Nước rỉ rác từ bãi rác “Rù Rì”: Phép thử cho chính quyền, doanh nghiệp và người dân trong bảo vệ du lịch biển Nha Trang

“Viên ngọc xanh” đối mặt “vết thương đen” kéo dài hơn một thập kỷ

Nha Trang (Khánh Hòa) – thành phố biển xinh đẹp, được vinh danh là một trong những vịnh đẹp nhất thế giới, từ lâu đã là biểu tượng của du lịch Việt Nam. Ngành du lịch biển đóng góp hơn 30% GDP toàn tỉnh, tạo việc làm cho hàng chục nghìn lao động và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Thế nhưng, tình trạng ô nhiễm nước rỉ rác từ bãi “Rù Rì” – một di sản nặng nề của thời kỳ xử lý rác lạc hậu – đang đe dọa nghiêm trọng môi trường tự nhiên, sinh kế người dân và hình ảnh du lịch biển Nha Trang.

Thực trạng ô nhiễm: Nước đen, mùi hôi, cá chết hàng loạt

Nước rỉ rác chảy như suối từ bãi rác Rù Rì.

Bãi rác “Rù Rì” (thôn Lương Hòa, phường Bắc Nha Trang) có diện tích khoảng 6,66 ha, được hình thành từ thập niên 1980, từng xử lý 300–350 tấn rác thải sinh hoạt mỗi ngày. Dù đã chính thức đóng cửa từ năm 2015, đến nay nơi đây vẫn xả nước rỉ rác độc hại trực tiếp ra môi trường.

Chiều 12/11/2025, phóng viên Tạp chí Nhân lực Nhân tài Việt ghi nhận tại hiện trường: Dòng nước đen kịt, nổi bọt trắng, mùi hôi thối nồng nặc từ bãi rác “Rù Rì” chảy qua suối Cạn, mương Lương Hòa, cầu Giăng Dây (QL1A), len lỏi qua khu dân cư thôn Lương Hòa rồi đổ thẳng ra vịnh Nha Phu, gần cảng cá Vĩnh Lương.

“Cứ khoảng 8 giờ tối và sáng sớm, nước rỉ rác lại chảy nhiều bất thường, mùi hôi không thể chịu nổi,” – người dân Lương Hòa bức xúc nói.

Ngay bên cạnh, trạm xử lý nước rỉ rác Lương Hòa với sáu hồ chứa hàng nghìn mét vuông có lót bạt nhưng trống rỗng – không biết có vận hành hay không, trong khi dòng nước ô nhiễm hôi thối, đen ngòm, sủi bọt trắng ngày ngày len vào mạch đất và theo dòng suối chảy thẳng ra biển. Hành vi này vi phạm nghiêm trọng Khoản 2, Điều 6 – Luật Bảo vệ Môi trường 2020. Hệ quả là ô nhiễm không khí, đất, nước ngầm; cá chết hàng loạt tại suối và vịnh Nha Phu; ảnh hưởng đến nuôi trồng thủy sản, sức khỏe cộng đồng và hình ảnh du lịch biển. Sau hơn 10 năm kéo dài, bãi rác “Rù Rì” đã trở thành “điểm đen” môi trường và là biểu hiện của khoảng trống trong quản lý và trách nhiệm xã hội.

Chính quyền vào cuộc: Hành động khẩn, giám sát chặt

Ngày 12/11/2025, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có chỉ đạo khẩn: Sở Tài chính rà soát, phê duyệt dự án nâng cấp Trạm xử lý Lương Hòa; Sở Xây dựng phối hợp Ban Quản lý Dịch vụ Công ích phân tách nước rỉ từ đầu nguồn, kiểm soát lượng nước mưa thấm vào bãi rác; Sở Nông nghiệp và Môi trường kiến nghị phủ màng HDPE chống thấm toàn bãi, đồng thời đấu nối hệ thống xử lý với các nhà máy nước thải (dự kiến hoàn thành năm 2026).

Những chỉ đạo này cho thấy sự quyết liệt của tỉnh, song hiệu quả thực sự chỉ đạt được khi có giám sát độc lập, công khai kết quả xử lý, cùng chiến lược dài hạn gắn với Kế hoạch hành động quốc gia về rác thải nhựa đại dương và Chiến lược bảo vệ môi trường đến 2030.

nguonluc