TAND cấp cao tại Đà Nẵng trả hồ sơ vụ cán bộ Cục thuế tỉnh Bình Định nhận hối lộ

Nghi vấn vụ việc có sự chuẩn bị trước

Ngày 26/11, TAND cấp cao tại Đà Nẵng mở phiên tòa phúc thẩm và tuyên hủy toàn bộ bản án sơ thẩm vụ cựu Trưởng phòng Thanh tra thuế - Cục Thuế tỉnh Bình Định Hồ Minh Khiêm (54 tuổi, ở TP Quy Nhơn) nhận hối lộ.

Trước đó, ngày 3/8/2018, tại phiên xét xử sơ thẩm lần thứ 3, TAND tỉnh Bình Định đã tuyên phạt bị cáo Khiêm mức án 8 năm tù giam về tội nhận hối lộ. Đồng thời, buộc bị cáo Khiêm trả lại cho ông Đỗ Nguyễn Duy Minh (đại diện Công ty CP xây dựng An Nghĩa, trụ sở tại 107, đường Huỳnh Thúc Kháng, TP Quy Nhơn) - người bị hại, 130 triệu đồng.

Tuy nhiên, sau đó bị cáo Khiêm đã kháng cáo và kêu oan. Tại các phiên tòa, cựu Trưởng phòng Thanh tra thuế Bình Định đều không nhận tội và cho rằng ông bị doanh nghiệp “gài bẫy”.

Tại phiên tòa phúc thẩm, Hội đồng xét xử (HĐXX) đã chỉ ra những tình tiết mâu thuẫn và chưa làm rõ trong vụ án này. Trong hồ sơ vụ án, HĐXX cho rằng, không có biên bản nào thể hiện việc niêm phong 2 gói màu đen, màu nâu; không có biên bản thể hiện sự kiểm đếm, kiểm định tiền thật hay giả. Ngay đến túi xách ông Khiêm khi bị bắt quả tang, cơ quan điều tra cũng không lập biên bản niêm phong.

Cụ thể, ngay sau khi ông Minh đưa cho Khiêm 2 bịch ni lông thì bị Công an kinh tế tỉnh Bình Định ập vào chụp hình 2 bịch ni lông và bắt giữ ông Khiêm rồi đưa về trụ sở Công an chứ không có biên bản nào lập thể hiện tại hiện trường nơi bắt quả tang ông Khiêm. Đối với biên bản bắt người nhận hối lộ, về hình thức thể hiện thì có mặt đầy đủ các cán bộ Công an, người làm chứng và người có liên quan đến sự việc nhưng về phần chữ kí thì chỉ có 1 người là ông Đỗ Đức Phương - người lập biên bản. Như vậy, biên bản này chưa đảm bảo chặt chẽ về mặt thủ tục.

Ngoài ra, biên bản thể hiện ngày và giờ tại quán cà phê bị bắt quả tang nhưng hình thức thì được đánh máy tính và in ra thì không đúng, làm cho người bị bắt nghi ngờ và cho rằng, vụ việc này có sự chuẩn bị trước.

Trong biên bản còn mâu thuẫn rằng, ông Bùi Đăng Khoa là người chứng kiến nhưng tại phần kí xác nhận là người làm chứng. Do đó không thế xác định được ông Khoa người chứng kiến tổ công tác cán bộ phòng cảnh sát kinh tế bắt quả tang Khiêm về hành vi nhận lối lộ hay chỉ là người làm chứng việc công an lập biên bản bắt giữ.

Xem xét trách nhiệm hình sự đối với doanh nghiệp đưa hối lộ

Hồ sơ vụ án thể hiện, việc ông Minh đưa hối lộ cho Khiêm là vi phạm pháp luật nhưng muốn được bỏ qua, không phải nộp phạt số tiền lớn nên vẫn đưa tiền cho Khiêm. Tại điều 364 Bộ Luật hình sự năm 2015 về tội hối lộ “Người nào trực tiếp hay qua trung gian đã đưa hoặc sẽ đưa cho người có chức vụ, quyền hạn hoặc người khác hoặc tổ chức khác bất kỳ lợi ích nào sau đây để người có chức vụ, quyền hạn làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ, thì bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm”.

Ngoài ra, theo khoảng 7, Điều 164, “Người môi giới hối lộ mà chủ động khai báo trước khi bị phát giác, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự”. Như vậy, pháp luật chỉ quy định người ép buộc đã đưa hối lộ nhưng chủ động khai báo trước khi bị phát giác thì được coi là không có tội.

Trong vụ án này, ông Minh có đơn tố cáo từ ngày 28/9/2017 gửi Ban nội chính tỉnh ủy về hành vi đòi hối lộ của Khiêm và ngày 29/9/2017, Ban nội chính Tỉnh ủy bàn giao đơn tố cáo này cho Công an tỉnh Bình Định. Tuy nhiên Công an tỉnh Bình Đinh chưa có biện pháp kiểm tra xác minh đơn tố cáo này để kịp thời ngăn chặn thì ông Minh đã chủ động đưa tiền cho Khiêm và bị bắt quả tang. Do đó, ông Minh không thuộc trường hợp chủ động khai báo trước khi bị phát giác. Vì vậy, để giải quyết vụ án đúng pháp luật, không bỏ lọt tội phạm cần xem xét hình sự đối với ông Đỗ Duy Minh về hành vi hối lộ.

Cho rằng khi được Khiêm thông báo công ty có sai phạm, yêu cầu chi tiền để được giảm mức phạt thì ông Minh là người chỉ đạo cho ông Thanh (nhân viên công ty An Nghĩa) thỏa thuận với Khiêm giảm mức chi tiền hối lộ. Còn bà Chi (nhân viên công ty An Nghĩa) thì cho rằng chính bà Chi là người chỉ đạo ông Thanh nói với Khiêm về việc này. Vì vậy cần xác định rõ ai là người chỉ đạo ông Thanh thỏa thuận với Khiêm về số tiền hối lộ, nội dung thỏa thuận như thế nào, từ đó xem xét trách nhiệm hình sự với bà Chi và ông Thanh với vai trò đồng phạm về hành vi đưa hối lộ.

Như vậy, HĐXX nhận định trong vụ án này, khi bắt giữ ông Khiêm về hành vi nhận hối lộ, số tiền đưa và nhận hối lộ là rất quan trọng để buộc tội người có hành vi phạm tội, tuy nhiên Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bình Định lại không làm đúng theo quy định của pháp luật.

Việc lập biên bản ghi nhận sự việc, và biên bản bắt người phạm tội quả tang không thực hiện đúng theo Bộ luật Tố tụng Hình sự. Do đó, chưa đủ căn cứ kết án ông Hồ Minh Khiêm phạm tội nhận hối lộ, nên quyết định hủy bản án sơ thẩm, trả hồ sơ để điều tra lại.

Theo cáo trạng, trong quá trình thanh tra thuế tại Công ty CP xây dựng An Nghĩa (TP Quy Nhơn), đoàn thanh tra do ông Khiêm làm trưởng đoàn phát hiện công ty này có một số sai phạm cần phải xử phạt hành chính. Ông Khiêm đã gặp gỡ trực tiếp lãnh đạo công ty yêu cầu đưa 130 triệu đồng để bỏ qua một số lỗi vi phạm.

Chiều 1/10/2017, tại một quán cà phê ở Quy Nhơn, khi một thành viên trong ban lãnh đạo Công ty CP xây dựng An Nghĩa đưa 2 bì ni lông màu đen và màu nâu (bên trong đựng 130 triệu đồng) cho ông Khiêm để bỏ vào túi xách thì bị lực lượng chức năng phát hiện, bắt quả tang.