Khi các văn, nghệ sỹ đến ở, bủ Gái đã dọn xuống bếp để nhường giường và không gian nhà trên cho khách. Ban ngày, bủ Gái vẫn vác cuốc lên đồi trồng sắn, trồng đỗ hay xuống ruộng cấy lúa, tăng gia. Tối về, bủ dùng lá chuối khô bện lại làm đệm nằm cho đỡ lạnh. Nhưng cứ đêm đêm, anh em văn nghệ sĩ lại nghe tiếng khóc nhỏ của bủ Gái từ phía bếp. Đêm nào cũng như thế, họ lần hỏi mãi bủ Gái mới tâm sự rằng do bủ nhớ đứa con trai đi vệ quốc quân lâu ngày không thấy thư từ tin tức gì về con, bủ thương và lo cho nó quá.
Để giúp bủ Gái nguôi ngoai nỗi nhớ thương người con trai đánh giặc xa nhà, anh em văn nghệ sĩ đã đề nghị nhà thơ Tố Hữu sáng tác một bài thơ mạo danh anh Khải (con bầm) gửi về. Vài hôm sau, khi bài thơ làm xong, anh em văn nghệ sĩ nói dối Bầm là anh Khải gửi thơ về, và anh em đã nhận thư hộ, rồi cử một người đọc chậm từng câu để bà Gái nghe cho rõ. Nghe xong, nét mặt bà Gái rạng rỡ hẳn lên và nói với mọi người: Thằng Khải nó thương tôi quá nhỉ, lại còn bảo tôi “Nhớ con bầm nhé đừng buồn, giặc tan con lại sớm hôm cùng bầm”. Khi chưa đi “Vệ quốc” nó ít lời lắm.
Ảnh minh họa
Tin vậy, bủ Gái hết lo lắng cũng như khóc thầm vào mỗi đêm. Về sau, bài thơ "Bầm ơi" được truyền đi khắp các chiến trường và các chiến sỹ đã chép bài thơ này vào lá thư gửi cho người mẹ của mình ở quê nhà như một lời báo tin rằng: Ở chiến trường họ vẫn bình yên.
Bài thơ “Bầm ơi” được nhà thơ Tố Hữu sáng tác thật tình cảm, thiết tha, đầy tình mẫu tử nhớ thương:
Ai về thăm mẹ quê ta
Chiều nay có đứa con xa nhớ thầm...
Bầm ơi có rét không bầm!
Heo heo gió núi, lâm thâm mưa phùn
Bầm ra ruộng cấy bầm run
Chân lội dưới bùn, tay cấy mạ non
Mạ non bầm cấy mấy đon
Ruột gan bầm lại thương con mấy lần.
Mưa phùn ướt áo tứ thân
Mưa bao nhiêu hạt, thương bầm bấy nhiêu!
Bầm ơi, sớm sớm chiều chiều
Thương con, bầm chớ lo nhiều bầm nghe!
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
Con ra tiền tuyến xa xôi
Yêu bầm yêu nước, cả đôi mẹ hiền.
Nhớ thương con bầm yên tâm nhé
Bầm của con, mẹ Vệ quốc quân.
Con đi xa cũng như gần
Anh em đồng chí quây quần là con.
Bầm yêu con, yêu luôn đồng chí
Bầm quý con, bầm quý anh em.
Bầm ơi, liền khúc ruột mềm
Có con có mẹ, còn thêm đồng bào
Con đi mỗi bước gian lao
Xa bầm nhưng lại có bao nhiêu bầm!
Bao bà cụ từ tâm như mẹ
Yêu quý con như đẻ con ra.
Cho con nào áo nào quà
Cho củi con sưởi, cho nhà con ngơi.
Con đi, con lớn lên rồi
Chỉ thương bầm ở nhà ngồi nhớ con!
Nhớ con, bầm nhé đừng buồn
Giặc tan, con lại sớm hôm cùng bầm.
Mẹ già tóc bạc hoa râm
Chiều nay chắc cũng nghe thầm tiếng con...
(1948)
Tố Hữu
Bài thơ làm sống dậy hình ảnh người mẹ miền trung du bình dị, giàu lòng yêu nước, rất thương lo cho đứa con đang cầm súng bảo vệ Tổ quốc, cũng là tiếng lòng của người con chiến sĩ nơi mặt trận luôn nhớ thương và biết ơn người mẹ ở hậu phương.
Năm 1981, khi nhà thơ Tố Hữu đang ở Hà Nội thì anh Khải (lúc này là đại tá quân đội) con trai bà bủ Gái đến thăm. Anh tỏ lòng cảm ơn nhà thơ đã sáng tác ra bài "Bầm ơi" để động viên, an ủi cho mẹ anh được yên tâm khi xa anh. Dịp ấy, nhà thơ đã lấy 3m lụa làm quà gửi anh đem về may áo cho bủ Gái, 3m lụa này là của Bác Hồ tặng con gái đầu lòng của nhà thơ khi cháu mới ra đời, 4 năm sau anh Khải con trai bà bủ Gái lại đến chơi và báo tin cho nhà thơ biết mẹ anh mới qua đời. Trước khi mất cụ dặn người nhà phải mặc cho mình tấm áo lụa quý giá để cụ yên lòng sang thế giới bên kia.
Bầm Gái nay đã vào cõi vĩnh hằng, căn nhà xưa không còn nữa. Nhưng vẫn có đó tấm bia lưu niệm những tháng ngày đáng nhớ của lớp văn nghệ kháng chiến, vẫn còn đó những câu chuyện về bài thơ “Bầm ơi” được người già kể cho lớp trẻ nghe. Và vẫn còn đó âm hưởng ấm áp và sâu nặng ân tình những vần thơ của bài “Bầm ơi” ngày nào.
(Sưu tầm)