Hiện nay, công tác đấu thầu, đầu tư công ở nhiều đơn vị tại các địa phương vẫn tồn tại những bất cập như: Nhà thầu thân quen, trúng thầu sát giá, giá trúng thầu “siêu tiết kiệm” so với giá gói thầu (tức là tỷ lệ tiết kiệm vô cùng thấp), nhiều nhà thầu liên tục trúng các gói thầu trong cùng địa phương… khiến dư luận quan ngại về sự cạnh tranh không bình đẳng trong đấu thầu khi nhà thầu có quan hệ “gần gũi” với chủ đầu tư.
Trường THCS Đại Đình, huyện Tam Đảo, Vĩnh Phúc.
Nhà thầu thân quen
Mới đây, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc vừa trao hợp đồng cho Liên danh Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Ninh Bình - Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Thiên Cầm thực hiện Gói thầu Thi công xây dựng và di chuyển đường điện thuộc Dự án Trường THCS Đại Đình, xã Đại Đình, huyện Tam Đảo. Đây là nhà thầu duy nhất dự thầu và trúng thầu với giá 55.627.956.000 đồng. (Tỷ lệ tiết kiệm là 17 triệu đồng).
Gói thầu nêu trên sử dụng ngân sách tỉnh Vĩnh Phúc, áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước, qua mạng, mở thầu ngày 20/6/2021. Thời gian thực hiện hợp đồng là 23 tháng, áp dụng loại hợp đồng trọn gói.
Tư vấn lập hồ sơ mời thầu (HSMT), đánh giá hồ sơ dự thầu là Công ty CP Tư vấn xây dựng và Thương mại Sông Lô.
Khảo sát sơ bộ từ năm 2015 đến nay cho thấy, 5 năm trở lại đây, Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Ninh Bình được công bố trúng trên 60 gói thầu thi công xây lắp trong lĩnh vực dân dụng, đều trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.
Trong đó, riêng tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Tam Đảo, Công ty từng “một mình” tham dự và trúng 10 gói thầu. Có thể kể đến 3 gói thầu trúng trong tháng 6/2021, gồm: Xây lắp cải tạo, nâng cấp hệ thống điện chiếu sáng Tổ dân phố 1, thị trấn Tam Đảo gồm 3 tuyến (giá trúng thầu là 6,99 tỷ đồng; tiết kiệm 0,2%); Xây lắp công trình nhà lớp học 3 tầng 15 phòng Trường THCS Hợp Châu (giá trúng thầu là 10,379 tỷ đồng; tiết kiệm 0,04%); Xây lắp đường từ cầu Đồng Dầu, huyện Tam Dương nối với đường Hợp Châu - Đồng Tĩnh, huyện Tam Đảo (giá trúng thầu là 41,093 tỷ đồng; tiết kiệm 0,7%).
Theo khảo sát sơ bộ từ năm 2017 đến nay Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Thiên Cầm được công bố trúng 36 gói thầu. Những gói thầu này đều trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Có thể kể đến một số gói thầu công ty này tham giá với tư cách nhà thầu phụ như: Gói xây lắp tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Lập Thạch với giá hơn 12 tỷ đồng; gói thầu xây lắp, thiết bị tại Ban quản lý dự án đầu tư và xây dựng thành phố Vĩnh Yên với giá hơn 38 tỷ đồng; gói thi công xây lắp tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Tam Dương với giá hơn 32 tỷ đồng...
Xuất hiện tiêu chí gây "khó" cho nhà thầu
Cũng tại gói thầu Thi công xây dựng và di chuyển đường điện thuộc Dự án Trường THCS Đại Đình, xã Đại Đình, huyện Tam Đảo, trước đó, quá trình mời thầu đã xuất hiện một số phản ánh liên quan đến tiêu chí tại Hồ sơ mời thầu.
Theo đó, xuất hiện một số tiêu chí gây khó cho nhà thấu như: Đối với vật liệu đất đắp, HSMT yêu cầu “có bản chụp công chứng Quyết định cấp phép khai thác khoáng sản của nhà thầu (trường hợp nhà thầu là nhà cung cấp) hoặc Quyết định cấp phép khai thác khoáng sản của đơn vị cung cấp (trường hợp nhà thầu ký hợp đồng nguyên tắc với đơn vị cung cấp) còn hiệu lực, và chứng minh trữ lượng phải đáp ứng Gói thầu đang xét; có bản gốc/bản chứng thực kết quả thí nghiệm của ít nhất 1 công trình đã sử dụng vật liệu từ mỏ trước thời điểm đóng thầu 90 ngày”.
Hay việc Ban quản lý đầu tư xây dựng huyện Tam Đảo tiếp tục đưa ra tiêu chí: Đối với vật liệu thừa, phế thải xây dựng, HSMT yêu cầu nhà thầu phải đề xuất hợp đồng nguyên tắc với đơn vị tiếp nhận, xử lý kèm theo tài liệu chứng minh năng lực của đơn vị xử lý (giấy phép hoạt động; đăng ký ngành nghề kinh doanh…) hoặc xác nhận của chính quyền địa phương nơi tập kết phế thải...
Với những tiêu chí này nhiều chuyên gia cho rằng sẽ là những lợi thế cho những nhà thầu bản địa. Bới những nhà thầy này sẽ có lợi thế hơn trong việc xin cấp các loại văn bản này từ chính quyền địa phương. Từ đó, đặt ra nghi ngại về cạnh tranh.
Mặt khác theo Thông tư 08/2017/TT-BXD thì trách nhiệm bố trí thiết bị hoặc khu vực lưu giữ chất thải thuộc phạm vi trách nhiệm của chủ nguồn thải.
Pháp luật Plus sẽ tiếp tục thông tin.
Hải Đăng - Pháp luật Plus