Luật Viên chức sửa đổi: Những trường hợp không bị xử lý hoặc miễn, giảm trách nhiệm từ 1/7/2026
Kinhte&Xahoi
Từ ngày 1/7/2026, Luật Viên chức (sửa đổi) chính thức có hiệu lực với nhiều thay đổi quan trọng trong cơ chế xử lý trách nhiệm đối với viên chức. Lần đầu tiên, luật quy định rõ các trường hợp viên chức không bị xử lý kỷ luật hoặc được xem xét giảm trách nhiệm.
Tại Kỳ họp thứ 10 vừa qua, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Viên chức (sửa đổi) qua đó tạo hành lang pháp lý bảo vệ công chức, viên chức đang làm việc trong các cơ quan, tổ chức. Đặc biệt, đây cũng là lần đầu tiên, luật đã đưa ra những quy định rõ với trường hợp viên chức được xem xét loại trừ, miễn, giảm trách nhiệm.
Luật Viên chức (sửa đổi) có một số thay đổi để bảo vệ quyền lợi của người lao động trong cơ quan, tổ chức Nhà nước (Ảnh Lao động)
Theo Luật Viên chức (sửa đổi), viên chức có thể được xem xét loại trừ, miễn hoặc giảm trách nhiệm nếu thuộc một trong bốn trường hợp sau:
Thứ nhất, làm đúng quy trình nhưng vẫn phát sinh thiệt hại. Viên chức đã thực hiện đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định, không có động cơ vụ lợi nhưng kết quả thực hiện nhiệm vụ gây thiệt hại do yếu tố khách quan thì mặc nhiên không bị xử lý kỷ luật.
Thứ hai, thiệt hại do sự kiện bất khả kháng. Những trường hợp phát sinh thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh, sự cố khách quan hoặc các sự kiện bất khả kháng khác theo quy định của pháp luật được xem xét loại trừ trách nhiệm.
Thứ ba, thực hiện đổi mới, sáng tạo được cấp có thẩm quyền cho phép. Viên chức triển khai các đề xuất đổi mới, sáng tạo đã được phê duyệt, được xác định là đúng chủ trương, có động cơ trong sáng và nhằm phục vụ lợi ích chung thì không bị xem xét trách nhiệm nếu phát sinh rủi ro.
Thứ tư, các trường hợp đặc biệt khác. Ngoài các tình huống nêu trên, luật cho phép xem xét miễn, giảm trách nhiệm đối với những trường hợp khác theo quy định của pháp luật hoặc quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
Những thay đổi mới về quy định sẽ bảo vệ quyền lợi cũng như cho thấy sự nghiêm minh của pháp luật và “không có vùng cấm" (Ảnh Chính phủ)
Luật Viên chức (sửa đổi) đồng thời khẳng định rõ trường hợp viên chức vi phạm pháp luật vẫn bị xử lý nghiêm. Tùy mức độ vi phạm, các hình thức kỷ luật bao gồm khiển trách, cảnh cáo, cách chức (đối với viên chức quản lý) hoặc buộc thôi việc. Một số trường hợp còn bị hạn chế hoạt động nghề nghiệp.
Viên chức bị Tòa án tuyên phạt tù không được hưởng án treo hoặc bị kết án về tội tham nhũng sẽ đương nhiên bị buộc thôi việc kể từ ngày bản án có hiệu lực. Viên chức quản lý bị kết án cũng không tiếp tục được giữ chức vụ đã được bổ nhiệm.
Luật mới quy định thời hiệu xử lý kỷ luật là 5 năm đối với hành vi ở mức khiển trách và 10 năm đối với các hành vi vi phạm khác, tính từ thời điểm xảy ra vi phạm.
Tuy nhiên, thời hiệu này không áp dụng đối với các viên chức có hành vi đặc biệt nghiêm trọng như vi phạm đến mức phải khai trừ Đảng; xâm hại lợi ích quốc gia trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đối ngoại; vi phạm quy định về bảo vệ chính trị nội bộ; hoặc sử dụng văn bằng, chứng chỉ, giấy tờ giả, không hợp pháp.
Thời hạn xử lý kỷ luật viên chức tối đa 90 ngày, trường hợp vụ việc phức tạp có thể kéo dài nhưng không quá 150 ngày. Thời gian điều tra, truy tố, xét xử hình sự không được tính vào thời hiệu xử lý kỷ luật. Những thay đổi mới về quy định sẽ bảo vệ quyền lợi cũng như cho thấy sự nghiêm minh của pháp luật và “không có vùng cấm" đối với bất cứ ai./.
nguonluc