Bức xúc của người dân
Theo đơn phản ánh của người dân xã Hải Thanh, huyện Tĩnh Gia, Thanh Hóa: "Ngày 16/8/2019, UBND xã Hải Thanh có Thông báo số 831/TB-UBND về việc giải quyết các vấn đề liên quan đến việc sử dụng điện của người dân trong tháng 7/2019. Theo đó: Giao cho HTX dịch vụ điện năng xã Hải Thanh (sau đây gọi tắt là HTX) đấu mối với cơ quan thuế để kê khai mã số thuế và phát hành hóa đơn thu tiền điện sử dụng theo quy định. Yêu cầu HTX và thôn khi thu tiền điện của dân phải xuất hóa đơn rõ ràng; UBND xã và HTX tiếp tục đấu mối với ngành điện để bàn giao lưới điện hạ thế.
Hóa đơn thu tiền điện người dân cho rằng sai quy định.
Sau đó, đến kỳ thu tiền điện của tháng 8/2019, người dân nhận được hóa đơn do HTX lập và phát hành. Người dân đã phát hiện tờ hóa đơn này không phải hóa đơn theo quy định tại Thông tư 39/2014/TT-BTC, ngày 31/3/214 của Bộ Tài chính. Cụ thể: Sai về mẫu; sai về ký hiệu; không có tên liên… Mặc dù vậy, phần ghi nội dung vẫn ghi thuế suất GTGT 10% và cộng khoản tiền này vào số tiền điện thu của dân. Điều này theo người dân là vi phạm nghiêm trọng, có biểu hiện trốn thuế.
Cũng theo nội dung đơn: "Ngày 10/7/2012, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định 854/QĐ-TTg giao cho EVN đến 2015 thực hiện bán điện trực tiếp đến tất cả các khách hàng sử dụng điện’’. Căn cứ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản hướng dẫn của các bộ, ngành, Hội đồng thành viên EVN có Nghị quyết số 397/NQ_HĐTV ngày 5/6/2013, đã phê duyệt kế hoạch và chi phí tiếp nhận lưới điện hạ áp và bán điện trực tiếp đến hộ nông thôn giai đoạn 2013-2015 của các tổng công ty điện lực.
Đối với các tổ chức kinh doanh điện nông thôn không đủ năng lực, EVN cũng đề nghị UBND Tỉnh, sở công thương khẩn trương chỉ đạo để các tổ chức này bàn giao lưới điện hạ áp nông thôn cho các công ty điện lực hoàn thành trước ngày 31/12/2015. Tuy nhiên, đến nay việc quản lý, kinh doanh bán lẻ điện vẫn do HTX không đủ năng lực quản lý bán điện trực tiếp cho dân.
Trước đó, theo phản ánh của người dân, vài tháng gần đây, nhiều hộ dân phải chi trả tiền điện tăng gấp đôi, gấp ba, thậm chí gấp 4,5 lần với những tháng trước. Bên bán điện thu tiền điện không có hóa đơn VAT, không có phiếu thu ghi rõ số điện của hộ gia đình sử dụng trong một tháng.
Tiếp xúc với PV, bà Nguyễn Thị Hòa thôn Thượng Hải bức xúc: "Hóa đơn thu tiền điện mà HTX Điện năng Hải Thanh phát hành là không đúng quy định của Bộ Tài chính. Chưa phát hành thông báo với Chi cục Thuế bằng văn bản mà HTX đã ngang nhiên suất hóa đơn thu tiền bà con là sai phạm nghiêm trọng... Chúng tôi cho rằng, việc làm này của HTX điện năng Hải Thanh là đang đối phó với người dân trước yêu cầu bà con mong muốn thu tiền điện phải có hóa đơn rõ ràng. Theo chúng tôi được biết, HTX điện năng Hải Thanh đang bị đóng mã số thuế, ngừng hoạt đông do chưa đăng ký với Chi cục Thuế huyện Tĩnh Gia. Vậy, vì lý do nào mà HTX lại phát hành hóa đơn trên? Tại sao HTX không thực hiện kê khai để mua hoặc in hóa đơn theo quy định của pháp luật?”.
Cũng theo phản ánh của người dân xã Hải Thanh, hợp đồng cung cấp dịch vụ ký với UBND xã Hải Thanh; UBND xã lại để một đơn vị không đủ năng lực theo quy định của Luật điện lực quản lý và bán lẻ điện cho dân trong một thời gian kéo dài. Việc ghi chép sổ sách kế toán, nộp thuế cho Nhà nước và sử dụng các quỹ theo luật HTX 2003 và 2012 như thế nào? Người dân đề nghị UBND xã và HTX Điện năng Hải Thanh thông tin cho bà con nắm rõ.
Theo tìm hiểu của PV, HTX Dịch vụ điện năng Hải Thanh được thành lập và hoạt động từ ngày 28/06/2011, ngành nghề đăng ký kinh doanh là dịch vụ điện năng và quản lý vận hành lưới điện nông thôn, kinh doanh lắp đặt sửa chữa điện dân dụng. Tuy nhiên, kể từ khi đi vào hoạt động, HTX đã thực hiện việc thu tiền điện với người dân nhưng không có hóa đơn, không kê khai thuế và chưa thực hiện nghĩa vụ thuế nên đang tạm đóng mã số thuế, dừng hoạt động.
Để làm rõ những vấn đề trên, PV đã có buổi làm việc với ông Nguyễn Văn Ninh - Chủ nhiệm HTX điện năng Hải Thanh. Ông Ninh phân bua: "Việc phát hành hóa đơn thu tiền điện với người dân đã được Đảng ủy xã và được in theo hình thức, nội dung đã họp và thống nhất. Chứ tôi không có quyền hạn để tự in với nội dung như hóa đơn trên. Còn việc phát hành hóa đơn thu tiền điện trên là do nhu cầu của người dân mong muốn phải có hóa đơn khi thu tiền điện. Hơn nữa, cũng ghi rõ giá điện tính theo từng bậc thang để bà con nắm rõ’’.
Khi PV hỏi, HTX đã có văn bản đăng ký, mở mã số thuế và phát hành thông báo hóa đơn với Chi cục Thuế huyện Tĩnh Gia chưa? thì ông Ninh cho biết: “Đã có Văn bản số 01/VB-CTY năm 2017 gửi Chi cục Thuế huyện Tĩnh Gia đề nghị mở mã số thuế. Tuy nhiên, vẫn chưa mở được, vì để mở phải bắt buộc chuyển đổi mô hình sang công ty cổ phần hoặc doanh nghiệp thì mới xuất được hóa đơn. Kề từ đó, HTX đã liên tục đề nghị ngành điện tiếp nhận bàn giao vì không đủ năng lực’’. Được biết, HTX điện năng Hải Thanh đã có giấy phép kinh doanh.
"Về tiền thu được từ kinh doanh điện trong toàn xã, HTX sẽ phân chia về các thôn và đầu tư vào các trạm biến áp. Về doanh thu trong năm 2019, từ đầu năm đến nay trong toàn xã, một tháng giao động từ 1,5 tỷ đến 2 tỷ đồng’’, ông Ninh thông tin thêm.
Cơ quan quản lý nói gì?
Trả lời những vấn đề đơn thư phản ánh của người dân, ông Đỗ Xuân Chung, Chủ tịch UBND xã Hải Thanh thừa nhận những phản ánh của người dân là đúng và cho biết: "Để phát hành thông báo theo đúng quy định thì không kịp thời gian vì sang tháng phải bàn giao lại cho ngành điện. Trong khi đó nhu cầu của người dân lại phải cần hóa đơn cho rõ ràng và minh bạch. Do đó, buộc HTX phải tự đi in hóa đơn để đáp ứng nguyện vọng cho người dân".
Ông Đỗ Xuân Chung, Chủ tịch UBND xã Hải Thanh cùng cán bộ xã trao đổi với PV.
"Hơn nữa, Chi cục Thuế yêu cầu phải báo cáo tài chính từ năm 2013 đến nay thì mới được phát hành hóa đơn, vì trước đó Chi cục Thuế đã đóng mã số thuế do HTX không thực hiện nghĩa vụ kê khai thuế. Đây là một việc rất khó khăn. Mặt khác, tháng 9 hoặc tháng 10 đã phải bàn giao cho ngành điện nên thời gian hoạt động của HTX không còn nhiều. Do đó, HTX mới không báo cáo và làm không "bài bản’’ theo đúng quy định’’, ông Đỗ Xuân Chung cho biết thêm.
Phải chăng, do không còn "mặn mà’’ nên HTX đã đối phó với người dân trong việc thu tiền điện bằng việc phát hành hóa đơn không đúng quy định và lập hóa đơn cho có mặc dù biết việc làm đó là sai quy định?
Liên quan đến việc thu tiền điện không có hóa đơn, ông Chung lý giải: "Năm 2013, Nhà nước yêu cầu chuyển giao đối với đơn vị không đủ năng lực. Theo đó, HTX điện năng Hải Thanh không đủ năng lực, chuyển đổi nên không được phát hành thông báo hóa đơn. Năm 2018, HTX tiến hành thu tiền điện theo mô hình sổ điện. Từ năm 1991 đến nay, toàn xã có tới 10 trạm biến áp, HTX Điện năng Hải Thanh tự quản lý về thu chi và chi phí cho nhân viên phụ trách từng trạm. UBND xã là cơ quan quản lý, không phụ trách tới việc thu chi".
Trao đổi về vấn đề này, ông Lê Ngọc Hội, Chi cục trưởng Chi cục Thuế huyện Tĩnh Gia cho rằng: "Việc HTX chưa làm thủ tục đăng ký, chưa mở mã số thuế, kê khai thuế, thông báo phát hành đóa đơn đã lưu hành hóa đơn thu tiền điện tới người dân xã Hải Thanh là sai quy định".
“Về nguyên tắc phải có văn bản, nộp cơ quan tham mưu trình tự thủ tục, sau đó mở mã số thuế mới được phát hành hóa đơn. Việc làm của HTX điện năng Hải Thanh là sai nguyên tắc. Hóa đơn tự in, sai toàn diện về pháp lý và văn bản, không theo quy chuẩn nên HTX phải chịu trách nhiệm trước hành vi của mình’’, ông Hội khẳng định.
Cũng theo vị Chi cục trưởng Chi cục Thuế huyện Tĩnh Gia, việc để xảy ra tình trạng trên một phần do cơ quan quản lý của địa phương chưa giám sát chặt chẽ. Do đó, cần thực hiện nghiêm theo đúng quy định của Nhà nước đang hiện hành.
Trước việc lưu hành hóa đơn thu tiền điện của HTX điện năng Hải Thanh sai quy định, ảnh hưởng đến đời sống và gây bức xúc cho người dân nơi đây, đề nghị các cơ quan chức năng vào cuộc, kiểm tra và có biện pháp xử lý dứt điểm theo đúng quy định của pháp luật.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin.