Theo báo cáo sáng 8/10 của UBND tỉnh Hà Giang, danh thắng đèo Mã Pì Lèng được Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch xếp hạng danh thắng cấp quốc gia năm 2009.
Sau đó được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nằm trong các quy hoạch gồm: Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Công viên Địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn giai đoạn 2012 - 2020 và tầm nhìn 2030.
Công trình xay dựng trái phép tại đèo Mã Pì Lèng bị dư luận lên án trong thời gian qua.
Đồng thời, quy hoạch xây dựng Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn, tỉnh Hà Giang, đến năm 2030; Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Khu du lịch quốc gia Cao nguyên đá Đồng Văn, tỉnh Hà Giang đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030.
Năm 2017, UBND tỉnh Hà Giang ban hành quyết định về quy định quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh đã được nhà nước xếp hạng trên địa bàn tỉnh Hà Giang.
Để đảm bảo về công tác quản lý di sản văn hóa, UBND tỉnh đã giao cho các huyện, thành phố chịu trách nhiệm bảo đảm nguồn lực để quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích đã được xếp hạng trên địa bàn.
Sở Văn hóa, thể thao và Du lịch có trách nhiệm tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với các hoạt động quản lý, bảo tồn, tu bổ và phát huy giá trị di tích.
Thực tế cho thấy, danh thắng đèo Mã Pì Lèng đã được khách du lịch đánh giá là điểm đến hấp dẫn của tỉnh Hà Giang. Địa điểm này có phong cảnh đẹp nên thơ. Mặt khác, cung đường đèo này chưa có điểm dừng chân ngắm toàn cảnh hẻm vực Tu Sản, Mã Pì Lèng.
Về việc này, Giáo sư Guy Martini, Tổng thư ký Ban điều phối Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu UNESCO (tháng 2 năm 2018) đã có báo cáo có nội dung, kiến nghị tỉnh Hà Giang xây dựng điểm dừng chân phục vụ du khách tại khu vực Mã Pì Lèng, nơi đó chính là điểm dừng chân nói trên.
Do đó, UBND tỉnh Hà Giang đã tổ chức hai đoàn đi kiểm tra và có văn bản số 55/TB-UBND, ngày 14/3/2018 và văn bản số 141/TB-UBND, ngày 8/6/2018 chỉ đạo, giao cho huyện Mèo Vạc triển khai thực hiện xây dựng điểm dừng chân.
Yêu cầu hoàn thành trước tháng 7/2018 để phục vụ cho kỳ tái đánh giá Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn lần thứ hai năm 2018 (vào tháng 9 / 2018).
Sau khi có thông tin phản ánh về công trình nhà nghỉ xây dựng tại khu vực Mã Pì Lèng, UBND tỉnh Hà Giang xác định:
Về vị trí xây dựng điểm dừng chân này thực tế đã nằm ngoài khu vực bảo vệ I và II của danh lam thắng cảnh Mã Pì Lèng.
Song theo Điều 36, Luật Di sản văn hóa và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa năm 2009 thì công trình này có nguy cơ ảnh hưởng đến cảnh quan thiên nhiên và môi trường - sinh thái của danh thắng Mã Pì Lèng. Do đó cần có ý kiến thẩm định bằng văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Công trình nhà nghỉ, nhà hàng Panorama cũng chưa có cơ quan nhà nước có thẩm quyền nào cho phép đầu tư và cấp phép xây dựng.
UBND tỉnh Hà Giang đã chỉ đạo các cơ quan có trách nhiệm của tỉnh tổ chức kiểm tra công trình, yêu cầu báo cáo UBND tỉnh trước ngày 9/10/2019.
Quan điểm và phương hướng giải quyết của địa phương là không bao che sai phạm và kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân liên quan. Đồng thời phải khắc phục những sai phạm trong xây dựng công trình theo đúng các quy định của Pháp luật.
Tỉnh Hà Giang cũng báo cáo xin ý kiến của Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch ,mời các chuyên gia giúp đánh giá làm cơ sở để xử lý các vi phạm theo quy định tránh ảnh hưởng đến cảnh quan, môi trường.