Sống khổ bên bãi xỉ thải
Là một trong những người dân sinh sống lâu năm ngay cạnh bãi tập kết than của Công ty TNHH MTV 45 (Công ty 45), bà Nguyễn Thị Hạnh ở tổ dân phố Đồng Rì, thị trấn Tây Yên Tử, huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang cho biết, khoảng 10 năm trở lại đây - kể từ ngày Công ty 45 bắt đầu hoạt động khai thác than đã khiến cuộc sống của gia đình bà bị đảo lộn vì ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước và ô nhiễm tiếng ồn.
"Đầu tiên là bụi, ngày nào chúng tôi cũng phải đóng cửa kín mít, mở hé một chút là bụi vào đầy nhà. Có những ngày gió lớn dù đóng cửa kín nhưng vẫn phải lau nhà 2 - 3 lần. Đấy là chưa kể trời mưa, nước than chảy ra đường đen xì, chúng tôi cũng là người phải dọn. Bao nhiêu năm Công ty 45 hoạt động là từng ấy năm người dân nơi đây sống khổ" - bà Hạnh thông tin.
Người dân tổ dân phố Đồng Rì, thị trấn Tây Yên Tử, huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang khốn khổ bên bãi xỉ thải của công ty 45
Ngoài ô nhiễm không khí vì bụi, gia đình bà Nguyễn Thị Hạnh và các hộ dân lân cận còn phải chịu cảnh ồn ào khi máy móc và những chiếc xe chở than hoạt động hết công suất. Nghiêm trọng hơn nữa là vấn đề sức khỏe của những đứa trẻ, nhiều cháu bị ho, xoang mũi.
“Bức xúc về tình trạng ô nhiễm không khí do việc khai thác, chế biến than của Công ty 45, người dân tổ dân phố Đồng Rì chúng tôi đã nhiều lần gửi đơn kiến nghị tới chính quyền địa phương. Thế nhưng, đến nay tình trạng này vẫn chưa được khắc phục hoặc xử lý kiểu đối phó” - Bà Đặng Thị Thuý bức xúc cho biết.
Người dân tổ dân phố Đồng Rì chỉ rõ việc ô nhiễm không khí vì bụi than
Dù đã đóng kín cửa nhưng bụi than len lỏi bám khắp căn nhà của người dân
Đỉnh điểm của sự bất lực là khi cứ mỗi khi trời mưa lớn, ngôi nhà, con suối của người dân thị trấn Tây Yên Tử lại phải hứng chịu những dòng nước đen kịt chảy xuống từ bãi tập kết, chế biến khai thác than và bãi thải khổng lồ của Công ty 45.
Theo ghi nhận thực tế của phóng viên Báo Điện tử VOV, trong nhiều ngày qua tại bãi tập kết than chế biến khai thác của Công ty TNHH MTV 45 - Chi nhánh Tổng Công ty Đông Bắc nằm ngay sát khu vực các hộ dân sinh sống, bên trong là bãi tập thải được chất cao như núi. Bãi thải lộ thiên không hề được che phủ nên thường xuyên có tình trạng bụi mịn bay mịt mù mỗi khi có gió lớn. Dưới chân bãi thải thì không được be bịt, không có tường bao nên mỗi khi có mưa thì than xỉ lại chảy như dòng lũ quét xuống đường, xuống suối, xuống nhà dân.
Đặc biệt, phía bên trong là "đại công trường" máy xúc, máy xay, xe ô tô tải trọng lớn ra vào nhộn nhịp. Trong quá trình di chuyển, thường xuyên làm rơi vãi vật liệu do không được phủ kín bạt, chở cao ngất ngưởng, vượt thành thùng khiến hơn chục hộ dân sinh sống lân cận bị ảnh hưởng sức khỏe.
Nhiều đoàn xe có trọng tải lớn chở than tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông
Mặt đường liên xã bằng bê tông nhiều chỗ bị lún nứt do xe quá tải chở than, xỉ từ mỏ và bãi thải của Công ty 45
Điều đặc biệt đáng nói khi trong quá trình xác minh thông tin người dân phản ánh tại hiện trường thì xuất hiện nhiều người đàn ông tự xưng là người của Công ty TNHH MTV 45 đến ngăn cản phóng viên tác nghiệp và có những hành động, lời nói đe dọa phóng viên. Trong nhóm người đó có sự góp mặt của ông Trần Xuân Ngà, Phó Trưởng phòng Công tác chính trị, Công ty TNHH MTV 45.
Trước sự việc trên, ngày 13/6/2024, Chủ tịch UBND huyện Sơn Động đã ra công văn mời những hộ dân khu vực tổ dân phố Đồng Rì chịu ảnh hưởng trực tiếp ô nhiễm môi trường do hoạt động khai thác than của Công ty TNHH MTV 45 đến đối thoại.
Một số người tự xưng là "Bảo vệ Công ty TNHH MTV 45" xông vào tận nhà dân để cản trở phóng viên tác nghiệp và đe dọa phóng viên Báo Điện tử VOV
Công ty 45 từng bị xử phạt vì gây ô nhiễm môi trường
Như Báo Điện tử VOV đưa tin trước đó, năm 2023 UBND tỉnh Bắc Giang đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty 45 thuộc Tổng Công ty Đông Bắc, vì có hành vi xả nước thải ra môi trường vượt quy chuẩn kỹ thuật về chất thải từ 10 lần.
Cụ thể, Công ty 45 đổ thải không đúng vị trí đã xác định trong thiết kế mỏ được phê duyệt mà chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận bằng văn bản. Tại thời điểm kiểm tra ngày 19/12/2022, Công ty 45 đã đổ đất, đá thải phía taluy âm, đổ tràn xuống suối Đồng Rì (huyện Sơn Động) tại vị trí trước cổng vào khu hầm lò mức +251 để làm đường lánh nạn cho ô tô. Đối với vi phạm này, Công ty 45 bị xử phạt 120 triệu đồng.
Công ty 45 thực hiện không đúng, không đầy đủ một trong các nội dung quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường theo quy định. Tại thời điểm kiểm tra ngày 19/12/2022, nước thải phát sinh trong quá trình phun sương dập bụi, vệ sinh xe tại mặt bằng +251 không được Công ty 45 thu gom và xử lý. Nước thải chảy tràn trên bề mặt đất, chảy ra ngoài đường và chảy xuống suối Đồng Rì. Với vi phạm này, Công ty 45 bị xử phạt 90 triệu đồng.
Tiếp đến, Công ty 45 xả nước thải có chứa các thông số môi trường thông thường vào môi trường vượt quy chuẩn kỹ thuật về chất thải từ 1,1 đến dưới 1,5 lần trong trường hợp thải lượng nước thải từ 2.000 m3/ngày đến dưới 2.500 m3/ngày.
Công ty 45 xả nước thải có chứa các thông số môi trường thông thường vào môi trường vượt quy chuẩn kỹ thuật về chất thải từ 10 lần trở lên trong trường hợp thải lượng nước thải từ 5 m3/ngày đến dưới 10 m3/ngày. Công ty 45 bị xử phạt 330 triệu đồng. Tổng số tiền phạt đối với 4 vi phạm trên của Công ty 45 là 860 triệu đồng.
Sau mỗi trận mưa, người dân Đồng Rì lại phải chịu cảnh ô nhiễm môi trường nghiêm trọng do nguồn nước chảy từ bãi thải
Việc Công ty 45 khai thác than phục vụ sản xuất điện cho Nhà máy Nhiệt điện Sơn Động, buôn bán cho Hoàng Ninh Group và các doanh nghiệp khác là cần thiết. Song không thể chỉ vì lợi ích vật chất mà đánh đổi lấy tiêu cực về môi trường nước- không khí- tiếng ồn và điều đáng lên án nhất là ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của người dân.
Tiến Dũng - Văn Giang/VOV.VN