Nhiều sai lệch, bất hợp lý trong hồ sơ vụ án cần làm rõ!
Vụ án thất thoát tiền bồi thường, hỗ trợ tại Dự án Khu Dân cư làng Chài (Gọi tắt là Dự án Làng Chài) phường Điện Dương, Điện Bàn, Quảng Nam đã được Công an tỉnh Quảng Nam khởi tố vào tháng 3/2019, bắt giữ 3 cán bộ liên quan và có kết luận điều tra vào 24/3/2020.
Đến tháng 4/2020, Cơ quan CSĐT tiếp tục khởi tố thêm 3 cán bộ khác gồm: ông Đinh Hùng Liên, Chủ tịch UBND phường Điện Dương về hành vi “Vi phạm quy định về bồi thường, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất”; ông Lê Văn Cảm (53 tuổi), Trưởng phòng TN-MT Thị xã Điện Bàn và Lê Thương (62 tuổi), nguyên Giám đốc Trung tâm Phát triển Quỹ đất Thị xã Điện Bàn bị khởi tố về hành vi “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Hiện trường dự án Khu dân cư Làng Chài, phường Điện Dương, Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam.
Bản kết luận điều tra số 45/PC03 cho rằng bị can Liên đã ký hai hợp đồng cho thuê đất số 51b và 52b dù đã có thông báo thu hồi đất và ký xác nhận kiểm kê hai trại tôm xây mới để làm cơ sở bồi thường, gây thiệt hại cho nhà nước số tiền 1,063 tỷ đồng.
Điều đáng nói là trong kết luận điều tra có nhiều điểm kết luận sai thực tế, nhiều nội dung chưa được làm rõ, các hành vi được suy đoán theo hướng có tội mà không làm rõ những chứng cứ, các lời khai mâu thuẫn của sự việc.
Cụ thể, tại bản kết luận điều tra bổ sung số:161/BKLĐTBS-CSKT ngày 23/11/2020 ở trang 3 dòng 13,14 có nêu ( ngoại trừ bị can Liên và ông Lê Văn Bốn - không làm việc được vì không có mặt địa phương, đi đâu, làm gì không rõ).
Điều này được ông Liên chứng minh bằng nhiều tình tiết và văn bản xác định của địa phương là luôn có mặt tại địa phương và đã hợp tác tốt với Cơ quan CSĐT và cá nhân điều tra viên Trương Thanh Hải để cung cấp chứng cứ liên quan đến vụ án.
Nhìn nhận sự việc dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Mạnh Linh, Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh phân tích: “Việc cơ quan điều tra quy kết ông Liên sai phạm trong việc ký kết hai hợp đồng cho thuê trại tôm đối với ông Văn Đức Thắng và ông Lê Thanh Sáu với số 51b/HĐ-KT ký ngày 20/12/2015 và Hợp cho thuê mặt bằng số 52b/HĐ-KT ký ngày 21/12/2015 cũng thể hiện thiếu cơ sở về mặt cơ sở pháp lý, thực tế khách quan.
Hai hợp đồng này được ký sau khi có biên bản kiểm tra thực tế hiện trường trại tôm thể hiện ngày 09/12/2015 và đều thể hiện rõ nội dung trong trường hợp nhà nước thu hồi đất thì bên thuê phải tự tháo dỡ, không được hưởng bồi thường.
Như vậy, theo hai hợp đồng này, Trung tâm phát triển quỹ đất không thể căn cứ để bồi thường cho người dân. Việc Trung tâm phát triển quỹ đất cố tình căn cứ vào hai hợp đồng này để bồi thường là lỗi của Trung tâm phát triển quỹ đất.
Một điểm bất hợp lý trong căn cứ để xác định hành vi vi phạm mà cơ quan điều tra bỏ qua là hiện trạng hai trại tôm 04 và 20 được xây dựng vào năm nào, thuộc diện bồi thường như thế nào.
Trong biên bản kết luận điều tra bổ sung, thì Cơ quan CSĐT xác định trại tôm mã số 04 được xây dựng vào năm 2012 và mã số 20 được xây dựng năm 2015 trước thời điểm có thông báo thu hồi đất số 538/TB-UBND ngày 29/10/2015 căn cứ vào tinh thần nội dung cuộc họp ngày 03/11/2015 về triển khai thông báo thu hồi đất thực hiện dự án thì 2 trại tôm này đủ điều kiện được xem xét bồi thường để thu hồi đất và 2 trại tôm mã 04 và mã 20 hoàn toàn không liên quan đến 2 hợp đồng 51b và 52b bởi vì 2 hợp đồng này ký cho ông Văn Đức Thắng và ông Lê Thanh Sáu sau khi có biên bản khảo sát thực tế hiện trường trại tôm ngày đề ngày 09/12/2015.
Từ mẫu thuẫn này cho thấy việc suy luận ông Liên ký 2 hợp đồng 51b và 52b dẫn đến việc phát sinh xây dựng hai trại tôm mới dẫn đến Trung tâm phát triển quỹ đất bồi thường thêm là thiếu căn cứ, suy đoán theo hướng buộc tội của Cơ quan điều tra với ông Liên”.
Cơ quan điều tra thừa nhận các nội dung khiếu nại đều đúng!
Trước các nội dung bất hợp lý, sai thực tế của kết luận điều tra, ông Đinh Hùng Liên đã khiếu nại đến cơ quan điều tra về nội dung kết luận điều tra và vi phạm về hành vi tố tụng của điều tra viên Trương Thanh Hải. Ngày 17/12/2020, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Nam đã có quyết định giải quyết khiếu nại số 06/QĐ-CQCSĐT với nội dung trên cơ sở nghiên cứu hồ sơ, tài liệu liên quan đến việc khiếu nại và qua xác minh đã thừa nhận các toàn bộ khiếu nại của ông Liên là đúng.
Cụ thể, việc ông Liên khiếu nại điều tra viên Trương Thanh Hải không khách quan khi kết luận nội dung cho rằng ông Liên không làm việc được do không có mặt tại địa phương, đi đâu làm gì không rõ.
Trong khi trên thực tế, ông Liên vẫn ở địa phương và cơ quan điều tra vẫn làm việc được với ông Liên.
Mặt khác, cơ quan điều tra cũng thừa nhận việc điều tra viên Trương Thanh Hải liên lạc với đối tượng điều tra quay lại trụ sở để tự sửa nội dung biên bản đối chất giữa các bị can là sai quy định pháp luật.
Cơ quan điều tra cũng thừa nhận sai sót khi bản Kết luận điều tra số 45/PC03 được ký vào ngày 24/3/2020 nhưng biên bản đối chất lại được thực hiện ngày 25/3/2020 (sau một ngày) để làm căn cứ cho kết luận điều tra.
Quyết định giải quyết khiếu nại của Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Quảng Nam khẳng định khiếu nại của ông Liên là đúng.
Từ những sai sót trên, Cơ quan điều tra Công an tỉnh Quảng Nam đã chấp nhận toàn bộ đơn khiếu nại của ông Liên và yêu cầu Cơ quan cảnh sát điều tra PC03 Công an tỉnh Quảng Nam đính chính lại nội dung kết luận điều tra, yêu cầu thực hiện đối chất lại giữa các bị can.
Theo Luật sư Nguyễn Mạnh Linh, Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh, người nhận tham gia quá trình tố tụng cho bị can Đinh Hùng Liên, không chỉ có sai phạm về tố tụng của điều tra viên Trương Thanh Hải và của Bản kết luận mà Cơ quan điều tra đã thừa nhận.
Điểm đáng nói là, nhiều nội dung tại hai bản Kết luận điều tra thiếu nhiều căn cứ pháp lý, quy kết suy đoán theo hướng có tội, áp dụng sai văn bản pháp luật một các nghiêm trọng và trách nhiệm cụ thể của bị can Đinh Hùng Liên không được làm rõ theo căn cứ pháp lý, chức năng, nhiệm vụ dẫn đến áp dụng sai tội danh đối với bị can.
Trước các sai sót, vi phạm tố tụng trong kết luận điều tra, nhưng cơ quan điều tra công an tỉnh Quảng Nam lại không có văn bản yêu cầu Viện Kiểm sát ra quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung và giải quyết triệt để các vấn đề còn vường mắc và còn chưa sáng tỏ để tránh gây oan sai không đáng có cho bị cáo Đinh Hùng Liên.
Bản kết luận điều tra lần 1 và kết luận điều tra bổ sung vụ án hình sự đề nghị truy tố đối với cá nhân ông Đinh Hùng Liên về hành vi “Vi phạm các quy định về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất” tại khoản 3, điều 230, BLHS năm 2015 là hoàn toàn không có căn cứ, trái với với Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản pháp luật hướng dẫn thi hành luật đất đai.
Theo Điều 230, tội danh này thể hiện các yếu tố cấu thành phạm tội là người có chức vụ, nhận thức rõ hậu quả, việc làm sai trái, cố ý, có động cơ, mục đích vụ lợi trong bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất.
Dù thực tế sự việc và cả trong hai bản kết luận điều tra đều cho thấy, ông Liên không hề cố ý hay nhận thức rõ việc ký biên bản kiểm kê là hành vi phạm tội, không có động cơ, mục đích vụ lợi cá nhân, không tham gia sản xuất kinh doanh hay chia lợi ích từ số tiền bồi thường, hỗ trợ bị thất thoát... Cơ quan điều tra cũng không chứng minh được ông Liên vụ lợi hay thông đồng với các cá nhân khác để chiếm dụng số tiền hồ trợ bồi thường.
Việc sử dụng sử dụng phương pháp suy đoán để cho rằng 02 hợp đồng 51b và 52b do ông Liên ký nhằm hợp thức hóa cho 02 trại tôm mã số 04 và mã số 20 nhận đền bù là suy đoán hoàn toàn không có căn cứ, không đúng pháp luật.
Mặt khác, Cơ quan điều tra đã không căn cứ vào xác định rõ vai trò, trách nhiệm và thẩm quyền của UBND phường Điện Dương và của Chủ tịch UBND phường trong công tác đền bù theo quy định của pháp luật hiện hành để xác định hành vi phạm tội của các cá nhân, dẫn đến việc quy kết sai lệch.
Theo Luật đất đai 2013, chủ tịch UBND cấp xã không được biết và quyền tham gia vào quá trình lập hồ sơ, áp giá đền bù của Trung tâm phát triển quỹ đất.
Trong khi đó, theo Điều 2, Quyết định số 1648/QĐ-UBND ngày 15/6/2016 của UBND Thị Xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam ban hành để triển khai dự án xác định rõ UBND phường Điện Dương chỉ có trách nhiệm “Tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành chủ trương, chính sách bồi thường, hỗ trợ GPMB của nhà nước, tạo điều kiện bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư để triển khai thực hiện dự án”.
Việc áp dụng bồi thường, hỗ trợ sai cho 02 trại tôm mã 04 và mã 20 là lỗi của người được Trung tâm quỹ đất Thị xã Điện Bàn làm hồ sơ đền bù sai.
Những cá nhân thuộc Trung tâm Quỹ đất có trách nhiệm “Tập hợp đầy đủ hồ sơ pháp lý có liên quan, kiểm tra xác định khối lượng thực tế phải bồi thường, hỗ trợ và tiến hành chi trả bồi thường hỗ trợ theo quy định; Tiếp nhận GCNQSDĐ của các hộ dân có đất bị thu hồi khi chi trả tiền bồi thường chuyển cho Chi nhánh văn phòng đăng ký Đất đai Điện Bàn khi làm thủ tục thu hồi hoặc chỉnh lý theo quy định; Quyết toán kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng theo quy định”.
Cá nhân ông Liên là Chủ tịch UBND phường không liên quan đến trách nhiệm lập hồ sơ đền bù hỗ trợ bị sai cho 02 hộ dân nuôi tôm có mã 04 và 20.
Báo Pháp luật Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin.
Quốc Bảo - Pháp luật Plus