SARS-CoV-2 tiến hóa thành 2 chủng, có biến đổi nhưng không lớn

Các kết quả nghiên cứu mới nhất này được đăng trong bài viết "Về nguồn gốc và sự tiến hóa liên tục của SARS-CoV-2" (On the origin and continuing evolution of SARS-CoV-2) đăng trên Tạp chí Đánh giá Khoa học Quốc gia (National Science Review) của Viện Khoa học Trung Quốc.

Theo đó, tác giả đã phân tích sự tiến hóa phân tử của 103 bộ gen đầy đủ của virus SARS-CoV-2 và phát hiện thấy đột biến ở 149 điểm, trong đó đa phần các đột biến diễn ra trong thời gian gần đây.

Nghiên cứu cho thấy, virus này đã tiến hóa thành 2 kiểu gen phụ (subtype). L và S. 101 bộ gen thuộc 2 kiểu gen này, trong đó 70% là chủng L, 30% còn lại là chủng S. Căn cứ vào phương thức tiến hóa của virus SARS-CoV-2, các nhà khoa học cho rằng, hai chủng này có thể có những khác biệt lớn cả về khả năng lây nhiễm và mức độ trầm trọng khi gây bệnh.

Sự khác biệt ấy còn thể hiện ở phân bố địa lý và tỷ lệ gây bệnh trong từng nhóm người, trong đó chủng L có khả năng xâm nhập và lây lan mạnh hơn.

Qua so sánh với các chủng virus corona khác, tác giả phát hiện chủng S của SARS-CoV-2 gần với virus corona có nguồn gốc từ dơi hơn và kết luận chủng này "cổ xưa" hơn. Trong khi chủng L phổ biến hơn trong thời kỳ đầu dịch bệnh bùng phát tại Vũ Hán.

Tuy nhiên, kể từ sau thời điểm đầu tháng 1/2020, tần xuất phát bệnh của chủng L giảm bớt. Với những phát hiện này, tác giả cho rằng, sự can thiệp của con người có thể đã tạo ra áp lực ngăn sự lây lan của chủng virus này. Nếu không có những can thiệp này, chủng L có thể sẽ xâm nhập mạnh hơn và phát tán nhanh hơn.
 
Trong khi đó, do là chủng virus cổ xưa và khả năng tấn công thấp hơn, nên các áp lực tạo ra đối với chủng S ít hơn, do vậy tần xuất xuất hiện của chủng này có phần gia tăng.

Nghiên cứu cũng cho thấy, đa phần các ca bệnh chỉ nhiễm 1 trong 2 chủng L hoặc S, tuy nhiên virus phân lập được từ 1 ca bệnh người Mỹ gần đây có tới Vũ Hán cho thấy, người này cùng lúc nhiễm cả 2 chủng L và S.

Tuy vậy, tác giả cũng cho rằng, không loại trừ khả năng còn có những chủng đột biến mới khác. Việc đi sâu tìm hiểu từng chủng khác nhau sẽ giúp tìm ra sự khác biệt trong điều trị và phòng chống.

Theo đánh giá của ông Trương Bảo, Phó Chủ nhiệm Phòng thí nghiệm P3 của Đại học y khoa Phương Nam Trung Quốc, sự đột biến tại hơn 100 điểm cho thấy, virus SARS-CoV-2  biến đổi không lớn và tương đối ổn định.

Trong khi đó, 1 nghiên cứu của các nhà khoa học Brazil cho thấy, virus của 2 ca bệnh nước này có điểm khác biệt với virus phát hiện ở Trung Quốc, nhưng lại có phần giống với virus ở Đức và Anh, trong khi 2 ca bệnh này bị nhiễm ở Italy./.a