Văn Chấn, Yên Bái (Ảnh - Khoa Le Anh)
Mới đây, ngày 9/2/2021, Thanh tra Chính phủ đã ban hành thông báo Kết luận thanh tra số 238/TB-TTCP về việc chấp hành pháp luật trong quản lý và sử dụng đất đai, trong đó có đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh theo Chỉ thị số 11/CT-TTg ngày 04/4/2016, của Thủ tướng Chính phủ tại Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam; Tổng công ty Lâm nghiệp và Tổng công ty Chè Việt Nam.
Theo đó nội dung thanh tra việc chấp hành pháp luật trong quản lý và sử dụng đất đai trong đó có đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh theo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ thời kỳ từ 1/1/2010 đến 31/12/2017.
Qua quá trình thanh tra cho thấy: Công tác quản lý, sử dụng đất của các nông, lâm trường quốc doanh đã có những chuyển biến tích cực trong việc lập quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch sử dụng rừng gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội.
Các tổng công ty cũng đã xây dựng phương án sản xuất kinh doanh, phương án sử dụng đất; xác định rõ diện tích đất đai cần giữ lại để chuyển sang hình thức thuê đất, chuyển giao một phần diện tích đất về cho địa phương quản lý, giải quyết tình trạng thiếu đất sản xuất của người dân ở địa phương, giảm tình trạng tranh chấp, lấn, chiếm đất tại các nông, lâm trường.
121Tổng Công ty Chè Việt Nam. (Ảnh Người Lao động)
Tuy nhiên, trong công tác quản lý, sử dụng đất đai vẫn còn có những tồn tại, vi phạm, trong đó phải kể đến: UBND nhiều tỉnh, thành phố còn chậm triển khai việc thu hồi đất của các nông, lâm trường bàn giao về địa phương theo phương án Cổ phần hoá (CPH) đã được Thủ tướng phê duyệt: để tình trạng đất bỏ hoang, kéo dài gây thất thu tiền sử dụng đất.
Việc giao đất chồng lấn, tranh chấp đất đai diễn ra khá phổ biến, tình trạng lấn chiếm đất đai tại một số địa phương ngày càng phức tạp, có xu hướng gia tăng nhưng chậm được xử lý, nhất là tại các địa bàn có đồng bào dân tộc sinh sống.
Việc bố trí kinh phí đo đạc, cắm mốc, cấp Giấy CNQSD đất cho các nông lâm trường trước đây của các tỉnh, thành phố chưa được quan tâm, chậm triển khai dẫn đến tình trạng hồ sơ đất đai không đầy đủ, thiếu chính xác nên việc thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về đất đai, xử lý vi phạm gặp khó khăn.
Tại Tập đoàn, Tổng công ty vẫn còn tình trạng chấp hành không đúng quy định pháp luật trong quản lý, sử dụng đất đai có nguồn gốc từ nông, lâm trường: trong xử lý, sắp xếp lại nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước...
Chậm thực hiện nghĩa vụ tài chính
Một trong những sai phạm đáng chú ý mà Thanh tra Chính phủ chỉ ra tại thông báo kết luận này đó là việc lãng phí gần 100ha đất của Công ty CP chè Liên Sơn tại Tổng Công ty Chè Việt Nam.
Theo đó, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện Tổng công ty Chè còn để 497,53 ha đất bị lấn chiếm, tập trung tại tỉnh Phú Thọ (chiếm 98,5%) đến nay chưa được giải quyết dứt điểm.
Ngoài ra Tổng công ty Chè có 02 cơ sở nhà, đất chưa thực hiện đo đạc, xác định ranh giới (số 59 An Bình, Phường 6, Quận 5, TP Hồ Chí Minh và nhà đất tại số 225 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Quận 3, TP Hồ Chí Minh).
Ngoài việc để đất đai bị lấn chiếm, chưa thực hiện đo đạc, xác định mốc giới, Tổng công ty Chè còn chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước tại nhiều diện tích đất thuộc các tỉnh khác nhau. Cụ thể:
Diện tích đất nông nghiệp các đơn vị thuộc Tổng công ty được giao là 1.644,5 ha (Chi nhánh Công ty Chè Thái nguyên là 439,74 ha, Chi nhánh Công ty Chè Yên Bái là 452,04 ha, Công ty CP Chè Nghĩa Lộ là 469,94 ha, Công ty CP Chè Liên Sơn là 282,78 ha), đến thời điểm thanh tra chưa thực hiện ký hợp đồng thuê đất và nộp tiền thuế theo quy định từ 2005 đến 31/12/2017.
Đến thời điểm thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện Công ty Vinatea Yên Bái, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái chưa nộp tiền thuê đất từ năm 2005 - 2010 với diện tích 3,19 ha: Công ty CP chè Nghĩa Lộ, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái (Công ty con chiếm 51% VĐL) chưa nộp tiền thuê đất từ năm 2005 - 2015 với diện tích 2,90 ha.
Cơ sở nhà đất số 25D Cát Linh.
Qua thanh tra đã phát hiện tại Tổng công ty Chè có 6 đơn vị báo cáo không có hồ sơ về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính với ngân sách nhà nước (số 25D Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội: Khu đất 1.500 m2 tại Trần Khát Chân, phường Thanh Nhàn, quận Hai Bà Trưng TP. Hà Nội; số 126 Lạch Tray, quận Ngô Quyền, Hải Phòng…)
Tại tỉnh Sơn La, chi nhánh Công ty chè Mộc Châu quản lý tổng diện tích 6,90 ha có 3.84 ha là trụ sở làm việc của công ty, Nhà máy chế biến Chè..., còn lại 3,06 ha là đất nông nghiệp được đưa vào phương án CPH sử dụng làm sân thể thao, đường đi, sân vườn nhưng chưa được cấp Giấy CNQSD đất.
Đặc biệt nghiêm trọng khi Thanh tra Chính phủ phát hiện ra việc Tổng công ty Chè đã đã đưa 12 khu đất để góp vốn liên doanh, liên kết, cho thuê lại đất không đúng quy định; thoái vốn không thông qua đấu giá, vi phạm quy định.
Chưa dừng lại tại đó Tổng công ty Chè đã thế chấp tại cơ sở nhà đất tại Nhà máy chè Tức Tranh tại xã Tức Tranh, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên có diện tích 0,98 ha. Thế chấp tại Ngân hàng Nông nghiệp Thái Nguyên, quá hạn thanh toán Ngân hàng đã phát mại, hiện không còn lưu giữ hồ sơ.
Đặc biệt Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra việc lãng phí trong công tác sử dụng đất của UBND tỉnh Yên Bái và Công ty CP Chè Liên Sơn. Cụ thể UBND tỉnh Yên Bái có quyết định thu hồi đất nông nghiệp của Công ty CP Chè Liên Sơn nhưng đến nay Công ty chưa bàn giao và địa phương chưa tiếp nhận 87.53 ha, gây lãng phí đất đai.
Xử lý trách nhiệm
Thanh tra Chính phủ đã đề nghị Tổng công ty Chè Việt Nam chấn chỉnh, khắc phục, xử lý đối với những khuyết điểm, vi phạm nêu trên.
Cùng với đó rà soát đối với việc cho thuê đất, chuyển nhượng dự án,… theo thẩm quyền xử lý hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý, đảm bảo đúng quy định pháp luật.
Đồng thời khẩn trương phối hợp với cơ quan chức năng địa phương để hoàn tất việc rà soát, xác định ranh giới, cắm mốc giới, đo đạc, lập bản đồ địa chính, cấp giấy chứng nhận đối với gần 570 ha đất.
Cơ quan thanh tra cũng kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các cơ quan chức năng xử lý đối với những vi phạm của Tổng công ty Chè Việt Nam theo thẩm quyền; chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các đơn vị, cá nhân thuộc tổng công ty này có khuyết điểm, vi phạm.
Pháp luật Plus sẽ tiếp tục thông tin tới bạn đọc.
Hải Đăng - Pháp luật Plus