Những vật dụng tre nứa nuôi dưỡng nếp sống Mường
Kinhte&Xahoi
Giữa không gian rộn rã của Lễ hội Văn hoá dân tộc Mường lần thứ 2 năm 2025, nghề đan lát hiện lên như một “sợi chỉ bền” gắn kết năm vùng Mường từ Phú Thọ, Hà Nội, Lào Cai, Thanh Hóa đến Sơn La. Dù mỗi miền có một sắc thái riêng, tre nứa vẫn là chất liệu chung nuôi dưỡng đời sống, phong tục và ký ức.
Những vật dụng tưởng chừng giản dị, chiếc bồ, rá xôi, mâm hè, giỏ trầu cau… lại chất chứa sự tinh tế, sự khéo tay và tâm hồn của cả một tộc người. Tre nứa vì thế không chỉ là vật liệu, mà là linh hồn của nếp sống Mường hôm nay.
Không gian Mường thu nhỏ giữa ngày hội
Bàn tay rám nắng của người thợ già thoăn thoắt bắt đè từng nan tre. Mỗi đường đan không chỉ là kỹ thuật, mà còn là ký ức của bao đời cha ông để lại
Ở nhiều bản Mường, đan lát chỉ phục vụ gia đình. Thế nhưng sự “nghiệp dư” ấy lại chứa đựng sự điêu luyện: đồ dùng chắc, bền, đẹp, làm ra để dùng cả đời chứ không phải để bán chợ
Người thợ trình diễn cách đan mâm hè vật phẩm chỉ dùng trong lễ cúng quan trọng. Hai mặt đều đẹp, nan đều tăm tắp; kỹ thuật đòi hỏi hàng chục năm rèn luyện mới đạt đến sự hoàn hảo
Chiếc bồ hai lớp, đan kín và chắc như va li của người Mường, luôn được đặt trang trọng trên gác bếp. Đó không chỉ là vật đựng quần áo, mà còn là món quà thiêng liêng mẹ trao con gái khi về nhà chồng
Những giỏ hoa quả, giỏ trầu cau đôi được trưng bày đẹp mắt. Mỗi chiếc giỏ là lời chúc, lời hứa về hạnh phúc lứa đôi một nét đẹp không thể thiếu trong phong tục cưới Mường
Giỏ đựng cá của người Mường khi đi lên suối lên nương
Tre nứa được “thổi hồn” thành những tác phẩm mang đậm bản sắc núi rừng
Đồ đan truyền thống được gác lên bếp để hong khô, bám khói, đen bóng. Chính lớp khói bếp ấy khiến chúng bền hơn, chống mối mọt và mang mùi thơm đặc trưng của mỗi nếp nhà Mường
Tre nứa, sợi dây nối kết các vùng Mường
Giữa những biến đổi của đời sống hiện đại, tre nứa vẫn hiện diện bền bỉ trong văn hóa Mường như một chứng nhân của quá khứ và một phần của tương lai. Những vật dụng giản dị từ bàn tay người thợ hôm nay không chỉ tái hiện truyền thống, mà còn tiếp thêm sức sống cho nếp sống Mường, nếp sống coi trọng lao động, thiên nhiên và tình nghĩa cộng đồng. Lễ hội khép lại, nhưng câu chuyện tre nứa vẫn tiếp tục trong từng nếp nhà, từng gác bếp, từng bàn tay đang kiên trì đan giấc mơ gìn giữ di sản của dân tộc mình.
nguonluc