Một số nhà ga đường sắt Cát Linh - Hà Đông đã chờ lâu, nhem nhuốc vì mưa nắng mà vẫn chưa thể vận hành.
Cụ thể, tại báo cáo mới gửi tới Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 đang diễn ra, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể trình bày khó khăn đối với dự án đường sắt đô thị Hà Nội Cát Linh - Hà Đông, một dự án đã gần chục lần lỡ tiến độ và đội vốn “khủng” gần 10.000 tỷ đồng.
Báo cáo gần nhất về dự án này là tại kỳ họp thứ 8, cuối năm 2019, Bộ trưởng Giao thông vận tải cho biết, dự kiến thực hiện công tác nghiệm thu, chuyển giao dự án vào ngày 31/12/2019. Tuy nhiên, do tiến độ tổng thầu đưa ra còn có nhiều nội dung chưa chi tiết nên theo đánh giá của Bộ Giao thông vận tải, mốc thời gian này là khó khả thi.
Cập nhật tình hình dự án sau nửa năm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể báo cáo, hiện nay, công tác xây dựng, lắp đặt thiết bị đã cơ bản hoàn thành, đang hoàn thiện hồ sơ, thủ tục pháp lý; vận hành thử toàn hệ thống và đánh giá an toàn hệ thống; khắc phục một số tồn tại để đảm bảo yêu cầu so với thiết kế làm cơ sở để tiến hành nghiệm thu dự án. Đồng thời Bộ Giao thông vận tải đang chỉ đạo xây dựng kế hoạch bàn giao đưa dự án vào khai thác trong thời gian sớm nhất khi có đủ điều kiện (hoàn thành chứng nhận an toàn hệ thống và được Hội đồng nghiệm thu nhà nước chấp thuận).
Đáng chú ý, Bộ trưởng đánh giá, dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do Covid-19 gây ra đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ của dự án. Đến nay, các nhân sự của Tổng thầu, Tư vấn giám sát, Tư vấn đánh giá an toàn hệ thống (Tư vấn ACT) vẫn chưa thể sang Việt Nam tiếp tục thực hiện dự án do khó khăn trong các thủ tục cấp visa, vận chuyển đưa đón nhân sự, cách ly phòng chống dịch bệnh.
Hiện tại, Bộ Giao thông vận tải đã có văn bản gửi Bộ Y tế, Bộ Công an, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội để báo cáo tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhân sự Trung Quốc sang Việt Nam tiếp tục thực hiện dự án, đảm bảo tuyệt đối an toàn, tránh lây lan dịch bệnh, sớm hoàn thành đưa dự án vào vận hành khai thác.
Cũng do Bộ Giao thông vận tải làm chủ đầu tư chậm tiến độ còn có Dự án đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1 Yên Viên - Ngọc Hồi. Hiện Bộ Giao thông vận tải đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ sớm cho chủ trương triển khai dự án giai đoạn I và thực hiện công tác điều chỉnh giai đoạn IIA, báo cáo của Bộ trưởng nêu.
Về dự án đường sắt đô thị TPHCM (do UBND TPHCM làm chủ đầu tư), Bộ trưởng cho biết, tuyến Bến Thành - Suối Tiên sản lượng đạt 73%; tuyến Bến Thành - Tham Lương đã hoàn thành gói CP1 - xây dựng toà nhà văn phòng, khu Depot, các gói thầu khác đang triển khai công tác lựa chọn nhà thầu.
Dự án đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 3 Nhổn - Ga Hà Nội (UBND TP.Hà Nội làm chủ đầu tư), đến thời điểm hiện tại, tiến độ đạt khoảng 71,5% (đoạn trên cao) và dự kiến kéo dài đến cuối năm 2022.
Ngoài các dự án trên, đường bộ cũng có dự án chậm tiến độ là cao tốc Bến Lức - Long Thành với sản lượng đạt khoảng 78,19% (chậm 17,20%). Tiến độ thực hiện chậm gồm các gói thầu đoạn sử dụng vốn ADB phía Tây và đoạn sử dụng vốn JICA yêu cầu hoàn thành trước Quý II/2019; các gói thầu sử dụng vốn ADB đoạn phía Tây yêu cầu hoàn thành trước 31/12/2020. Nguyên nhân các gói thầu vốn ADB chậm do bị dừng giải ngân vốn nước ngoài và vốn đối ứng (vốn nước ngoài bị dừng do các thủ tục đầu tư như Hiệp định vay và thời gian thực hiện dự án chưa được điều chỉnh do hiện nay chưa xác định được cơ quan chủ quản/cấp quyết định đầu tư; vốn đối ứng bị dừng do Nghị định số 79 năm 2010 của Chính phủ quy định, dự án được áp dụng cơ chế vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ, người vay lại phải tự thu xếp nguồn vốn đối ứng).
Nguyên nhân các gói thầu JI, J3 sử dụng vốn JICA chậm do vốn đầu tư công từ năm 2019 chưa được bố trí cho VEC (Nghị quyết số 71 năm 2018 của Quốc hội yêu cầu chưa phân bổ nguồn vốn nước ngoài cho Tổng công ty Đầu tư đường cao tốc Việt Nam).
Bộ trưởng Giao thông cho biết, Bộ đã báo cáo Chính phủ và phối hợp với các Bộ/ngành để tháo gỡ các vướng mắc. Hiện nay, Bộ Kế hoạch - Đầu tư đã trình Chính phủ dự án Nghị quyết Chính phủ để tháo gỡ vướng mắc đối với các dự án do VEC làm chủ đầu tư; trong đó đã xác định cấp quyết định đầu tư của dự án và hoàn tất thủ tục báo cáo Bộ Chính trị để tháo gỡ vướng mắc về vốn.