gian hàng ảo ở khắp ba miền Bắc, Trung, Nam, trong đó bánh kẹo, thực phẩm, đồ khô, đồ trang trí Tết được quảng cáo rất nhiều. Thậm chí nhiều loại đặc sản nổi tiếng của thế giới cũng được chào bán.
Quy trình mua bán đơn giản, thuận tiện, chỉ cần thao tác trên điện thoại, máy tính có kết nối internet để tìm kiếm và lựa chọn mặt hàng, đặt mua trực tiếp trên ứng dụng hoặc gọi điện tới người bán và cung cấp thông tin, địa chỉ, những món hàng này sẽ được ship tận nơi. Đặc biệt, khi “săn” đúng khung giờ mua hàng trên các sàn thương mại điện tử, người tiêu dùng có thể sưu tầm được nhiều mã miễn phí giao hàng, các chương trình giảm giá hay tặng quà hấp dẫn dành riêng cho các mặt hàng Tết.
Chị Lê Thị Dung (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) chia sẻ: “Với đặc thù công việc, hầu như năm nào, vợ chồng tôi cũng nghỉ Tết rất muộn, công việc sát Tết “chất như núi”. Vì vậy, tôi rất khó thu xếp được thời gian để đi mua hàng Tết tại các chợ truyền thống. Hai năm trở lại đây, tôi thường mua sắm online, không mất công đi lại mà cũng có thể lựa chọn đa dạng các mặt hàng, muốn tìm mua đặc sản địa phương nào cũng có như thịt trâu gác bếp Tây Bắc, hồng treo gió đặc sản Đà Lạt, măng ngâm Tuyên Quang, các loại mứt Tết Sa Pa, mắc khén, hạt dổi Cao Bằng... Sau khi đặt hàng, chỉ mất vài ngày hoặc thậm chí ngay sau vài tiếng đồng hồ, tôi đã có thể nhận được hàng”.
Chất lượng an toàn thực phẩm đảm bảo bằng... niềm tin
Tuy mua bán trên mạng rất tiện lợi, song lợi dụng việc không thể xem sản phẩm trực tiếp, một số đối tượng đã trà trộn sản phẩm kém chất lượng, không đảm bảo an toàn thực phẩm, tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho sức khỏe người dùng. Đa phần các loại đặc sản Tết bán trên mạng đều là thực phẩm homemade, handmade hoặc nhập hàng từ các cơ sở sản xuất có quy mô nhỏ lẻ và đặc thù phục vụ một nhóm khách hàng nhất định. Người tiêu dùng chỉ có thể lựa chọn sản phẩm dựa trên các phản hồi của người mua trước đó, hoặc cam kết... miệng của người bán hàng.
Phần lớn cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm loại này chưa đăng ký sản phẩm với cơ quan quản lý nhà nước, do đó, khó có thể bảo đảm nguồn gốc, xuất xứ, hạn sử dụng. Ngoài ra, khi chế biến, các cơ sở nhỏ lẻ có những hạn chế về các điều kiện vệ sinh an toàn từ khâu chọn nguyên liệu, chế biến, đóng gói đến giao hàng, vì thế tiềm ẩn nguy cơ đối với sức khỏe người tiêu dùng.
Điều kiện chế biến không đảm bảo, không kiểm soát được nguồn gốc thực phẩm, thời gian bảo quản sẽ ngắn, sản phẩm dễ bị hỏng, do đó, các thực phẩm handmade có thể xuất hiện nhiều vấn đề như sử dụng chất phụ gia không đúng, nấm mốc, nhiễm khuẩn... Nguy hiểm nhất khi mua các sản phẩm handmade online là không kiểm soát được nguồn gốc của nguyên liệu. Mỗi một gia đình làm handmade lại có một kỹ thuật riêng, khó kiểm soát được an toàn vệ sinh thực phẩm.
Bà Phạm Thị Thanh Nhàn, Trưởng phòng Y tế quận Hoàn Kiếm khuyến cáo, hiện nay việc kiểm tra xử lý các mặt hàng đặc sản Tết “nhà làm” bán trên mạng xã hội gặp nhiều khó khăn vì địa chỉ bán hàng không rõ ràng, bán hàng ở một nơi, kho xưởng lại ở nơi khác và chủ yếu bán dạng ship tại nhà. Do đó, lực lượng chức năng cũng tăng cường tuyên truyền tại các tổ dân phố để người dân khi mua sắm trên mạng, đặc biệt là nông sản, thực phẩm, cần có nhận thức đúng, lựa chọn hàng đủ tiêu chuẩn vì nguy cơ mất an toàn thực phẩm hay bị trà trộn hàng giả, hàng nhái rất cao. Người dân nên lựa chọn những mặt hàng kinh doanh tại các địa điểm cố định, đủ giấy tờ đăng ký kinh doanh, các sản phẩm có nhãn mác, hạn sử dụng rõ ràng.
Bảo Ngọc - Hà Nội mới