Một sân chơi mới về biển số “VIP” rộng hơn, thóang hơn, đáp ứng sự kỳ vọng của nhiều người, đồng thời có thêm nguồn ngân sách lớn cho nhà nước. Tuy nhiên, nhìn lại cuộc chơi của quá khứ, dưới góc nhìn của luật sư, những rủi ro mà giới kinh doanh số đẹp phải đối mặt sau ngày 15/8 khiến nhiều người không khỏi băn khoăn.
Sân chơi mới cho giới biển số "VIP"
Không dấu nổi những lo lắng về khối tài sản hàng tỉ đồng của hơn 100 chiếc xe biển số đẹp, chỉ còn vài ngày nữa là phải định danh chính chủ. Anh Hoàng, người bán xe số đẹp ở quận 10 thở dài: còn khoảng 67 chiếc xe trước đây, khi thu mua rải rác ở các tỉnh, tôi đều ký hợp đồng uỷ quyền sử dụng từ 15 – 20 năm. Nếu theo thông tư mới, sau 15/8 các biển số xe này đều trở lại với người chủ ban đầu.
Bởi theo quy định của Bộ Công an, gọi là số định danh nhưng thay đổi cách quản lý về sở hữu biển số. Trước đây xe nào đi theo biển số đó, còn định danh là người nào biển số đó. Anh Hoàng ví von, người mua xe giống như mua điện thoại, biển số xe chính là sim điện thoại. Khi mua bán điện thoại thì giữ lại sim. Còn sim có thể dùng gắn cho bất cứ điện thoại nào cũng được.
Rủi ro rình rập
Theo một cán bộ CSGT, khi ký hợp đồng uỷ quyền thì đó chỉ là sự uỷ quyền sử dụng, còn thủ tục sang nhượng phải đủ các bước quy định như cà số khung số máy, xác minh, tờ khai, lệ phí, đổi tên thì mới hợp lệ. Nếu không thực hiện các bước chuyển đổi theo quy định thì đó chỉ là sự thoả thuận giữa các cá nhân với nhau, chưa được sự xác nhận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Những xe biển số đẹp luôn được nhiều người đam mê sưu tầm.
Luật sư Trần Cao Đại Kỳ Quân, Giám đốc Công ty Luật Tri Ân (TP Biên Hoà, Đồng Nai) cho biết, trường hợp, mua xe biển số đẹp, dạng ủy quyền. Nếu chủ cũ bán xe đi kèm cả biển số định danh thì biển số sẽ được cơ quan đăng ký xe thu hồi. Trong thời hạn 5 năm kể từ ngày biển số được cơ quan thu hồi, nếu chủ xe không đăng ký cho xe khác thuộc quyề sở hữu của mình thì biển số đó sẽ được chuyển vào kho biển số. Biển số định danh bị thu hồi và chuyển vào kho số sẽ cấp lại cho tổ chức cá nhân khác theo thủ tục đăng ký xe như bao trường hợp khác. Như vậy, từ ngày 15/8, cá nhân, tổ chức không thể bán biển số xe định danh cho cá nhân, tổ chức khác. Vì vậy, chủ mới sẽ không thể sử dụng biển số đẹp mình mong muốn bởi vì biển số đó vẫn thuộc quyền sở hữu của người chủ cũ trong thời hạn 5 năm kể từ ngày được thu hồi bởi cơ quan chức năng.
Còn với dạng hợp đồng ủy quyền (thực tế là mua bán) có vô hiệu không?. Theo luật sư Quân, vì ủy quyền và mua bán là có bản chất hoàn toàn khác nhau. Bởi điều 430 Bộ luật Dân sự 2015, Hợp đồng mua bán là sự thỏa thuận giữa bên mua và bên bán, theo đó bên bán chuyển quyền sở hữu tài sản của mình cho bên mua và bên mua có nghĩa vụ thanh toán (trả tiền) cho bên bán. Còn điều 562 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng ủy quyền là sự thỏa thuận giữa người ủy quyền và người được ủy quyền; theo đó, người được ủy quyền sẽ thay mặt người ủy quyền thực hiện một hoặc một số công việc được hai bên quy định trong phạm vi ủy quyền và thời hạn ủy quyền.
Từ những lập luận trên có thể thấy hợp đồng mua bán có bản chất là có sự chuyển giao quyền sở hữu (bao gồm quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt) tài sản giữa người bán sang người mua; còn trong hợp đồng ủy quyền thì bản chất là người được ủy quyền chỉ thay mặt đại diện người ủy quyền thực hiện một hoặc một số công việc nhất định (chủ sở hữu tài sản vẫn là người ủy quyền). Từ những lẽ đó và căn cứ theo Điều 124 BLDS 2015 thì khi mua bán xe dưới hình thức hợp đồng ủy quyền thì có thể bị vô hiệu do giả tạo và ở đây các bên có ý định che giấu giao dịch mua bán xe dưới dạng một giao dịch ủy quyền.
Việc mua bán xe dưới hình thức ủy quyền không được xem là hợp đồng thể hiện việc chuyển giao quyền sở hữu giữa các bên, vì vậy xe cũng như biển số đi kèm với xe thì sẽ vẫn thuộc quyền sở hữu của chủ cũ.
Mặt khác, theo như khoản 3, 7 Điều 3 Thông tư 24/2023/TT-BCA thì biển số xe của chủ cũ vẫn sẽ thuộc quyền sở hữu của chủ cũ trong thời hạn 5 năm kể từ ngày cơ quan chức năng thu hồi biển số xe. Trong tình huống này, chủ cũ bán xe dưới hình thức ủy quyền, và mục đích chính là bên chủ mới muốn có được biển số đẹp của xe nên có thể nhận định rằng cả hai sẽ không làm thủ tục thu hồi biển số xe. Trong trường hợp này, quyền sở hữu biển số đẹp, đồng thời là biển số định danh của chủ cũ vẫn thuộc quyền sở hữu của chủ cũ nên chủ cũ hoàn toàn có thể đăng ký cho chiếc xe khác nếu có nhu cầu. Thủ tục cấp biển số mới trong trường hợp biển số định danh đã được đăng ký cho chiếc xe khác được quy định tại Điều 12 Thông tư 24/2023/TT-BCA.
Theo đó, chủ cũ cũng sẽ không cần phải nộp lại biển số cũ. Trong trường hợp đã làm thủ tục thu hồi biển số cũ (đã nộp lại BS cũ cho cơ quan đăng ký xe) thì theo khoản 7 Điều 3 Thông tư 24/2023/TT-BCA, chủ cũ phải mua xe mới trong thời hạn 05 năm thì mới có thể đăng ký lại biển số đẹp nêu trên. Lúc này thủ tục đăng ký cấp lại biển số cũng được quy định tại Điều 12 Thông tư 24/2023/TT-BCA.
Kim Cương – Ngô Vinh - Pháp luật Plus