Nếu hỏi một trong những đặc trưng của mùa thu Hà Nội là gì, chắc nhiều người sẽ nhắc ngay đến hoa sữa. Loài hoa trắng nhỏ có mùi thơm nồng nàn chỉ nở khi những cơn gió mùa đã về, mang theo không khí se se lạnh.
Khi gió heo may về cũng là lúc hoa sữa tỏa hương sắc khắp phố phường Thủ đô. Những bông hoa sữa nhỏ màu trắng kết thành chùm vươn mình đón ánh nắng dịu nhẹ của trời thu, khi gặp cơn gió thoảng qua bay bay trong không gian rồi nhè nhẹ chạm mặt đất.
Những ngày này, đi trên những con phố ở Hà Nội như: Trần Duy Hưng, Nguyễn Chí Thanh, Kim Mã, Nguyễn Du… không khó để bắt gặp hình ảnh hoa sữa bung nở trắng xóa, hương hoa tỏa ra nồng nàn khắp nơi.
Hoa sữa, với từng chùm hoa trắng muốt nhỏ xinh tạo cho chúng ta một cảm giác dịu dàng đến lạ. Hà Nội có nhiều loài hoa đẹp như cúc họa mi, phượng đỏ, bằng lăng tím... nhưng chúng lại không có hương thơm ngây ngất, nồng nàn.
Riêng hoa sữa, tuy vẻ ngoài không quá nổi bật, nhưng hương thơm lại rất đặc trưng. Một con đường chỉ cần đôi ba cây hoa sữa lâu năm cũng đủ tỏa hương thơm ngát, ai vội ghé ngang cũng có thể nhận ra.
Nguyễn Triển (27 tuổi, trú tại quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) mê mẩn mỗi khi đến mùa hoa sữa. "Mình bị nghiện mùi hoa sữa. Càng đến gần càng thích", anh nói. Thậm chí anh Triển còn hái vài cành đặt trong phòng.
Theo một quy luật nhất định, càng về cuối vụ hoa sữa càng nở nhiều hơn, tỏa hương cũng đậm đà hơn đầu mùa. Loài hoa đặc biệt này cũng rất đặc trưng, càng về đêm lại càng tỏa ra hương thơm ngào ngạt.
Tất nhiên, mùi hoa sữa được nhiều người yêu nhưng cũng không ít người "ghét". Họ sợ cái mùi quá nồng nàn vào những ngày cuối vụ của hoa sữa, cái mùi hương mà khiến cho họ "mất ăn mất ngủ", "ngạt thở giữa đêm". Hoa sữa chỉ đẹp, chỉ thơm khi mùi hương ấy thoang thoảng trong đêm tối, đủ để khiến người ta lưu luyến. Còn nếu phải ngửi quá lâu, quá nhiều, mùi hoa sữa lại trở thành nỗi ám ảnh với những người có nguyên một dãy hoa sữa trước cửa nhà.
Mặc dù không có độc nhưng mùi hoa sữa nồng nặc có thể gây ra những vấn đề về sức khỏe, nhất là hệ hô hấp như viêm mũi dị ứng, hắt hơi, sổ mũi, đau đầu khó chịu và nếu hít quá nhiều sẽ gây choáng váng, chóng mặt, khó thở.
Tuy chưa có một nghiên cứu cụ thể nào về thành phần hoa sữa và tác động của nó tới sức khỏe nhưng dấu hiệu tác động của nó đều được ghi nhận khá rõ nét nếu một người đứng dưới gốc hoa sữa quá lâu.
Bạn Trần Ngọc Diệp (trú tại quận Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ: "Hoa sữa khiến em gợi nhớ về nhiều kỷ niệm khi đi dạo trên các con đường Hà Nội vào đầu mùa thu. Chỉ thoang thoảng mùi hoa sữa thì rất lãng mạn và thích thú nhưng khi ngửi lâu hay lúc hoa nở rộ thì mùi lại rất khó chịu".
Hai tháng sang nhà bạn ở vì dịch, Huyền Mai (27 tuổi, trú tại quận Hoàng Mai, Hà Nội) gần như bị sốc khi trở về phòng trọ. "Cây hoa sữa cách nhà khoảng 50m nhưng ngào ngạt mùi. Càng về khuya, hương hoa càng đậm", Mai nói. Về đến phòng, cô nhanh chóng bật điều hòa, xông tinh dầu để át mùi. Trời vào thu se lạnh, thi thoảng cô muốn mở cửa phòng cho thoáng nhưng vừa hé cửa lại ngửi thấy mùi, Mai vội đóng chặt.
Bị rối loạn tiền đình, mệt mỏi khi phải tăng ca và liên tục hít mùi hoa sữa mỗi tối tan làm khiến cô mệt mỏi. Nhiều ngày bị mất ngủ, cảm giác đau đầu, choáng váng, buồn nôn gia tăng buộc Mai tìm chỗ trọ mới.
Mùi hoa sữa gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống của không ít người dân thủ đô. Trong một khảo sát trên VnExpress tháng 12/2017, 66% cho biết họ khó chịu khi phải đi trên những tuyến phố trồng toàn hoa sữa. Cuối năm 2018, tại cuộc tiếp xúc cử tri quận Tây Hồ, người dân đã kiến nghị chính quyền thành phố di dời hàng cây hoa sữa trên phố Trích Sài, phường Bưởi. Cuối tháng 6/2019, gần 100 cây trên tuyến phố này đã được chuyển sang khu vực bãi rác Nam Sơn (huyện Sóc Sơn, Hà Nội).
Hoa sữa tên khoa học là Alstonia scholaris L. R. Br. thuộc chi Hoa Sữa, họ Trúc đào (Apocynaceae). Nó cũng có nhiều tên gọi khác nhau như cây bảng đen, cây pho mát trắng, thậm chí là cây của ác quỷ (Devil's Tree). Có lẽ tên gọi không mấy hay ho đó đến từ chính mùi hương quá nồng nàn, khó phai của hoa sữa.
Ngoài Việt Nam, loài cây này được trồng nhiều khu vực nhiệt đới, nhất là Ấn Độ, Thái Lan, Đài Loan, Australia... Tại nhiều nơi, cây có thể cao tới 40m và có đường kính khổng lồ.
Giống như ở Việt Nam, hoa sữa trên thế giới cũng thường nở vào khoảng đầu tháng 10 đến đầu tháng 12 dương lịch.
Ở Ấn Độ, hoa sữa cũng được đón nhận bằng nhiều niềm yêu thích, người ta cho rằng con người dù bận rộn cũng phải dừng lại để thưởng thức. Tại đây, hoa sữa được trồng nhiều trong các công viên, khu vui chơi với mật độ vừa phải để tạo không khí thoải mái cho người dân. Trong khi đó tại Đài Loan, mùi hương mạnh đặc trưng của hoa sữa lại khiến nó gặp phản ứng tiêu cực từ người dân. |
Phạm Mạnh - TTTĐ